10 Ијун 2021
Бу ҝүн Имам Ҹавадын (ә) шәһадәт ҝүнүдүр
Мәмун даима онун вурғуну олмушдур
Доггузунҹу Имамын ады Мәһәммәд, күнјәси Әбу Ҹәфәр, ләгәби Тәги вә Ҹавад олмуш, һиҹрәтин јүз дохсан бешинҹи илиндә Мәдинә шәһәриндә анадан олмушдур. (Үсули-кафи, ҹ.1, сәһ.492.) Пејғәмбәрин һәјат јолдашы олмуш Марија Гибтијјәнин нәслиндән һесаб олунан (Үсули-кафи, ҹ.1, сәһ.315, 492) Сәбикә ханым әхлаги дәјәрләр бахымындан јүксәк мәртәбәдә дурур вә өз дөврүнүн гадынларынын ән үстүнү һесаб олунурду. (Исбатүл-вәсијјәт, сәһ.209.) Белә ки, Имам Риза (әлејһиссәлам) о ханымы пак, нәҹабәтли вә фәзиләтли бир гадын кими јад едирди. (Биһарүл-әнвар, ҹ.50, сәһ.15.)İмам Ҹавад әлејһиссәламын атасы вәфат едәркән тәхминән сәккиз јашы олмуш, ијирми беш јашында оларкән шәһадәтә јетишмиш (Үсули-кафи, ҹ.1, сәһ.492.) вә Бағдадын Гүрејш гәбристанлығында бабасы Имам Казим әлејһиссәламын мәзарынын јанында дәфн олунмушдур.
Алимләрин нәзәриндә Имам Ҹавад әлејһиссәламын шәхсијјәти
Имам Ҹавад әлејһиссәламын сөһбәтләри, елми мүбаһисәләри, бөјүк елми вә фигһи мүшкүлатлары һәлл етмәси Ислам алимләрини, истәр шиә олсун, истәрсә дә сүнни, һејран гојмуш, онлар Имам әлејһиссәламын шәхсијјәтинин бу ҹүр әзәмәти гаршысында өз тәәҹҹүбләрини ҝизләдә билмәмиш вә онларын һәр бири о Һәзрәти бир васитә илә тәрифләмишдир. Нүмунә үчүн Сәбт ибн Әл-Ҹузинин дедијини гејд етмәк олар: “О, елм, тәгва, заһидлик вә сәхавәтдә атасынын тутдуғу јолу ҝедирди.” (Тәзкирәтүл-хәвасс, сәһ.359.)
İбн Һәҹәр Һејтәми јазыр: “О, јашынын аз олмасына бахмајараг, елм, билик вә һелм бахымындан бүтүн алимләрдән үстүн олдуғу үчүн Мәмун өз гызыны она әрә вермәк истәјирди.” (Әс-сәваигүл-мүһригә, сәһ.205.)
Шәбәлнәҹи дејир: “Мәмун даима онун вурғуну олмушдур. Чүнки јашынын аз олмасына бахмајараг, өз фәзиләт, елм вә ағыл-камалы илә әзәмәтини сүбута јетирмишди.” (Нурул-әбсар, сәһ.161.)
Şиә мәзһәбинин бөјүк устады Шејх Мүфид вә һәмчинин, Фәттаһ Нишабури Имам Ҹавад әлејһиссәламы бу ҹүр јад етмишләр: “Мәмун онун вурғуну олмушду. Чүнки о ҝөрүрдү ки, о Һәзрәт јашынын азлығына бахмајараг елм, һикмәт, әдәб вә әгли камиллик бахымындан елә јүксәк мәртәбәјә јетишмишдир ки, о дөврүн бөјүк елми шәхсијјәтләринин һеч бири о мәртәбәјә јетишмәмишди.” (Әл-Иршад, сәһ.319.)
Әли әлејһиссәламын аиләсинин дүшмәнләриндән олан мөтәзилә Ҹаһиз Османи Имам Ҹавад әлејһиссәламы ҹамаатын севимли шәхсләри олан он нәфәрин сырасына дахил едәрәк онларын барәсиндә демишдир: “Онлар алим, заһид, ибадәтлә мәшғул олан, шүҹаәтли, сәхавәтли вә пак инсанлар олмушлар. Онлардан бәзиләри хәлифә, бәзиләри дә хәлифәлијә намизәд олмушлар. Бу он нәфәр бири диҝәринин оғлу олмушдур. Онлар ашағыдакылардыр: Һәсән ибн Әли (Имам Һәсән Әсҝәри (әлејһиссәлам)), Әли ибн Мәһәммәд (Имам Әлијјән Нәги (әлејһиссәлам)), Мәһәммәд ибн Әли (Имам Ҹавад (әлејһиссәлам)), Әли ибн Муса (Имам Риза (әлејһиссәлам)), Муса ибн Ҹәфәр (Имам Казим (әлејһиссәлам)), Ҹәфәр ибн Мәһәммәд (Имам Садиг (әлејһиссәлам)), Мәһәммәд ибн Әли (Имам Багир (әлејһиссәлам)), Әли ибн Һүсејн (Имам Сәҹҹад (әлејһиссәлам)), Һүсејн ибн Әли (Имам Һүсејн (әлејһиссәлам)) вә Әли ибн Әбуталиб (Һәзрәт Әли (әлејһиссәлам)). Әрәб вә әҹәм (гејри-әрәб) нәсилләринин һеч бири бу ҹүр шәрафәтә малик олмамышдыр.”
