30 Sentyabr 2014
Sual.nur-az.com-da günün sualı

Fiqhi
Ad: Əli, Ölkə: Müctəhid: Ayətullah Fazil
Cavab:
Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Övladın ata və ananın üzərində olan haqları bunlardan ibarətdir:
1. Yaxşı rəftar
Ata-anaya yaxşılıq, ehtiram etmək övlada vacib olduöu kimi, ata və ananında övlada qarşı bir sıra vəzifələri vardır. Əgər bu haqq riayət olunmasa, “qohumlarla əlaqə” kəsilmiş olur. Çünki ata və anaya ən yaxın qohum onun övladıdır. Sileyi-rəhmi (qohumlarla əlaqəni) kəsmək böyük günahlardandır. Övlad ata-ananın haqqını yerinə yetirməsə və onların üzünə ağ olsa onun acı nəticələrini gördüyü kimi, ata-ana da övladın haqlarını yerinə yetirmədiyi təqdirdə onun acı nəticələrini görəcəkdir. Ata-ananın övladına qarşı riayət edəcəyi zəruri və əhəmiyyətli məsələlərdən biri budur ki, övladın onların üzünə ağ olmasına səbəb olan işləri görməsinlər.
Məsələn, ona çətin işlər tapşırmaq; o da işin cətinliyinə görə ata-anaya tabe olmur və nəticədə ağvalideyn olur .Yada ki, övladın danışığında və ya rəftarında çoxlu səhvlər tutmaq; o da əksər hallarda ata-anaya qarşı ədəbsizliklə nəticələnir.
Yaxşı rəftar iki şəkildə reallaşır:
a). Məhəbbət göstərmək: Övlada məhəbbət göstərmək tərk olunmamalıdır. Övlada məhəbbət göstərmədikdə, övlad da buna uyğun reaksiya verir. Bəlkə ata-ananın borcudur ki, öz övladına bu mühüm və ilahi vacıb tapşırığı (ata-anaya yaxşılıq və ədəb göstərmək) yerinə yetirməyə kömək etsin və elə mehribanlıq göstərsin ki, övlad üçün ağ olmağa şərait yaranmasın. Məsələn, övladın səhvlərini görməzliyə vursunlar, yaxşılıq və itaətini kiçik olsa da, qəbul edib təşəkkür etsinlər. Həmçinin övladı haqqında onun öz yanında ya qiyabında dua etsinlər.
b).Pis danışığı tərk etmək: Öz uşaqlarınızı söyməyin. Övladlarını pis tərbiyə edib söyüşlə, təhqir etməklə, öz qanunsuz və çirkin əməlləri ilə onları intiqam almağa, günaha və təcavüzə sürükləyən valideyn Allahın əzabına düçar olacaqdır. Allahın rəsulu (s) buyurdu: “Ey Əli! Öz rəftar və danışığı ilə övladının yolunu azmasına və onu ağvalideyn olmağa məcbur edən ata-anaya Allahın rəhməti nəsib olmasın!”
2. Uşaqlarınızın gələcəyini fikirləşin və onların məişətini təmin edin.
Peyğəmərin (s) zamanında Mədinədə müsalmanların biri ölüm yatağına düşmüşdü. Onun dünya malından cəmi 6 nökəri və bir neçə azyaşlı qızı var idi. Elə ki, hiss etdi öləcək nökərləri azad etdi və qızları üçün heç nə qoymadı. Öldükdən sonra onu dəfn etdilər. Onun ölüm xəbərini və yetim qizları haqda Peyğəmbərə (s) xəbər verdilər. Peyğəmbər(s) onun qulları azad etdiyinə görə naraht oldu (zahirdə yaxşı iş görmüşdür, amma əslində öz uşaqlarını fikirləşməmişdi və onları dünya malından məhrum etmişdi) və buyurdu: “Əgər mənə xəbər versəydiniz mən qoymazdım onu müsəlmanların qəbiristanlığında dəfn edəsiniz. Çünki o, öz uşaqlarını dünya malından nəsibsiz qoymuş və onlar fəqir və pənahsız olduqları üçün camaatdan dilənməyə məcbur olmuşlar.”
Bu hədis xüsusi bir hadisəyə aid olsada, ümumi qanun ələ gəlir ki, bütün məsələlərdə insan gərək dolanışıq cəhətdən öz uşaqlarının gələcəyini fikirləşsin.
3.Yaxşı ad qoymaq: Öz uşaqları üçün yaxşı ad seçməlidirlər. Rəvayətdə gəlmiıdir ki, camaat qiyamət günündə yaxşı adlari iləa fəxr edəcəkdir.
4.Təhqir etməmək: Uşaqlarınızı təhqir etməyin!
5.Şövqləndirmək: Uşaqlarnızı mütləq yaxı işlərə şövqləndirin!
6.Tərbiyə etmək və faydalı yol göstərmək: Bütün hallarda ata-ananın borcudur ki, öz layiqli rəftarları ilə uşaqlarını tərbiyə etsinlər və bütün yaxşı və pis işləri onlara tanıtdırsınlar. Məsələn, onları məktəbə göndərsinlər, onlara Quran öyrətsinlər, uşaqlar üçün elm öyrənməyə şərait yaratsınlar.
http://sual.nur-az.com/az/
Övladın ata və ananın üzərində olan haqları bunlardan ibarətdir:
1. Yaxşı rəftar
Ata-anaya yaxşılıq, ehtiram etmək övlada vacib olduöu kimi, ata və ananında övlada qarşı bir sıra vəzifələri vardır. Əgər bu haqq riayət olunmasa, “qohumlarla əlaqə” kəsilmiş olur. Çünki ata və anaya ən yaxın qohum onun övladıdır. Sileyi-rəhmi (qohumlarla əlaqəni) kəsmək böyük günahlardandır. Övlad ata-ananın haqqını yerinə yetirməsə və onların üzünə ağ olsa onun acı nəticələrini gördüyü kimi, ata-ana da övladın haqlarını yerinə yetirmədiyi təqdirdə onun acı nəticələrini görəcəkdir. Ata-ananın övladına qarşı riayət edəcəyi zəruri və əhəmiyyətli məsələlərdən biri budur ki, övladın onların üzünə ağ olmasına səbəb olan işləri görməsinlər.
Məsələn, ona çətin işlər tapşırmaq; o da işin cətinliyinə görə ata-anaya tabe olmur və nəticədə ağvalideyn olur .Yada ki, övladın danışığında və ya rəftarında çoxlu səhvlər tutmaq; o da əksər hallarda ata-anaya qarşı ədəbsizliklə nəticələnir.
Yaxşı rəftar iki şəkildə reallaşır:
a). Məhəbbət göstərmək: Övlada məhəbbət göstərmək tərk olunmamalıdır. Övlada məhəbbət göstərmədikdə, övlad da buna uyğun reaksiya verir. Bəlkə ata-ananın borcudur ki, öz övladına bu mühüm və ilahi vacıb tapşırığı (ata-anaya yaxşılıq və ədəb göstərmək) yerinə yetirməyə kömək etsin və elə mehribanlıq göstərsin ki, övlad üçün ağ olmağa şərait yaranmasın. Məsələn, övladın səhvlərini görməzliyə vursunlar, yaxşılıq və itaətini kiçik olsa da, qəbul edib təşəkkür etsinlər. Həmçinin övladı haqqında onun öz yanında ya qiyabında dua etsinlər.
b).Pis danışığı tərk etmək: Öz uşaqlarınızı söyməyin. Övladlarını pis tərbiyə edib söyüşlə, təhqir etməklə, öz qanunsuz və çirkin əməlləri ilə onları intiqam almağa, günaha və təcavüzə sürükləyən valideyn Allahın əzabına düçar olacaqdır. Allahın rəsulu (s) buyurdu: “Ey Əli! Öz rəftar və danışığı ilə övladının yolunu azmasına və onu ağvalideyn olmağa məcbur edən ata-anaya Allahın rəhməti nəsib olmasın!”
2. Uşaqlarınızın gələcəyini fikirləşin və onların məişətini təmin edin.
Peyğəmərin (s) zamanında Mədinədə müsalmanların biri ölüm yatağına düşmüşdü. Onun dünya malından cəmi 6 nökəri və bir neçə azyaşlı qızı var idi. Elə ki, hiss etdi öləcək nökərləri azad etdi və qızları üçün heç nə qoymadı. Öldükdən sonra onu dəfn etdilər. Onun ölüm xəbərini və yetim qizları haqda Peyğəmbərə (s) xəbər verdilər. Peyğəmbər(s) onun qulları azad etdiyinə görə naraht oldu (zahirdə yaxşı iş görmüşdür, amma əslində öz uşaqlarını fikirləşməmişdi və onları dünya malından məhrum etmişdi) və buyurdu: “Əgər mənə xəbər versəydiniz mən qoymazdım onu müsəlmanların qəbiristanlığında dəfn edəsiniz. Çünki o, öz uşaqlarını dünya malından nəsibsiz qoymuş və onlar fəqir və pənahsız olduqları üçün camaatdan dilənməyə məcbur olmuşlar.”
Bu hədis xüsusi bir hadisəyə aid olsada, ümumi qanun ələ gəlir ki, bütün məsələlərdə insan gərək dolanışıq cəhətdən öz uşaqlarının gələcəyini fikirləşsin.
3.Yaxşı ad qoymaq: Öz uşaqları üçün yaxşı ad seçməlidirlər. Rəvayətdə gəlmiıdir ki, camaat qiyamət günündə yaxşı adlari iləa fəxr edəcəkdir.
4.Təhqir etməmək: Uşaqlarınızı təhqir etməyin!
5.Şövqləndirmək: Uşaqlarnızı mütləq yaxı işlərə şövqləndirin!
6.Tərbiyə etmək və faydalı yol göstərmək: Bütün hallarda ata-ananın borcudur ki, öz layiqli rəftarları ilə uşaqlarını tərbiyə etsinlər və bütün yaxşı və pis işləri onlara tanıtdırsınlar. Məsələn, onları məktəbə göndərsinlər, onlara Quran öyrətsinlər, uşaqlar üçün elm öyrənməyə şərait yaratsınlar.
http://sual.nur-az.com/az/
12.02.25, 09:13
Tramp: “Ukrayna bir gün “Rusiya”ya çevrilə bilər 11.02.25, 12:07
Biləsuvarda baş verən intihar hadisəsinin təfərrüatı məlum olub 11.02.25, 10:50
Məşhur rus filosofu: İran regionun ən uğurlu ölkəsidir 11.02.25, 10:31
Əbu Ubeydə: Düşmən razılaşmanı pozdu - Sionist əsirlərin azad edilməsi təxirə salındı 11.02.25, 10:21
Ankarada 38 nəfər saxta spirtli içkidən öldü 11.02.25, 09:53
Zaqatalada itkin düşən hindistanlı turistin qalıqları tapıldı 11.02.25, 09:42
ABŞ-da yenə təyyarə qəzası 11.02.25, 09:35
Zaqatalada gənc oğlan özünü fındıq ağacından asdı 11.02.25, 09:32
Bakıda qadın namaz qıldığı zaman amansızlıqla öldürüldü 10.02.25, 13:52
İranda İslam İnqilabının 46-cı ildönümü münasibətilə bayram yürüşləri keçirilib - FOTO 09.02.25, 10:45
Rusiya Müdafiə Nazirliyi: 35 Ukrayna PUA-sı vurulub 09.02.25, 10:31
Tramp Putinlə danışdı 08.02.25, 10:05
Rusiya bu şəhəri yer üzündən sildi - Video 08.02.25, 09:56
Bu gün HƏMAS üç israilli əsiri azad edəcək 08.02.25, 09:53
Alyaskada itkin düşmüş təyyarədə olan bütün sərnişinlər ölüb 08.02.25, 09:51
Bu rayonumuza 79 sm qar yağdı 08.02.25, 09:27
Kumeyl duası ilə bağlı xatirə 05.02.25, 12:56
İran PUA-ları süni intellekt dəstəkli raketlərdən istifadə edib 05.02.25, 09:31
İranın yeni raket sistemi sınaqdan uğurla keçib 04.02.25, 11:14
Çin ABŞ məhsullarına tarif tətbiq edib 04.02.25, 10:42
Tramp Hitleri xatırladır - Lavrov 04.02.25, 10:33
Tacikistanda İŞİD həbsxananı ələ keçirdi - Rəis... 04.02.25, 10:07
İran Hava Hücumundan Müdafiə qüvvələrinin təlimləri başlayıb 04.02.25, 10:01
BMT rəsmisi ərəb ölkələrinin Fələstin məsələsinə qarışmamasından təəccübləndiyini bildirib 04.02.25, 09:55
Fransa Seneqaldan qoşunlarını çıxarmağa başlayıb 03.02.25, 12:10
Moskvada partlayış: Ölən və yaralananlar var 03.02.25, 11:42
Bakıda oteldə Türkiyə vətəndaşının meyiti tapıldı 03.02.25, 10:20
Şəhid Seyid Həsən Nəsrullah və şəhid Seyid Haşim Səfiyəddin ilə vida mərasiminin vaxtı məlum oldu 03.02.25, 10:15
Danimarkada Qurani-Kərimə növbəti təhqir 03.02.25, 10:13
Ayətullah Seyid Əli Xamenei: Amerika təcavüzkar və yalançıdır 03.02.25, 10:03
Gürcüstana işləməyə gedən azərbaycanlı hoteldə öldü 03.02.25, 09:26
Bakıda 89 yaşlı kişi və arvadı... 02.02.25, 11:12
Nəhəng neft zavodunda dəhşətli partlayış - ABŞ-da 02.02.25, 09:57
Kurskda məktəbə aviazərbələr endirilib 02.02.25, 09:53
Dostlar bir-birini qırır - ABŞ-Kanada 01.02.25, 13:09
İngiltərə parlamentinin hesabatı: İran hələ də Yaxın Şərq balanslarında təsirli bir gücdür 01.02.25, 09:51
Maduro Trampın nümayəndəsini qəbul etdi 01.02.25, 09:50
Rusiya əhalisinin sayı açıqlandı 01.02.25, 09:48
Admiral Səyyari: Biz istənilən təhlükə ilə mübarizəyə hazırıq 01.02.25, 09:11
Evdə əl qumbarası partlayıb, 5 nəfər ölüb 30.01.25, 13:18
Ənsarullah: ABŞ-ın dəstəyi sionist rejimin Livan və Qəzzəyə təcavüzünün davam etməsində əsas amildir 30.01.25, 13:14
İşğalçı İsrail ilə HƏMAS arasında üçüncü əsir mübadiləsi baş tutub – Yəhya Sinvar detalı diqqət çəkib + VİDEO 30.01.25, 13:11
Quran yandırma aksiyalarının təşkilatçısı öldürülüb 30.01.25, 09:20
3 israilli girova görə azad ediləcək fələstinlilərin sayı… 30.01.25, 09:05
ABŞ-də sərnişin təyyarəsi helikopterlə toqquşub - Video 29.01.25, 12:54
Putinə sui-qəsd nüvə müharibəsidir - Volodin 29.01.25, 10:05
Sumqayıtda qadın qətlə yetirilib 29.01.25, 10:03
ABŞ-ın F-35 tipli qırıcı təyyarəsi süqut etdi - Video 28.01.25, 10:12
Suriyada cəmi üç gündə 35 qətl 28.01.25, 10:02
İlluziyadan ayılın, NATO dağılacaq - Karlson 28.01.25, 09:59
Ukraynada başımızı qatırlar, əsas döyüş... 28.01.25, 09:53
ABŞ Putini öldürmək istəyirdi - Karlsondan şok 28.01.25, 07:34
Məbəs bayramı münasibətilə 27.01.25, 09:59
ABŞ son 40 ildə heç bir hərbi münaqişədə qalib gəlməyib – vitse-prezidentdən Pentaqona öldürücü tənqid 27.01.25, 09:55
Göygöldə 16 yaşlı qızın ASILMIŞ meyiti tapıldı 27.01.25, 09:48
İordaniyadan Trampa cavab: Qəti şəkildə rədd edirik! 27.01.25, 09:43
Məktəblərdə qış tətili başlayıb 26.01.25, 09:42
KXDR strateji qanadlı raketini uğurla sınaqdan keçirdi 26.01.25, 09:27
İmam Kazimdən (ə) 10 hədis 26.01.25, 09:03
HƏMAS işğalçıların xüsusi təyinatlı qüvvələrinin silahlarını nümayiş etdirməklə güc nümayiş etdirib 26.01.25, 08:58
Daşaltı əməliyyatından 33 il ötür 26.01.25, 08:54
HƏMAS atəşkəs razılaşmasının pozulmasına görə İsraili suçlayıb 26.01.25, 05:02
Bu gün İmam Kazimin (ə) şəhadət günüdür 25.01.25, 10:03
Şəmkirdə dəhşətli qəza: 5 nəfər öldü 25.01.25, 09:24
İsrail Qəzza müharibəsində məğlub oldu - Ayland 25.01.25, 09:22
İran və Rusiya arasında Rəşt-Astara dəmir yolu xətti və qaz nəqli planı ilə bağlı son razılaşmalar əldə olunub 23.01.25, 12:05
"Ordu israilliləri qoruya bilmədi" 23.01.25, 11:57
Rusiya ordusu sürətlə güclənir: NATO ölkəsinə hücum edəcək 23.01.25, 11:54
ABŞ-da məktəbdə atışma: ölənlər var 23.01.25, 11:47
Rus ordusu irəlilədi: ukraynalılar mühasirəyə düşdü 23.01.25, 11:43
Atəşkəsdən sonra Qəzzada dağıntılar altından 212 cəsəd çıxarılıb 23.01.25, 11:41
Los-Ancelesdə yeni yanğınla əlaqədar təxliyə başlayıb 22.01.25, 13:33
Ağsu sakini intihar etdi 22.01.25, 10:33
Rusiyaya sanksiya nəticə vermədi, ləğv edək! 22.01.25, 09:26
Saraya əl-Qüdsün sözçüsü: İranın Doğru Vəd əməliyyatı sionist rejimin qürurunu məhv etdi 22.01.25, 09:23
ABŞ-ın Bakıdakı səfirinin gərginlik yaradan istehzaları 22.01.25, 09:13
Azərbaycan Ordusunun hərbi qulluqçusu vəfat edib 22.01.25, 09:12
Türkiyədə otel yanğınında ölənlərin sayı... 21.01.25, 13:39
Əl-Husi: İran İsrailə qarşı dağıdıcı əməliyyatlar həyata keçirdi 21.01.25, 11:54
Putin şərtini ağırlaşdırdı – “Zelenski hökumətinin...” 21.01.25, 11:00
Orban: AB rəhbərliyi sərxoş vəziyyətdədir! 21.01.25, 10:58
Rusiya İrana yeni təkliflər verdi: AES tikəcək - Rosatom 21.01.25, 10:57
Bakıda qadın evdə ölü tapıldı 21.01.25, 10:56
Türkiyədə dəhşətli yanğın: 10 ölü... 20.01.25, 14:18
Rus ordusu Novoyeqorovkanı da ələ keçirdi