20 Ијул 2015
“Һәмд” сурәсинин симасы
“Ијјакә нәбуду” демәклә ријакарлыг вә шөһрәтпәрәстлик арадан ҝөтүрүлүр
Диҝәр бир ады “Фатиһәтул-китаб” олан “Һәмд” сурәсинин једди ајәси вар. (Сәма гатларынын, һәфтәнин ҝүнләринин, Кәбә әтрафында тәваф дөврләринин, Сәфа вә Мәрвә арасындакы сәјләрин, шејтана атылан дашларын да сајы једдидир.) Һәр бир мүсәлмана ваҹибдир ки, ҝүндәлик (јөвмијјә) намазларында ән азы он дәфә бу сурәни охусун. Әкс тәгдирдә, намаз батилдир. Һәдисдә бујурулур: “Фатиһәтул-китабсыз намаз јохдур.” (“Мүстәдрәк”, ҹ. 4, һ. 4365.)Ҹабир ибн Абдуллаһ Әнсаринин һәзрәт Пејғәмбәрдән (с) рәвајәтинә ҝөрә, бу сурә Гуранын ән дәјәрли сурәләриндәндир. Ибн Аббасын нәгл етдијинә ҝөрә “Һәмд” сурәси Гуранын әсасыдыр. Бир һәдисдә исә белә нәгл олунур: “Әҝәр бу сурәни өлүјә јетмиш дәфә охусаныз вә о дирилсә, тәәҹҹүб етмәјин.” (“Биһар”, ҹ. 92, с. 257.)
Сурәнин “Фатиһәтул-китаб” адландырылмасындан мәлум олур ки, Гуранын бүтүн ајәләри Аллаһ рәсулунун заманында топланылмыш вә китаб шәклинә ҝәтирилмишдир. Онун әмри илә “Һәмд” сурәси илаһи китабын башланғыҹында јерләшдирилмишдир.
“Сәгәлејн” һәдисиндә охујуруг ки, Пејғәмбәр (с) бујурду: “Мән сизин аранызда ики гијмәтли шеј гојурам: Аллаһын китабы вә Әһли-бејтим.” (“Биһар”, ҹ. 2, с. 100.) Илаһи ајәләрин пејғәмбәр заманында Аллаһын китабы шәклиндә топланмасы вә бу адла мүсәлманлар арасында танынмасы јухарыдакы һәдисдән дә ҝөрүнүр.
Мүбарәк “Фатиһә” сурәсинин ајәләриндә Аллаһ вә Онун сифәтләринә, мәад мәсәләсинә, доғру јолун вә бу јолда рәһбәрин танынмасы Аллаһын һакимијјәтинин вә сәлтәнәтинин гәбулу мөвзуларына ишарә олунур. Еләҹә дә, илаһи өвлијаларын јолунун давамына мәһәббәт вә азғынларын, гәзәбә дүчар олмушларын јолундан имтина изһар олунур.
Гуран кими “Һәмд” сурәси дә шәфа сәбәбидир. Бу сурә һәм ҹисмани, һәм дә руһани хәстәликләрин мәлһәмидир. (Әлламә Әмини “Фатиһәтул-китаб” тәфсириндә бу барәдә хејли рәвајәт нәгл етмишдир.)
Һәмд сурәсинин тәрбијәви дәрсләри
1. Инсан “һәмд” сурәсинин тилавәтиндә “Бисмиллаһ” демәклә Аллаһдан башгаларындан үмидини кәсир.
2. “Рәббил аләмин” вә “Малики јәвмиддин” демәклә һисс едир ки, о јаранмышдыр, малики вар. Беләҹә, егоистлик вә гүруру кәнара гојур.
3. Инсан “Аләмин” сөзүнү демәклә өзү илә варлыг аләми арасында рабитә јарадыр.
4. “Әр-Рәһманир-Рәһим” демәклә инсан өзүнү Аллаһын лүтф көлҝәсиндә билир.
5. “Малики јәвмиддин” демәклә гәфләт вә диггәтсизлији өз ҝәләҹәјиндән силиб атмыш олур.
6. “Ијјакә нәбуду” демәклә ријакарлыг вә шөһрәтпәрәстлик арадан ҝөтүрүлүр.
7. “Ијјакә нәстәин” демәклә фөвгәл-гүдрәтләрдән горхуја сон гојулур.
8. “Әнәмтә” дејән инсан анлајыр ки, немәтләр Аллаһын әлиндәдир.
9. “Иһдина” демәклә һагг вә доғру јол истәнилир.
10. “Сиратәлләзинә әнәмтә әләјһим” демәклә инсан һагг јолда оланлара бағлылығыны елан едир.
11. “Ғәјрил мәғзуби әләјһим вәләззаллин” демәклә батил вә батил әһлиндән узаглыг билдирилир.

