27 Нојабр 2017
ДҮНЈАДАН ЈОХ, ДҮНЈА МӘҺӘББӘТИНДӘН УЗАГ ОЛМАГ!
Бујурулур ки, инсанын дүнјаны өзүнә мәгсәд сечмәси мәзәммәт олунур.
Әмирәлмөмининин Имам Әли (ә) өз өвладларына һәјатынын сон анларындакы вәсијјәтиндә бујурур:Â «Дүнја арханызҹа ҝәлсә дә, дүнјанын сорағына ҝетмәјин.»
Јәни, инсан дүнја ләззәтләринә ујуб ахирәти јаддан чыхармамалы, Аллаһа ибадәт-итаәт сајәсиндә әлдә олунан камилликләрдән мәһрум олмамалыдыр. Инсан тәбиәтән дүнја вә онун ләззәтләринә әлагәли олдуғундан инсаны бу бағлылыгдан вә әсарәтдән чәкиндирән ајә вә рәвајәтләри нәзәрдән кечирдик. Ишарә етдик ки, дүнја мүәјјән шәртләр чәрчивәсиндә писләнилир. Јәни дүнја өзү өзлүјүндә Аллаһын јаратдығыдыр вә онда һеч бир нөгсан јохдур. Мәзәммәт олунан дүнја јох, она бағлылыг, она алданышдыр.
Бујурулур ки, инсанын дүнјаны өзүнә мәгсәд сечмәси мәзәммәт олунур. Јәни елә бир һал ки, дүнјаја мараг ахирәт марагларына мане олур. Бәзиләри дүнјаны мәзәммәт едән ајә вә рәвајәтләрдән белә бир нәтиҹә чыхарыр ки, инсан дүнја һәјатыны бошлајыб бир кәнара чәкилмәли вә јалныз ибадәтә мәшғул олмалыдыр. Әлбәттә ки, белә бир гәнаәт көкүндән јанлышдыр вә Ислам тәлимләри илә бир араја сығмыр. Мәгсәд инсанын тәрки-дүнја олмасы дејил. Биз дүнјада вәзифәләримизи јеринә јетирмәли, ишләримиздә Аллаһын разылығыны нәзәрдә тутмалыјыг. Әҝәр дүнја ләззәтләринә әсир олуб бир нөв «ләззәтпәрәст» олсаг, тәдриҹән һарам ишләрә дә јол верәрик. Бәли, әҝәр вәзифәмизи јеринә јетириб илаһи ҝөстәришләрә итаәт етсәк тәбии шәкилдә һалал ләззәтләрдән дә фајдаланаҹағыг. Бир сөзлә, инсан дүнја ләззәтләрини өзүнә һәјат мәгсәди сечмәмәлидир.
Дүнјадакы ишләри Аллаһ разылығы үчүн јеринә јетирмәк бир о гәдәр дә чәтин дејил. Рәвајәтләрдә гејд олундуғу кими, аиләнин еһтијаҹларыны тәмин етмәк өзү бир ибадәтдир: «Аиләсинин еһтијаҹларыны тәмин етмәк үчүн чалышан инсан Аллаһ јолунда вурушан инсан кимидир.» ("Биһарул-әнвар", ҹ.96, с.324, рәвајәт 13, баб 42.)
Şүбһәсиз ки, Ислам ҹәмијјәтиндә ишләрин идарәси үчүн сәнәтә, әкинчилијә, тиҹарәтә вә бу гәбилдән олан диҝәр ишләрә еһтијаҹ вар. Ислам ҹәмијјәтинин еһтијаҹларыны тәмин етмәк мәгсәди илә бу саһәләрдә чалышан инсанын иши ибадәтдир. Белә бир тәлаш заһирән дүнја иши кими ҝөрүнсә дә, әслиндә ахирәт мәгсәдлидир. Дөврүмүздә бу мәсәлә өзүнү даһа габарыг ҝөстәрир. Ислам ҹәмијјәтинин инкишафы елм вә сәнәт, әкинчилик вә тиҹарәт саһәсиндә ҝеҹә-ҝүндүз тәлашлардан асылыдыр. Ујғун саһәләрдә чалышмалар олмадан бир милләтин ҝерчәкдән мүстәгил олмасы мүмкүнсүздүр. Буна ҝөрә дә истәнилән бир шәхс истәнилән бир саһәдә Ислам ҹәмијјәтинә хидмәт мәгсәди илә чалышарса, онун һәр дәгигәси ахирәт јөнүмлүдүр. Абдуллаһ ибн Әбу-Јәгур нәгл едир: Имам Садигә (ә) әрз етдим ки, сиз бизи дүнја мәһәббәтиндән чәкиндирсәниз дә биз дүнјаны севирик. Һәзрәт бујурду: «Дүнја вә онун малыны нә мәгсәдлә истәјирсән?» Әрз етдим ки, Һәҹҹә ҝетмәк, сәдәгә вермәк, јахынларыма вә гоһумларыма әл тутмаг, јохсуллара јардым ҝөстәрмәк үчүн.» Һәзрәт бујурду: «Бу дүнја јох, ахирәт үчүн чалышмагдыр.» ("Биһарул-әнвар", ҹ.96, с.62, рәвајәт 30, баб 122.)
Әҝәр инсан јалныз өзү дүнјадан даһа чох ләззәт алмаг үчүн пул арзулајырса бу дүнјапәрәстликдир. Даһа писи одур ки, инсан һарам ишләр үчүн пул сораглаја.
Бујурулур ки, инсанын дүнјаны өзүнә мәгсәд сечмәси мәзәммәт олунур. Јәни елә бир һал ки, дүнјаја мараг ахирәт марагларына мане олур. Бәзиләри дүнјаны мәзәммәт едән ајә вә рәвајәтләрдән белә бир нәтиҹә чыхарыр ки, инсан дүнја һәјатыны бошлајыб бир кәнара чәкилмәли вә јалныз ибадәтә мәшғул олмалыдыр. Әлбәттә ки, белә бир гәнаәт көкүндән јанлышдыр вә Ислам тәлимләри илә бир араја сығмыр. Мәгсәд инсанын тәрки-дүнја олмасы дејил. Биз дүнјада вәзифәләримизи јеринә јетирмәли, ишләримиздә Аллаһын разылығыны нәзәрдә тутмалыјыг. Әҝәр дүнја ләззәтләринә әсир олуб бир нөв «ләззәтпәрәст» олсаг, тәдриҹән һарам ишләрә дә јол верәрик. Бәли, әҝәр вәзифәмизи јеринә јетириб илаһи ҝөстәришләрә итаәт етсәк тәбии шәкилдә һалал ләззәтләрдән дә фајдаланаҹағыг. Бир сөзлә, инсан дүнја ләззәтләрини өзүнә һәјат мәгсәди сечмәмәлидир.
Дүнјадакы ишләри Аллаһ разылығы үчүн јеринә јетирмәк бир о гәдәр дә чәтин дејил. Рәвајәтләрдә гејд олундуғу кими, аиләнин еһтијаҹларыны тәмин етмәк өзү бир ибадәтдир: «Аиләсинин еһтијаҹларыны тәмин етмәк үчүн чалышан инсан Аллаһ јолунда вурушан инсан кимидир.» ("Биһарул-әнвар", ҹ.96, с.324, рәвајәт 13, баб 42.)
Şүбһәсиз ки, Ислам ҹәмијјәтиндә ишләрин идарәси үчүн сәнәтә, әкинчилијә, тиҹарәтә вә бу гәбилдән олан диҝәр ишләрә еһтијаҹ вар. Ислам ҹәмијјәтинин еһтијаҹларыны тәмин етмәк мәгсәди илә бу саһәләрдә чалышан инсанын иши ибадәтдир. Белә бир тәлаш заһирән дүнја иши кими ҝөрүнсә дә, әслиндә ахирәт мәгсәдлидир. Дөврүмүздә бу мәсәлә өзүнү даһа габарыг ҝөстәрир. Ислам ҹәмијјәтинин инкишафы елм вә сәнәт, әкинчилик вә тиҹарәт саһәсиндә ҝеҹә-ҝүндүз тәлашлардан асылыдыр. Ујғун саһәләрдә чалышмалар олмадан бир милләтин ҝерчәкдән мүстәгил олмасы мүмкүнсүздүр. Буна ҝөрә дә истәнилән бир шәхс истәнилән бир саһәдә Ислам ҹәмијјәтинә хидмәт мәгсәди илә чалышарса, онун һәр дәгигәси ахирәт јөнүмлүдүр. Абдуллаһ ибн Әбу-Јәгур нәгл едир: Имам Садигә (ә) әрз етдим ки, сиз бизи дүнја мәһәббәтиндән чәкиндирсәниз дә биз дүнјаны севирик. Һәзрәт бујурду: «Дүнја вә онун малыны нә мәгсәдлә истәјирсән?» Әрз етдим ки, Һәҹҹә ҝетмәк, сәдәгә вермәк, јахынларыма вә гоһумларыма әл тутмаг, јохсуллара јардым ҝөстәрмәк үчүн.» Һәзрәт бујурду: «Бу дүнја јох, ахирәт үчүн чалышмагдыр.» ("Биһарул-әнвар", ҹ.96, с.62, рәвајәт 30, баб 122.)
Әҝәр инсан јалныз өзү дүнјадан даһа чох ләззәт алмаг үчүн пул арзулајырса бу дүнјапәрәстликдир. Даһа писи одур ки, инсан һарам ишләр үчүн пул сораглаја.
