Мәһәммәд Насирәддин Албани (1914-1999) Вәһһаби фиргәсинин ән ҝөркәмли һәдисшүнасларындандыр. О, Албанијада доғулмуш, Суријада бөјүмүш, 3 ил Сәудијјә Әрәбистанында һәдис елмини тәдрис етмишдир. Сәудијјә Әрәбистанынын вә Вәһһаби тәригәтинин Баш мүфтиси олмуш Бин Баз Ибн Тејмијјә вә Мәһәммәд ибн Әбдүлвәһһаб кими, ону да өз әсринин јениликчиси адландырмыш вә һаггында белә демишди:
“Буҝүнкү дүнјада һәдис елминдә Әлламә Мәһәммәд Насирәддин Албани кимисини ҝөрмәмишәм”.
Тәбии ки, бу илтифат Албанинин сәләфилијә јөнәлмәсиндән сонра јаранмышдыр. О, өмрүнүн сон илиндә Әрәбистанын Бејнәлхалг Мәлик Фејсәл мүкафатына да лајиг ҝөрүлмүшдүр.
Албани вә Әһли-бејтин фәзиләтләри
Албани һәдисләрин дәјәрләндирилмәсинә даир елми мејарларына ујғун олараг, өзүнүн “Сәһиһ һәдисләр топлусу” китабында Әһли-бејт барәдә бәзи һәдисләри, о ҹүмләдән, Сәгәлејн, Гәдир-Хум, Бајраг, “Әлини севән мәни севмишдир”, (Әлијә мүраҹиәтлә:) “Мән сәндәнәм, сән мәндән”, “Сәнә јалныз мүнафигләр кин бәсләјәр вә сәни јалныз мөминләр севәр”, “Әлидән шикајәт етмәјин”, “Мән Гуранын назил олмасы үчүн вурушдуғум кими, Әли дә Гуранын тәвили үчүн вурушар”, “Әлини инҹидән мәни инҹитмишдир”, “Ҹәннәтин ән үстүн гадынлары Хәдиҹә, Фатимә, Мәрјәм вә Асијәдир”, “Һәсән вә Һүсејн дүнјадакы ики ҝүлүмдүр”, “Һәсән вә Һүсејн ҹәннәт ҝәнҹләринин ағаларыдыр”, “Һәсән вә Һүсејни севән мәни севмиш, онлара кин бәсләјән мәнә кин бәсләмишдир”, “Һүсејн мәндәндир, мән Һүсејндән”, “Пејғәмбәрләр гәбирләриндә диридирләр вә намаз гылырлар”, “Әммары залым груп өлдүрәҹәк”, “Әммар һәмишә даһа дүзҝүн оланы сечмишдир”, “Ҹәбрајыл мәнә хәбәр верди ки, оғлум Һүсејни үммәтим өлдүрәҹәк”, “(Еј Зүбејр!) Сән залым тәрәф олдуғун һалда она (Әлијә) гаршы вурушаҹагсан” һәдисләрини вә диҝәр рәвајәтләри сәһиһ – дүзҝүн елан етмишдир.
Сәгәлејн һәдиси
Ҹабир ибн Абдуллаһын рәвајәтинә әсасән, Аллаһын рәсулу һәҹҹ заманы, Әрәфә ҝүнү мүсәлманлара бујурду: “Еј мүсәлманлар! Мән сизин аранызда елә шеј гојуб ҝедирәм ки, онунла олдуғунуз тәгдирдә јолунузу азмазсыныз: Аллаһын китабы вә Әһли-бејтим. (Сүнән-Тирмизи, 2-308).
Албани һәдиси гејд етдикдән сонра јазыр:
“Бу һәдис сәһиһдир. Зејд ибн Әргәмин Сәһиһ-Мүслимдә (7-122-123), Мүснәд-Әһмәддә (4-366-367) вә диҝәр китабларда јер алмыш, Әли ибн Рәбиәнин Мүснәд-Әһмәддә (4-371) вә Мөҹәм-Тәбәранидә (һәдис: 5040) јер алмыш, Әтијјә Өвфинин Әбу Сәид Худридән нәгл етдији (Мүснәд-Әһмәд, 3-14, 17, 26, 59; Мөҹәм-Тәбәрани, һәдис: 2678, 2679) вә һәмчинин диҝәр ејни мәзмунлу һәдисләр (Сүнән-Даригутни, һәдис: 529; Мүстәдрәк-Һаким, 3-93 вә с.) буну тәсдигләјир. Һаким Нишапури, Зәһәби вә диҝәрләри бу һәдисләрин бәзисини сәһиһ сајмышлар”. (Албани. “Силсилә әһадис әс-сәһиһә”, һәдис: 1761)
Бу һәдисин өзәллији бундадыр: Пејғәмбәр бујурур ки, бунларла (Гуран вә Әһли-бејтлә) олдуғунуз тәгдирдә јолунузу азмазсыныз. Ибн Тејмијјә бу һәдиси зәиф сајараг Мүслимин нәгл етдији охшар һәдиси сәһиһ һесаб едирди. Һәмин һәдисдә дејилир: “Сизин аранызда ики ағыр әманәт гојуб ҝедирәм: Аллаһын китабыны... вә Әһли-бејтими”. Сонра үч дәфә деди: “Әһли-бејтимә даир Аллаһы сизә хатырладырам”. Ҝөрүндүјү кими, бу һәдисин дә кифајәт гәдәр ағыр месажы олса да, биринҹи һәдис кими конкрет шәкилдә һидајәт вә азғынлыгла әлагәләндирилмәмишдир.
Хатырлатмаг лазымдыр ки, шиәләр өз китабларында да чохлу сәһабәләр тәрәфиндән нәгл олунмуш бу һәдиси мүтәватир сајыр вә ону Тәтһир ајәси () илә јанашы тутараг, Әһли-бејтин мәсум олдуғуну дүшүнүрләр. Чүнки Пејғәмбәр бунунла Әһли-бејтин сөз вә әмәлләринин доғрулуғуна, һидајәтдән кәнар олмадығына зәманәт вермиш олур. Бундан әлавә, шиәләр бу һәдисә әсасән, Пејғәмбәрин һәр һансы мәсәләјә даир фикрини мәһз Әһли-бејтдән өјрәнмәјә чалышырлар. Онлара ҝөрә, Пејғәмбәрин өз өвладларынын – јәни һаггында бу гәдәр фәзиләтләр бәјан олунмуш Әһли-бејтин нәгл етдији һәдисләр диҝәр сәһабә вә табеиләрин нәгл етдикләриндән даһа етибарлыдыр вә Пејғәмбәрин өзү мәһз буну вәсијјәт етмишдир.
Абдуллаһ Ариф
Nur-az.com
