19 Мај 2014
Өлүм һәјатын сонудурму?
 Өлүмдән сонра һәјат вармы?Инсан өлүмлә мәһв олмур, әксинә јени бир һәјата гәдәм гојур. Әҝәр өлүмү һисс вә дәркетмә гүввәләринин дајанмасы мәнасында гәбул етсәк, онда өлүм мәһв олмаг кими баша дүшүлмәлидир. Өлүмүн ҝәлиши илә инсанын бүтүн вүҹуду ҝүҹдән дүшүр, әл, ајаг, ҝөз өз игтидарыны итирир. Бу исә фани олмагдан башга бир шеј дејил. Өлүмә бу нәзәрлә бахмаг ону јох олмаг кими гәбул етмәкдир. Бу һалда өлүм инсан һәјатынын сону һесаб олунур.
Диҝәр бир бахыша әсасән өлүм јох олмаг дејил, инсан руһунун диҝәр бир дүнјаја кечидидир. Бу һалда өлүм варлыг рәмзинә чеврилир. Чүнки инсан фәна олмајыб һәјатыны диҝәр бир дүнјада давам етдирир. Әлбәттә ки, һәмин дүнјанын мадди дүнјамыздан фәргли хүсусијјәтләри вардыр.
Гурани-кәрим бәзи мәләкләрин өлүм әмрини јеринә јетирдијини билдирир. Бәзи мәләкләр пејғәмбәрә вәһј ҝәтирдији кими, башга бир груп мәләк инсанларын руһларыны чыхармагла мәшғулдур. Бәли, мәләкләр Аллаһ-тәаланын аләмдәки мәмурларыдыр. Онлар бир мәрһәләдә инсанлара һәјат ҝәтирир, диҝәр бир мәрһәләдә ону өлүмлә мүждәләјирләр. Мәләкләр васитәси илә ҝерчәкләшән өлүм башга бир һәјата кечиддән башга бир шеј дејил.
Руһун бәдәнлә рабитәси кәсилә биләрми?
Һәм илаһи, һәм дә материалист дүнјаҝөрүшләриндә руһун бәдәнлә рабитәси һаггында мүхтәлиф нәзәријјәләр ирәли сүрүлмүшдүр. Материалистләрин әгидәсинҹә, руһ бүтүн һалларда бәдәнә табедир. Белә ки, ҹисим сағлам вә тәравәтлидирсә, руһ да сағлам вә тәравәтлидир. Әксинә, ҹисим зәифләдикдә руһ да зәифләмиш олур. Материалистләрин фикринҹә, мадди әзаларын низама дүшмәсиндә руһун хүсуси тәсири вар. Онлар бәдән әзаларынын гаршылыглы тәсирини гәбул етмәклә белә бир нәтиҹәјә ҝәлмишләр. Башга сөзлә, руһ бејинин күл рәнҝли маддәсиндән, синирләр силсиләси тәркибиндән башга бир шеј дејил. Јәни идрака аид олан бу әзаларын тәркиби руһ кими танынмышдыр.
Öд кисәсиндән өд, ағыз бошлуғундан ағыз сују ајрылдығы кими, бәдән үзвләринин бир-бири илә рабитәси дә шүур, идрак, севинҹ, кәдәр, севҝи, нифрәт кими һиссләр јарадыр.
Материалистләрин нәзәринҹә, өлүм заманы бәдән әзаларынын фәалијјәтдән дүшмәси илә инсанын руһу да варлығыны итирир. Чүнки онлар руһу јалныз әзалар арасында рабитә васитәси сајырлар. Ҝуја ҹисим фәалијјәтдән дүшдүкдә инсан күлли шәкилдә јох олур.
İлаһијјатчыларын мөвгеји материалистләрин мөвгејиндән там шәкилдә фәрглидир. Илаһијјатчылар руһу мүҹәррәд бир гүввә сајыр, онун бәдәнлә хүсуси бир рабитәдә олдуғуну билдирирләр. Ислам нәзәријјәсиндә руһ вә бәдән бир-бири илә мүхалиф олан ики һәгигәтдир. Өлүм бәдәнин фәалијјәтинә сон гојса да, руһ өз һәјатыны давам етдирир. Әслиндә табечилик бахымындан руһ ҹисмә јох, ҹисим руһа табедир. Нә гәдәр ки, руһ бәдәнлә әлагәсини кәсмәјиб бәдән һәјатыны давам етдирир. Мөвҹуд әлагә кәсилдикдә бәдән дәрһал фәалијјәтдән дүшүр.
Нәзәрдән гачырылмамалыдыр ки, инсан бир там олараг тәкҹә руһдан ибарәт дејил. Һәр бир там варлыгда руһ ҹисимлә бирликдәдир. Инсанын маһијјәти руһ илә бәдәнин вәһдәтиндән ибарәтдир. Јадда сахламаг лазымдыр ки, бу бирлик дүнја һәјатына аиддир. Бәрзәх вә гијамәт аләминдә исә инсанын варлығы һәмин аләмләрин ганунларына мүнасибдир.
Әлбәттә, инсанын руһу илә ҹисмини ики әсил һәгигәт кими гәбул етмәк олмаз. Инсан ваһид бир һәгигәтдән ибарәтдир вә һәмин һәгигәт руһдур. Ҹисим исә руһ адлы һәгигәтә табедир. Бир нөв руһ көк, ҹисим исә будагдыр.
Өлүм анында әсил һәгигәт, јәни, руһ ҹисми тәрк едир, башга сөзлә, руһун ҹисимлә әлагәси кәсилир. Руһла әлагәси кәсилмиш ҹисим тәдриҹән зәифләјиб фәна олур.
Nur-az.com
