Шрифт өлчүсү:

07 Август 2020

Бисмилләһир-Раһмәнир-Раһим!

Һәмд олсун аләмләрин Рәббинә ки, бизләри Һәзрәт Әмирәлмөмин Әлинин (ә) вилајәтиндә олан кәсләрдән гәрар верди. Аллаһа һәмд вә сәналар олсун ки, бизләрә Имам Әлинин (ә) вилајәтини танымаг тофигатыны нәсиб едиб.

"Гәдир-Хум" - динимизин камил олдуғу ҝүндүр

Һиҹрәтин 10-ҹу илиндә Пејғәмбәр (с) сонунҹу һәҹҹ зијарәтиндән - "Һәҹҹүл-вида"дан гајыдаркән, Зуҹан адлы јерә јетишдикдә, она јени бир вәһј назил олду. Аллаһ Тәала Пејғәмбәрә (с) бујурурду: "Еј Рәсул! Сәнә назил оланлары инсанлара чатдыр, әҝәр бу иши ҝөрмәсән, өз рисаләтини (пејғәмбәрлик миссијасыны) тамамламамыш олурсан...". («Маидә» сурәси, 67)

Бундан сонра Һәзрәт Пејғәмбәр (с) Ҹуһфә адлы јердә јол ајрыҹына чатанда, дајанмаг барәдә ҝөстәриш верди. Сонра јүз миндән артыг зәвварын гаршысында, дәвә паланларындан дүзәлдилмиш минбәрин үстүнә чыхараг, мүсәлманлара деди: "Еј инсанлар! Мән тезликлә сизин араныздан ҝедәҹәјәм, мәним өһдәмдә дә мәсулијјәт вар, сизин өһдәниздә дә. Сиз мәнә неҹә шәһадәт верирсиниз?".

Һамы уҹа сәслә деди: "Биз шәһадәт веририк ки, сән пејғәмбәрлик вәзифәни јеринә јетирмисән, хејирхаһлыг шәртләринә әсасланараг, бизим һидајәт олмағымыз үчүн сон дәрәҹә әзмлә чалышмысан, Аллаһ бунун әвәзиндә сәнә саваб мүкафаты версин!"

Сонра Пејғәмбәр (с) бујурду: "Сиз Аллаһын бирлијинә, мәним пејғәмбәрлијимә, Гијамәт ҝүнүнүн һагг олмасына вә һәмин ҝүн өләнләрин имтаһан вермәк үчүн јенидән дирилмәсинә инанырсынызмы?"

Һамы ҹавабында деди: "Бәли, инанырыг!"

Рәсули-Әкрәм (с) деди: "Илаһи, шаһид ол!"

Сонра о, Һәзрәт Әлинин (ә) әлиндән тутуб галдырды ки, һамы ону ҝөрсүн, орада оланлар һамысы ону танысын. Пејғәмбәр (с) бујурду: "Мөминләрин өзләринә нисбәтдә ән үстүн олан шәхс кимдир?" - мүсәлманлар ҹаваб верди: "Аллаһ вә Онун пејғәмбәри даһа јахшы билир!"

Пејғәмбәр (с) бујурду: "Аллаһ Тәбарәкә вә Тәала мәним мөвлам вә рәһбәримдир, мән исә иман ҝәтирәнләрин рәһбәријәм вә онларын ишләриндә өзләриндән даһа мәсулијјәтлијәм!".

Сонра бујурду: "Мән һәр кимин рәһбәријәмсә, бу Әли (ә) - онун рәһбәридир".

Бу сөзләри дөрд дәфә тәкрар етди вә сонра дуа етди: "Илаһи! Әли (ә) илә достлуг едәнләрлә достлуг ет, дүшмәнләри илә дүшмән ол, ону севәнләри сев, она гаршы гәзәбли оланлара Сән дә гәзәбли ол, она көмәк едәнләрә көмәк ет, она көмәк етмәкдән бојун гачыранлара көмәк етмә, ону һаггдан ајырма вә һаггы һәмишә онунла бирликдә ет!"

Сонра әлавә етди: "Бурада һазыр оланларын вәзифәси - бу хәбәри бурада олмајанлара чатдырмагдыр".

Әзиз Пејғәмбәрин (с) хүтбәси сона чатандан сонра ҹамаат дағылмамыш, Гурани-Кәримин ајәси назил олду: "Бу ҝүн Мән сизин үчүн диними камил, һөҹҹәтими исә тамам етдим. Сизин үчүн дин олараг Исламы бәјәндим...". («Маидә» сурәси, 3)

Бундан сонра Пејғәмбәр (с) бујурду: "Аллаһ бөјүкдүр, Аллаһ бизим үчүн өз динини тәкмилләшдирди вә немәтләрини бизим үчүн тамам етди. Мәним пејғәмбәрлијими вә Әлинин (ә) мәндән сонра ҹанишиним олмасыны бәјәнди".

Бу заман севинҹ сәсләри уҹалды. Бүтүн сәһабәләр Һәзрәт Әлијә (ә) јахынлашараг дедиләр: "Ја Әли, сән бизим вә бүтүн иман ҝәтирәнләрин рәһбәри олдун! Сәни тәбрик едирик!"

Назил олунан ајәдән ҝөрүнүр ки, Пејғәмбәримизин (с) өмрүнүн сонунда, мүһүм бир мәсәлә галмышды ки, о мәсәлә һәлл олунмаса иди, рисаләт тамамланмајырды. Пејғәмбәрин 23 иллик зәһмәти илә бәрабәр олан вә мүсәлманларын билмәси зәрури олан бу мәсәлә - онларын билдикләри мәтләбләри тәкрарламаг дејил, Пејғәмбәрдән (с) сонра өз мүгәддәратларынын кимә тапшырылмасы мәсәләси иди. Тәбии ки, бу мәсулијјәт дә инсанларын ән фәзиләтлисинә вә ән үстүнүнә тапшырылмалы иди ки, бу шәрәфли ишин өһдәсиндән ҝәлә билсин.

Гәдир-Хум - динин камилләшмә бајрамы, мүбарәк динимизин Аллаһ Тәала тәрәфиндән бәјәнилдији бир тарихдир.

Әли (ә) вилајәтинә ҝөрә Рәббимизә һәмд

Инанҹымызын нәзәриндә һәмд - ән өнәм вериләси мәсәләләрдән биридир. Һәр ҝүн намазда да биз дәфәләрлә һәмд едирик - “Әлһәмдулилләһи Раббил-аләмин” дејирик. Тәфсиршүнаслар Гурани-Кәримдә ҝәлән “һәмд” анламынын изаһында бәјан едирләр ки, “һәмд” - маһијјәтҹә, зати етибарилә ҝөзәл ишләрә аид олур, онлара дүшүр. Јәни биз, пис ишә ҝөрә, јахшы олмајан бир ишә ҝөрә “һәмд” демәрик. “Һәмд” јалныз ҝөзәл олан мәсәләләрә аиддир.

Бизим һәр ҝүн гылдығымыз намазда, “Фатиһә” сурәсиндә дедијимиз “Әлһәмдулилләһи Раббил-аләмин” о демәкдир ки, јәни, бир нечә сајда олан дејил, бир нечә формада олан дејил, бүтүн “һәмд”ләр, “һәмд” адына олан һәр нә варса, һамысы аләмләрин Рәбби олан Аллаһа аиддир. Бу, о демәкдир ки, бүтүн “һәмд”ләр бизләри вар едән, бизләри тәрбијә едән, һәр ан вүҹуд верән, һәр ан мөвҹудијјәтимизи тәмин едән, һидајәт едән, истигамәтләндирән Рәббимизә аиддир. Чүнки, Рәббимиз бүтүн бу садалананлары о гәдәр ҝөзәл едир ки, бүтүн “һәмдләр” јалныз Она аиддир.

Һәмин “Раббил-аләмин”ин ичәрисиндә олан ән мүһүм мәсәләләрдән дә бири будур ки, Рәббимиз бизләрә Имам Әли (ә) вилајәтини нәсиб едиб. Аллаһ Тәала инсана өзүнү танымаг үчүн ағыл вериб, өзүнү дәрк етмәк үчүн шүур вериб. Әҝәр ҝеҹә-ҝүндүз бунун һәмдини етмәк истәсәк, едиб гуртара билмәрик. Һәлә башга мәсәләләр кәнара галсын, инсанын бүтүн өмрү бир дәркетмә вә шүура малик олмағын һәмдини белә етмәјә чох аздыр.

Инсан о гәдәр чашыб, о гәдәр хәталыдыр, о гәдәр унутгандыр ки, бәзән вахтыны гәрибә-гәрибә мәсәләләрин ардынҹа ҝетмәјә сәрф едир. Аллаһ бизләрә сонсуз сајда немәтләр нәсиб едиб. Амма, бунун ән бөјүјү, ән биринҹиси вә ән зәруриси - ағыл немәтидир. Әҝәр ағыл олмаса, Ону таныја билмәрик, ағыл олмаса, Онун бујурушларыны анлаја билмәрик. Мәһз ағылын һесабына биз Рәббимизин нәбиләрини (ә) таныја билирик, нүбуввәт немәтиндән бәһрәләнә билирик. Биз ағылын һесабына Һәзрәт Әмирәлмөминин Әлинин (ә) вилајәтинин лабүдлүјүнү, зәрурилијини, бирмәналылығыны анлаја билирик. Елә буна ҝөрә дә бүтүн һәмдләрин Аллаһа вә јалныз Аллаһа, аләмләрин Рәбби олан Аллаһа мәхсус олдуғуну играр едирик.

Гәдир-Хум - бајрамларын бајрамы

Гәдир-Хум ҝүнүнүн хүсуси әмәлләриндән бири дә елә будур ки, мөминләр бир-бири илә ҝөрүшән заман бу зикри ифадә едәрләр: “Һәмд олсун о Аллаһа ки, бизләри Һәзрәт Әмирәлмөмининин (с) вилајәтиндән јапышанлардан, тутанлардан гәрар вериб”. Бу, Аллаһын Рәбблијинин, Рәбб кими бизә лүтф етдикләринин, Рәбб кими бизә һәдијјә, инајәт етдикләринин анҹаг биридир ки, ҝеҹә-ҝүндүз буна ҝөрә һәмд етсәк дә, аздыр. Һәмдимиз буна ҝөрәдир ки, Рәббимиз бизә ән камил вә ҝөзәл инајәти илә Һәзрәт Әлинин (ә) вилајәтини танымағы нәсиб едиб.

Гәдир-Хум ҝүнү - бајрамларын бајрамыдыр. Гәдир-Хум бајрамы бәзи һәдисләрә ҝөрә, бајрамларын ән ҝөзәлидир. Чүнки Гәдир-Хум ҝүнү елә бир ҝүндүр ки, онун һаггында Рәббимиз Өзү Гурани-Кәримдә данышыб. Рәббимиз бу ҝүн һаггында Өзү бирбаша, ајдын шәкилдә бәјан едир. Рәббимиз чатдырыр ки, Гәдир-Хум ҝүнү - бир ҝүндүр ки, динимиз һәмин ҝүн камала чатыб.

Гәдир-Хум елә бир ҝүндүр ки, бу ҝүндә Һәзрәт Әлинин (ә) Пејғәмбәрдән (с) сонра бүтүн мүсәлман кимлијинә малик олан инсанлар үчүн вилајәтинин елан олунмасы илә, Пејғәмбәрдән (с) сонра динин битмәдији, Исламын нәзәри олараг јекунлашмадығы, динин әмәли јашантысынын Әлини (ә) танымагдан вә Әли (ә) јолчусу олмагдан кечдији бәјан едилир. Буну Гурани-Кәрим динин камала чатдығы, немәтләрин тамам олундуғу бир ҝүн кими бәјан едир.

Гурани-Кәрим бу ҝүнү Исламын бир дин олараг Аллаһ тәрәфиндән бәјәнилмиш олдуғу ҝүн кими бәјан едир. Јәни Әлини (ә) танымаг олмаса, Һәзрәт Әмирәлмөмининин (ә) вилајәтинин дәрки олмаса, Һәзрәт Әлинин (ә) јолчусу олмаг олмаса, дин нагис олар, немәтләр тамамланмаз, Ислам Аллаһ тәрәфиндән бәјәнилмиш һалда олмаз. Гәдир-Хум ҝүнү - бу һәгигәтләрин бәјан олундуғу ҝүндүр.

Ислам дини Әмирәлмөмининин (ә) вилајәти илә камиллијә чатды

Гәдир-Хум елә бир ҝүндүр ки, динимизин камил олмасы она аиддир. Бу ҝүн - дүнјанын һәр бир јериндә уҹалан, дүнјанын бүтүн ҹоғрафијаларында ағыллы, дүшүнҹәли, виҹданлы инсанларын гәлбләрини фәтһ едән, дүнјанын һәр гарышында инсанларын гәлбләриндә минарә уҹалдан, инсан гәлбләриндә азан сәси уҹалдан Ислам дининин камиллијә чатдығы бир ҝүндүр.

О динимиз ки, онун мәнтиги гаршысында, онун әхлагы гаршысында, тәмизлији гаршысында, сивилизасија иддиасында оланларын бәзиси өз дәјәрләриндән ҝери чәкиләрәк көһнә Авропа барбарлығына, насистлијә, фашизмә гајытмагдадырлар вә дәлиллә јох, мәнтиглә јох, минарәләри гадаған етмәклә, бәзән һиҹабы јасагламагла она ҝүҹ ҝәлмәк фикринә дүшүрләр. Бу ҝүн, бүтүн дүнјанын онун әзәмәтини дәрк етмәкдә олдуғу, Ислам дүшмәнләринин әлиндән ҝәләни едәрәк, онун гаршысына чыхмаға чалышдығы бир динин камиллијә чатдығыны Аллаһ Гуранда бәјан едир.

Ислам бир дин олараг аддым-аддым Әрәбистан јарымадасындан јајылараг, ҹоғрафијасыны ҝенишләндирди. Дүнјанын һәр бир јеринә јајылды, јајылаҹаг вә ән чәтин вәзијјәтләрдә дә јајылмагдадыр. Вә бу ҝүн Исламын минарәләри илә заһирдә нә етмәк истәсәләр дә, гәлбләрдә һеч ким һеч нә едә билмәјиб вә едә дә билмәјәҹәк. Дүнјада сөкүлән мәсҹид вә минарәләрин мүгабилиндә ахтарышда олан виҹданлы гәлбләрдә даһа чох минарәләр уҹалаҹаг.

Гәдир-Хум - ирадәви севинҹин јашантысы олан ҝүндүр

Бајрам ҝүнү ҝәрәк инсан бајрамын нә олдуғу барәдә дә дүшүнсүн. Бајрам о ҝүндүр ки, инсан һәмин ҝүн Аллаһ бәндәси ола билир. Бајрам о ҝүндүр ки, биз һәмин ҝүнү Аллаһын бәјәндији кими јашаја билирик, Аллаһын чәкиндирдикләриндән чәкинирик. Бу мәнада инсан өз һәјатында Рәббиндән бол-бол бајрам ҝүнләри истәмәлидир.

Гәдир-Хум бајрамы да елә бир ҝүндүр ки, онун бир нечә ҝүн әрзиндә гејд олунмасына еһтијаҹ вар. Бу ҝүнүн ичәрисиндә о гәдәр фәлсәфәләр, ҝөзәлликләр вар ки, онларын ачылышы үчүн хејли вахта еһтијаҹ вар. Бирҹә буну демәк кифајәтдир ки, Гәдир-Хум елә бир бајрамдыр ки, Рәббимиз һәмин ҝүндә севинмәји вә севиндирмәји бизләрә ваҹиб, тәкидли бујуруш кими гојуб.

Неҹә ки, Ашура ҝүнүндә ирадәви гәмләнмә, Әба Әбдиллаһын (ә) мүбарәк шәһадәти илә бағлы ирадәви кәдәр һиссини јашама кими ҝөзәл бир немәт вар, Гәдир-Хум ҝүнүндә дә ирадәви шадланма вә ирадәви севинҹи јашатма кими ҝөзәл бујуруш вар. Ҝәрәк бизләрин севинҹи вә кәдәри бунлар олсун. Ҝәрәк севинҹимиз вә кәдәримиз Аллаһа хатир олан мәсәләләрдә олсун ки, онлар бизи Рәббимизә јахынлашдырсын.

Бајрамла бағлы бәјәнилән әмәлләр

Зүлһиҹҹә ајынын 18-нә кечән ҝеҹә хүсуси намазын гылынмасы төвсијә едилир. Бу намаз 12 рүкәтдән ибарәтдир. Бүтүн 12 рүкәт намазын һамысы далбадал гылыныр вә сонда бир салам дејилир. Намаздан сонра инсан дуа едәрәк, Аллаһдан һаҹәтләрини истәјир.

Бајрам ҝүнүнүн дә мәхсуси әмәлләри вар:

1) Оруҹ тутмаг (бу ҝүнүн оруҹу 60 илин ҝүнаһынын кәффарәсинә бәрабәрдир; бәзи һәдисләрә ҝөрә, бу ҝүн оруҹ тутан шәхсин савабы өмрү боју тутдуғу оруҹун савабына, вә һәмчинин 100 һәҹҹ вә 100 үмрә зијарәтинә бәрабәрдир);

2) Бајрам ҝүнүнүн гүслүнү алмаг;

3) «Нүдбә» дуасыны охумаг;

4) Мәсумлары (ә) зијарәт етмәк вә ја Мәсумларын (ә) зијарәтнамәсини охумаг;

5) Һәзрәт Әлини (ә) зијарәт етмәк үчүн мәшһур олан “Әмин Аллаһ” зијарәтнамәсини охумаг;

6) Зөһрдән јарым саат габаг 2 рүкәтли намаз гылмаг. Биринҹү рүкәтдә "Һәмд"дән сонра “Гәдр сурәсини, икинҹи рүкәтдә ”Һәмд"дән сонра лИхлас» сурәсини охумаг. Јахшыдыр ки, бу намаз ҝүнорта азанына јахын вахтда гылынсын. Намазы гуртардыгдан сонра сәҹдәјә ҝедиб, 100 дәфә Аллаһа шүкүр едиб, сәҹдәдән дуруб “Мәфатиһул-ҹинан”да ҝөстәрилән мәхсуси дуаны охумаг. Сонра сәҹдәјә ҝедиб, 100 дәфә “әлһәмдулилләһ”, 100 дәфә дә “шукранлиллаһ” десин.

7) Мөминләрлә ҝөрүшәндә ашағыдакы зикри демәк:

Әлһәмдулилләһилләзи ҹәәлнә минәл-мутәмәссикинә бивиләјәти Әмирил-мумининә вәл-әиммәти әләјһимус-сәлам.

8) Сәдәгә вермәк;

9) Силеји-рәһим - гоһум-әгрәбаја баш чәкмәк;

10) Јени либас ҝејинмәк;

11) Мөминләрлә бу ҝүнүн јад едилмәси илә бағлы јығышмаг;

12) 2 рүкәтли намаз гылмаг. Һәр рүкәтдә "Һәмд"дән сонра 10 дәфә «Ихлас» сурәси, 10 дәфә "Ајәтүл-күрси", 10 дәфә "Гәдр" сурәси охумаг, намаздан сонра бу дуаны демәк: "Раббәнә иннәнә сәми’нә мунадиән әд-дуа битәвлиһи". Һәдисләрдә гејд олунур ки, бу намазын 100 мин һәҹҹ вә 100 мин үмрә савабы вар, еләҹә дә, дүнја вә ахирәт һаҹәтләринин Аллаһ тәрәфиндән асанлыгла гәбул едилмәсинә сәбәб олур вә инсана саламатлыг нәсиб олур;

13) Мәсумлара (с) салават ҝөндәрмәк.

Бу ҝүнлә бағлы диҝәр әмәлләр дә вар ки, мүфәссәл китабларда ҝөстәрилмишдир.

Бу бөјүк бајрам мүнасибәтилә бүтүн азадхаһ вә виҹданлы инсанлары тәбрик едирик!

Аллаһым, өлмүш гәлбләримизи Һәзрәт Әмирәлмөминини (ә) танымагла әһја ет!

Аллаһым, бизләри дүнја вә ахирәтдә Һәзрәт Әли (ә) илә бирҝә ет! Амин!

Аллаһ бајрамымызы мүбарәк етсин!