Сајтларын бириндә ГМИ-нин фәтва вермәклә, даһа доғрусу фәтва вермәмәклә бағлы бир мәсәләсинә раст ҝәлинди. Мәсәлә будур ки, бу ил ГМИ “газиләри” “фәтва” вермәјиб, Гурбан вә Һәҹҹ мәрасимләријлә бағлы нәсә демәјибләр. Бу јердә зеһнләрә белә бир суал ҝәлир: Мәҝәр ГМИ нә вахт фәтва вериб ки? Әҝәр фәтва дедијиниз илдә ики дәфә - филан ҝүн Мәһәррәм ајынын биридир, бәһмән ҝүн Рамазан ајынын биридир – ҹүмләләрини һәр ил тәкрарламагдырса, буну – неҹә дејәрләр – нәнәм дә баҹарар. Бурда нә вар ки? Ҝәлин мән сизә һәр ил бу мәсәләләри Ирана, Түркијәјә, Мисирә бахыб дејим.
Индисә ҝәлин ҝөрәк үмумијјәтлә ГМИ фәтва вермәк сәлаһијјәтинә маликдир, јохса јох? Үмумијјәтлә, фәтваны кимләр верә биләр? Бундан габаг дејәк ки, ГМИ-дә бир нәфәр дә олсун белә фәтва вермәк сәлаһијјәтинә малик инсан һал-һазырда јохдур. Чүнки ГМИ-дә булунан шәхсләрин елми рүтбәләри о һәддә дејил ки, дуруб фәтва версинләр.
Бәс фәтваны кимләр верә биләр? Фәтва верән шәхс, јәни мүфти фәтва вермәк үчүн мүҹтәһид олмалыдыр. Мүҹтәһид олмајанын фәтва вермәк сәлаһијјәти јохдур. Мүҹтәһид исә иҹтиһада чатан, шәри мәсәләләри тәглид етмәдән өз баҹарыг вә габилијјәти илә шәри мәнбәләрдән әлә ҝәтирән шәхсдир. Бунун үчүн дә ән азы өмрүнүн 10-15 илини бир инсан али тәһсил оҹаглары олан һөвзәләрдә али рүтбәли устадлардан дәрс алмаға сәрф етмәли, дәрси-хариҹдә иштирак етмәли, мүгәддимат, сәтһ дәрсләрини дәрси-хариҹдән габаг мүкәммәл өјрәнмәлидир. Азәрбајҹанда, ГМИ-дә белә бир рүтбәјә чатан шәхс вармы?
ГМИ-нин башы, “мүфти” вә “газиләрин” бөјүјү Аллаһшүкүр Пашазадәдир, о да етираф етдијинә ҝөрә мүҹтәһид дејил, мүгәллиддир, јәни һансыса мүҹтәһидә тәглид едир. Бир гурумун башы мүҹтәһид дејилсә о гурумда мүҹтәһид тапмаг олармы? Әҝәр оларса о шәхс һәм дә ГМИ сәдри олмаға лајиг олмалыдыр. ГМИ сәдри исә мүҹтәһид дејил.
Мүҹтәһид олан шәхсин иҹтиһадыны өзүндән рүтбәҹә бөјүк олан һансыса бир мүҹтәһид (устад) тәсдигләмәлидир. Ја да ән азындан илләрлә онун хариҹ дәрсләриндә елм вә хибрә әһли (мүтәхәссисләр) отурмалы, истифадә етмәли, тәсдигләмәлидирләр ки, бәли, бу адам иҹтиһада чатыб. Аллаһшүкүр вә онун адамлары арасында белә бир инсан вармы?
Мүҹтәһидин бир нечә шәртләри вардыр ки, онлардан икиси иҹтиһад вә әдаләтдир. Иҹтиһад (елм) мәсәләсини гејд етдик, ГМИ-дә сәдр гарышыг һеч кимдә бу немәт һәлә ки, јохдур. Әдаләтә ҝәлинҹә, бир гурумун сәдринә ки, Аллаһшүкүр әвәзинә шејтаншүкүр дејилир, о инсанын али савады, истинбат баҹарығы олса белә она мүраҹиәт едиб фәтва өјрәнмәзләр. Чүнки онларын савады фәрз еләсәк ки, вардыр, јенә дә бу ҝедишлә Шурејһ газидән о тәрәфә ола билмәзләр. Һакимијјәтин горхусундан, јахуд вар-дөвләтә олан мәһәббәтдән долајы беләләри Имам Һүсејнин (ә) өлүмүнә фәтва верәрләр. Она ҝөрә дә әзиз азәрбајҹанлымыз алданмасын, билсин ки, Азәрбајҹанда, хүсусилә ГМИ-дә мүҹтәһид, мүфти, гази јохдур.
