Диггәтлә арашдырдыгда ҝөрүрүк ки, һәр бир дөврдә камил вә мәсум имам олмалыдыр ки, мәләкләр вә руһ она назил олсун
Суал: “Гәдр” сурәсинин ајәләри имам Меһдинин (ә) вүҹудуну тәсдигләјирми?
Ҹаваб: “Гәдр” сурәләриндә билдирилир ки, мәләкләр һәр илин гәдр ҝеҹәси јерә енирләр.
“Биз ону (Гураны) гәдр ҝеҹәсиндә назил етдик. Сән нә билирсән ки, гәдр ҝеҹәси нәдир?! Гәдр ҝеҹәси мин ајдан үстүндүр. Мәләкләр вә руһ һәмин ҝеҹә Рәббинин изни илә һәр ишдән өтрү назил олар. Бу ҝеҹә сүбһ ағартысынадәк саламатлыгдыр.” (“Гәдр”, 1-5)
“Духан” сурәсиндә дә бу мәсәләјә ишарә олунур: “Һа, мим. Анд олсун бу ајдын китаба ки, биз ону бәрәкәтли бир ҝеҹәдә назил етдик. Биз даим горхудан олмушуг. Һәмин ҝеҹә һәр бир иш һикмәт әсасында тәнзим (тәдбир) олар.” (“Духан”, 1-4)
Рамазан ајы гијамәт ҝүнүнәдәк тәкрарланар. Гәдр ҝеҹәси дә гијамәтә гәдәр давам едәсидир. Демәк, мәләкләрин вә руһун ҝәлиши дә һәр гәдр ҝеҹәси тәкрарланыр. Белә бир суал јараныр: “Һәр гәдр ҝеҹәси јерә енән мәләкләр вә руһ һәзрәт пејғәмбәрдән сонра кимә назил олур? Диггәтлә арашдырдыгда ҝөрүрүк ки, һәр бир дөврдә камил вә мәсум имам олмалыдыр ки, мәләкләр вә руһ она назил олсун. Имам Багир (ә) бујурур: “Еј шиәләр! “Инна әнзәлнаһу” сурәсинә сарылсаныз, галиб ҝәләҹәксиниз. Анд олсун Аллаһа ки, бу сурә, пејғәмбәрдән сонра Аллаһын һөҹҹәти үчүндүр. Бу сурә, һәгигәтән, сизин дининизин тәсдиги, бизим елмимизин нәһајәтидир. Еј шиәләр! “Һа, мим, вәл китабил-мубин” ајәси һаггында данышын. Чүнки бу ајәләр пејғәмбәрдән сонракы әмр саһибләринин аиддир...” (“Кафи”, ҹ. 1, с. 249)
Башга бир мәгамда имам бујурур: “Анд олсун Аллаһа, һәгигәтән, гәдр ҝеҹәсини тәсдиг едән шәхс бизә аид елмдән әлдә едәр...” (һәмин мәнбә, с. 252, 253)
Һәзрәт Әли (ә) ибн-Аббаса бујурур: “Һәгигәтән, һәр илин гәдр ҝеҹәси вар. Һәмин ҝеҹә бир илин ишләри назил олар. (бир илдә баш верәҹәк ишләр мүәјјәнләшәр) Онун үчүн пејғәмбәрдән сонра валиләр вар.” Ибн-Аббас дејир: Әрз етдим ки, онлар кимләрдир? Һәзрәт бујурду: “Мән вә мәндән олан он бир өвладым һамысы имам вә мүһәддисдир.” (һәмин мәнбә, ҹ. 1, с. 247, 248)
Һәзрәт пејғәмбәр (с) сәһабәләринә бујурмушдур: “Гәдр ҝеҹәсинә иман ҝәтирин. Чүнки о, Әли ибн Әбу-Талиб вә онун он бир өвлады үчүндүр.” (“Кәмалуд-дин”,ҹ.1, с.280, 281)
Суал: “Имам” (“Исра” сурәсинин 71-ҹи) ајәси имамын мөвҹудлуғуну неҹә тәсдигләјир?
Ҹаваб: Аллаһ-таала “Исра” сурәсиндә бујурур: “Бир ҝүн ки, һәр бир ҝүруһу имамы васитәси илә чағырарыг. Әмәл намәси сағ әлинә вериләнләр ону (шадлыгла) охујар. Хурма дәнәсинин лифи гәдәр онлара ситәм гылынмаз.”
Ајәдән мәлум олур ки, гијамәт ҝүнү һәр бир кәсдән имам һаггында сорушулар. Әҝәр етираф етсә, ниҹат тапар вә әмәл намәси сағ әлинә вериләр. Демәк, һәр бир дөврүн имамы олмалыдыр. Елә бир имам ки, ону танымадан кимсә ниҹат тапмаз. Һәзрәт пејғәмбәр (с) бујурур: “Имамыны танымамыш олән кәс ҹаһилијјәт дөврүндә өлмүш кимидир.” (“Кафи”, ҹ. 2, с. 19)
Һәр бир дөврдә имам олмалыдыр ки, халг өз истәји илә ону рәһбәр сечиб итаәт едә билсин.
“Лөвһе-мәһфуз” (мүгәддәратын гејд олундуғу лөвһә) бир олдуғундан вә һәр тајфанын өз лөвһәси олмадығындан ајәдәки “имамлары” сөзү һәр гөвмүн китабы кими дә тәбир олуна билмәз. Чүнки сөһбәт јаранышдан сонадәк бүтүн инсанлардан ҝедир. Һансы ки, ҝөндәрилмиш илк шәриәт китабы Нуһун китабыдыр. Ондан өнҹә инсанлара һеч бир китаб назил олмамышдыр.
Сүјути ујғун ајә илә бағлы һәзрәт пејғәмбәрдән (с) белә нәгл едир. Һәр бир гөвм дөврүнүн имамы, Рәббинин китабы вә пејғәмбәринин сүннәси илә мәһшур олаҹаг.” (“Дүррүл-мәнсур”, ҹ. 4, с. 194)
Ибн-Аббас ајәдәки “имам” сөзүнүн һидајәт вә ја зәлаләт имамына (рәһбәринә) ишарә олдуғуну билдирир. (һәмин мәнбә)
Кулејни имам Багирдән (ә) белә нәгл едир: “Имам” ајәси назил олан вахт мүсәлманлар әрз етдиләр: “Еј Аллаһын рәсулу! Мәҝәр сән бүтүн халгын имамы дејилсән?” Һәзрәт бујурду:“Мән бүтүн бәшәријјәт үчүн ҝөндәрилмиш бир пејғәмбәрәм. Амма тезликлә мәндән сонра әһли-бејтимдән имамлар ҝәләр. Онлар халг арасында гијам галдырар, амма тәкзиб олунарлар...” (“Кафи”, ҹ. 1, с. 215) Бишр ибн Ғалиб имам Садигдән (ә) ујғун ајә һаггында сорушдугда һәзрәт бујурур: “О, халгы һидајәтә чағыран вә халг тәрәфиндән гәбул олунан имамдыр. О, халгы зәлаләтә чағыран рәһбәр дә ола биләр. Биринҹиләр беһиштдә, икинҹиләр ҹәһәннәмдәдир.” (“Биһар”, ҹ. 51, с. 161)
Суал: “Инзар” (“Рәд”, 7) ајәси имамын варлығыны неҹә сүбут едир?
Ҹаваб: Аллаһ-таала өз пејғәмбәринә хитабән бујурур: “Һәгигәтән, сән бир гөвм үчүн горхудан һидајәт едән шәхссән.”
Ајәдән мәлум олур ки, һәр бир дөврдә һәр бир гөвм үчүн ону һагга чағыран рәһбәр вар. Белә бир чағырыш Аллаһын рүбубијјәт (рәблик) тәләбидир. Бу да мәлум олур ки, јер үзү һеч вахт һәгиги һидајәтчидән, рәһбәрдән мәһрум олмамышдыр. Ајәдә јалныз пејғәмбәрләр нәзәрдә тутулмур. Зәмәхшәри ајә илә бағлы гејд едир ки, јалныз пејғәмбәрләр нәзәрдә тутулсајды, пејғәмбәрләр олмадығы дөврдә јер үзү һөҹҹәтсиз галарды.
Тәбәри ујғун ајәнин тәфсири илә бағлы Ибн-Аббасдан белә нәгл едир: “Бу ајә назил олду. Һәзрәт пејғәмбәр (с) әлини синәсинә гојуб бујурду: “Мән горхуданам вә һәр бир гөвм үчүн јол ҝөстәрәнәм. Сонра әлини һәзрәт Әлинин (ә) чијнинә гојуб бујурду: “Һидајәт оланлар мәндән сонра јалныз сәнин васитәнлә олар.” (“Ҹамеул-бәјан”, ҹ. 13, с. 142)
Һаким Нишапури сәһиһ сәнәдә әсасән һәзрәт Әлинин (ә) дилиндән белә нәгл едир: “Һәзрәт пејғәмбәр горхудандыр, мән һадијәм.” (“Мустәдрәке-һаким”, ҹ. 3, с. 129)
Кулејни имам Багирдән (ә) белә нәгл едир: “Һәзрәт пејғәмбәр горхудандыр. Һәр бир дөврдә халгы пејғәмбәрин ҝәтирдијинә дәвәт едән имам вә һади вар...” (“Кафи”, ҹ. 1, с. 191)
Ујғун ајә илә бағлы имам Багир (ә) бујурмушдур: “Аллаһын рәсулу горхудандыр, Әли исә һадидир. Аҝаһ ол! Анд олсун Аллаһа ки, ајә биздән кәнар олмаз вә гијамәт ҝүнүнәдәк арамыздадыр.” (һәмин мәнбә, с. 192)
