Суал: Етигади мәсәләләрә мүнасибәтдә шәкк-шүбһә јаранмасы дүзҝүндүрмү?
Ҹаваб: Өнҹә белә дүшүнмәк олар ки, диндә шәкк пис ишдир вә гәлбин гаралмағыны ҝөстәрир. Чүнки мәгсәд инсанын јәгинә, әминлијә чатмасыдыр. Иман јәгинликлә мүшајиәт олунмалыдыр. Амма шәкк-шүбһә инсанын иман вә јәгинлијә чатмасына көмәк ҝөстәрсә, ону јахшы сајмаг олар. Иман инсанын әлдә етмәли олдуғу бир һәгигәтдир. Амма о, өнҹәдән мөвҹуд олмур. Инсан шәкк етмәсә, јәгинә чатмаз. Гуран инсаны јәгинә чатдырмаг үчүн онун ҝенетик етигадыны шүбһә алтына алыр. Она ҝөрә дә Гуранда белә бујурулур: “Ата-бабалары надан вә ағылсыз олдуглары һалда, онлар ата-бабаларына табе олмалыдырлармы?” (“Бәгәрә”, 170)
Шәһид Мүтәһһәри бујурур: “Ҹәмијјәтдә бу сајаг шәкк-шүбһәләрин олмамасы тәһлүкәлидир. Шәкк-шүбһә олмадыгда инсанларын дини дурумунда дашлашма, бәлкә дә, чүрүмә ҝедир. Һовузда узун мүддәт сахланылан саф су гохудуғу кими, дини дурум да һәрәкәтсизликдән тәнәззүлә уғрајыр. Халгын дини дуруму арам, һәрәкәтсиз вәзијјәтдә галдыгда, шәкк-шүбһә гамчысы јемәдикдә онларын етигадына авамлар рәһбәрлик едир. Авам габаға ҝетдикдә исә даим өзүндән бир шеј гурашдырыр...” (“Фәслнамеје-Мутәһһәр”)
Амма бәзи шәкләр бир нөв хәстәликдир. Мәсәлән, намаз, дәстәмаз вә диҝәр ибадәтләрдә, паклыг мәсәләләриндә чох шәкк, вәсвәсә. Бу гәбилдән олан шәкк-шүбһәләр хәстәлик кимидир. Чох шәкк етмәк бир нөв хәстәликдир.
Суал: Аллаһ һәгигәти ахтаран инсаны һәгигәтә чатдыраҹағына замин дурмушдурму?
Ҹаваб: İнсанлар өз һәјатларында, адәтән, шәкк-шүбһә бахымындан бөһран кечирирләр. Мәһз бу мәгамда инсан һәссас бир һала дүшүр. Хүсуси илә, әтраф мүһитдәки дүшүнҹәләр, бәзән дә мүхтәлиф тәблиғатлар онун гаршысыны кәсир. Әҝәр инсан, доғрудан да, һәгигәти ахтарырса Аллаһ она јол ҝөстәрәҹәк. Аллаһ-Таала бујурур:
“Бизим јолумузда ҹиһад вә тәлаш едәнләри, шүбһәсиз, өз јолларымыза һидајәт едәҹәјик.” (“Әнкәбут”, 69)
Амма бу о демәк дејил ки, алимләрин һеч бир вәзифәси јохдур. Әслиндә онларын чијниндә ағыр мәсулијјәт вар вә алимләр ағыла ҝәлән шәкк-шүбһәләри мүмкүн јолларла арадан галдырмалы, һамыдан өнҹә ҝәнҹ нәсли әминлијә чатдырмалыдырлар.
Суал: Шәкк-шүбһәләр гаршысында вәзифәмиз нәдир?
Ҹаваб: Бәзиләринин фикринҹә, инсан истәнилән бир јашда истәнилән бир мәлуматы гејд-шәртсиз динләјә биләр. Онлар белә бир ајәјә истинад едирләр:
“Бәндәләримә мүждә вер; о кәсләр ки, сөзү динләјәр вә онун ән ҝөзәлинә табе оларлар.” (“Зүмәр”, 17, 18) Һансы ки, бу шәриф ајә ҝөзәл сөзү сечмәји баҹаран алимләр вә нәзәр саһибләри һаггындадыр. Ади бир инсан истәнилән бир јашда, сәтһи мәлуматла јахшыны писдән сечә билмәз. Диҝәр бир ајәдә бујурулур:
“Онлар Аллаһын һидајәт етдији вә дүшүнҹә саһиби олан кәсләрдир.” (“Зүмәр”,18)
Бу сәбәбдән дә етигадыны мөтәбәр мәнбәләрлә мөһкәнмәндирмәмиш, шүбһәләрә ҹаваб вермәк ҝүҹү олмајан инсан бу мејдана гәдәм гојмамалыдыр. Инсан дөврү танымалы, бу ҝүнү вә ҝәләҹәји үчүн програм һазырламалыдыр. Бир јердә отуруб, јалныз сарсыдыҹы шүбһәләр вә зәһәрли тәблиғатларла үзләшдикдә чарә ардынҹа гачмаг дүзҝүн дејил. Хәстәлијин гаршысыны алмаг үчүн ушаг пејвәнд едилдији кими, биз дә шүбһәләри габаглајараг, онлара ҹаваб тапмалыјыг ки, мүхалифләрлә үзләшдијимиз вахт өзүмүзү итирмәјиб јетәрли ҹаваб верә биләк.
İмам Садиг (ә) бујурмушдур: “Дөврү таныјан кәсә шүбһәләр һүҹум чәкмәјәҹәк.” (“Кафи”, ҹ.1, с. 27; “Тоһәфул-угул”, с. 356; “Биһар”, ҹ. 75, с. 268)
Һәзрәт Әли (ә) бујурмушдур: “Өз дөврүнү таныјан инсан һазырлығы јаддан чыхармајаҹаг.” (“Кафи”, ҹ.8, с. 23; “Әмали”, с. 400; “Төвһид”, с. 74; “Тоһәфул-угул”, с. 98; “Биһар”, ҹ. 74, с. 287)
Мәһдәвијјәт мөвзусунун тәсирләри
Суал: Дөврүмүздә мәһдәвијјәт мөвзусунун һансы тәсир вә фајдалары вар?
Ҹаваб: Бәзиләри елә дүшүнүрләр ки, мәһдәвијјәт мөвзусунун арашдырылмасы һазыркы дөвр үчүн фајдасыздыр. Онлар елә ҝүман едирләр ки, һәр дөврүн өз актуал мөвзулары вар, мәһдәвијјәт мөвзусу исә ҝәләҹәјә аиддир вә биз буҝүнкү вәзифәләримизә әмәл етмәлијик... (“Әл-Мәһдијјул-мунтәзәр”, с. 214)
Мәһдәвијјәт мөвзусунун бу ҝүнүмүз үчүн бир сыра фајдалары вар вә һәмин фајдалардан бәзиләрини нәзәрдән кечиририк:
1. Һәзрәт Меһдинин (ә) гијамы мөвзусу бөјүк бир иҹтимаи вә Ислами фәлсәфәјә маликдир. Бу мөвзу илаһамвериҹи идеја олмагдан әлавә Ислам идеалларынын танынмасында чох мүнасиб бир васитәдир. (“Тарихи фәлсәфә бахымындан Меһди (ә) ингилабы”, Шәһид Мутәһһәри, с. 57)
2. Бүтүн јер үзүнү әһатә едәҹәк Ислам һөкумәтинин гурулмасы вәди мүхтәлиф тәсирләрә маликдир. Онлардан бәзиләри фәлсәфи вә дүнјәви, бәзиләри ислами, бәзиләри мәдәни вә тәрбијәви, бәзиләри сијаси, бәзиләри игтисади, бәзиләри иҹтимаи, бәзиләри инсани, бәзиләри исә тәбиидир. Инсан һәзрәт Меһдинин (ә) әһатәли програмларындан фајдаланмагла Исламын ҝерчәк идеалларына јахынлаша биләр.
3. Јер үзүндә тарих боју мүхтәлиф мәдәни, сијаси, иҹтимаи ингилаблар баш вермишдир. Бу ингилабларын әксәри ја илк аддымда мәғлубијјәтә уғрамыш, ја да мүхтәлиф проблемләрлә үзләшәрәк дүшмәнләрин өһдәсиндән ҝәлмәмишдир. Јалныз шиә мәзһәбинин мәһдәвијјәт мөвзусуна бахышы ҹәмијјәтдә оптимист руһијјә јарадыр вә халгы үмидсизликдән гуртарыр. Шиә әгидәсинә әсасән, дөврүн имамы һәзрәт Меһди (ә) диридир, һазырдыр вә әмәлләримизи ҝөрүр. Һәссас мәгамларда ондан көмәк алыныр. Психолоҝија бахымындан белә бир инанҹ шиәләрин руһијјәсиндә дәрин из гојур.
4. Әсрин имамынын нә вахт һөкумәт гураҹағы мүәјјән олунмадығындан бу зүһур һәр ан ҝөзләнилир. Буна ҝөрә дә, мәһдәвијјәт мөвзусуну ҝүндәмдә сахламаг, зүһур хүсусијјәтләрини вә һәмин дөврдәки вәзифәләримизи өјрәнмәк зәруридир.
5. Зүһур дөврүндә үмумдүнја төвһид һөкумәтинә наил олмаг үчүн мүәјјән шәртләр вар. Бу шәртләрдән бәзиси бәшәријјәт тәрәфиндән һәјата кечмәлидир. Бәшәријјәтин һәрҹәһәтли тәкамүлү, али дүшүнҹә сәвијјәсинә чатмасы бу шәртләрдәндир. Зүһур дөврүнүн амалларындан хәбәрдар олмалыјыг ки, онун јахынлашмасыны истәјиб һәзрәтин зүһуру үчүн зәминә јарадаг.
6. Мәһдәвијјәт мөвзусу јалныз ҝәләҹәклә бағлы проблемләрә аид мөвзу дејил. Бу мөвзу һәмишәлик имамәт мөвзусудур. Аллаһын дәлилләри батил олмасын дејә, истәр һазырда, истәр гејбдә мәсум имамын мөвҹудлуғу зәруридир.
İслам Пејғәмбәриндән (с) нәгл олунмуш рәвајәтләрдә охујуруг: “Һәр кәс өз дөврүнүн рәһбәрини танымадан өлсә, ҹаһилијјәт дөврүндә өлмүш кимидир.” (“Шәрһе-Мәгасид”, ҹ.5, с. 239)
Мәһдәвијјәт мөвзусунда гејб, гејб фәлсәфәси, гејбин тәсирләри вә бәрәкәти, гејб дөврүндә имамын мөвҹудлуғу мәсәләләриндән данышылыр.
Беләҹә, мәһдәвијјәт мөвзусу гејб әсриндән шиәләрин вәзифәләриндәндир.
Nur-az.com
