24 Avqust 2025
Bugün İmam Rzanın (ə) şəhadət günüdür
İmamın Rza adlanmasının səbəbiİmam Əli ibn Musanın (ə) məşhur ləqəbi Rzadır (ə). Rəvayətdən belə bəlli olur ki, o həzrətin Rza adlanmasının bir neçə səbəbi vardır:
1. O həzrət Allahın asimanda razı olduğu, Peyğəmbərin (s) və məsum imamların (ə) Yer üzündə razı olduğu və bəyəndiyi bir şəxsdir.
2. Şiə və əhli-sünnə, hətta, müxaliflər də ondan razı olmuşlar.
3. O həzrət Allahın razılığına razı idi. Səbr məqamından da üstün olan bu gözəl və dəyərli məqam İmam Rzada (ə) daha açıq-aydın görünürdü.
Qeyd etmək lazımdır ki, bütün məsumlar Allahın razılığına razı olmuşlar, Allah da onlardan razı olmuşdur. Ancaq İmam Rzanın (ə) yaşadığı dövrdə belə bir əxlaqa malik olmaq İslam üçün çox zəruri və dəyərli idi. Ona görə də bu məsələ həzrətdə daha çox büruz etdi, dövrünün mürəkkəb çətinliklərini səbr, tədbir və xüsusi dözümlülüklə həll etdi.
Məmunun İmam Rzanı (ə) Mədinəyə dəvət etməsi
İmam Rza (ə) iyirmi illik imamlıq müddətinin on ilini Harunla bir dövrdə, beş ilini Əminin xilafəti və digər beş ilini də Məmunun xilafəti dövründə yaşamışdır.
İmam Rza (ə) Məmunun xilafəti başlayana qədər öz vətəni Mədinə şəhərində yaşamışdır. Məmun hakimiyyətə gəldikdən sonra öz xəbis məqsədinə çatmaq üçün İmamı (ə) Xorasana çağırdı.
İmam Rza (ə) əvvəl Məmunun dəvətini qəbul etmədi. Lakin Məmun və İmam Rza (ə) arasında çoxlu məktublaşmalar olduqdan və Məmunun təhdidindən sonra nəhayət, o, həzrət Əlinin (ə) nəslindən olan bir dəstə tanınmış şəxslərlə birlikdə Mərv istiqamətində hərəkət etdi.
İmam Rza (ə) Mədinədən çıxmağa hazırlaşanda, qohum-əqrəbasını toplayıb, onlardan onun halına ağlamasını istəmiş və buyurmuşdur: “Mən bir daha öz ailəmə tərəf qayıtmayacağam.”
Sonra Peyğəmbərlə (s) vidalaşmaq məqsədilə o həzrətin məscidinə daxil oldu. İmam (ə) neçə dəfə vidalaşsa da, yenə Peyğəmbərin (s) qəbrinə tərəf qayıdıb uca səslə ağladı. Sistani yazır: “Bu zaman İmamın (ə) yanına gəlib salam verərək onun üçün uğurlu səfər dilədim. İmam (ə) buyurdu: “Mənə yaxşı-yaxşı bax, cəddimin yanından uzaqlaşıb qürbətdə öləcəyəm və Harunun yanında dəfn olunacağam.”
İmam Rzanın (ə) karvanının yola düşməsi
Məmunun göstərişinə uyğun olaraq İmamın (ə) karvanı İrana tərəf yola düşdü. Karvan Nişapura çatdıqda camaat küçələrə axışdı, həzrətin dəvəsinin ətrafına toplaşdılar. Hamı İmamı (ə) gördüyünə görə sevinirdi. Çoxları sevincindən ağlayırdı. Hər kəs İmamla (ə) söhbət etmək, öz sualına cavab almaq istəyirdi. Şəhərin böyükləri həzrəti öz evlərinə dəvət edirdilər.
İmamın paytaxta çatması
İmam Rzanın (ə) karvanı şəvval ayının onunda Mərv şəhərinə çatdı. Şəhərdən neçə fərsəx kənarda Məmun, Fəzl ibn Səhl və Abbasilərdən olan digər əmirlər və böyüklər İmamı (ə) qarşılamağa çıxaraq böyük hörmətlə karvanı şəhərə daxil edirlər.
Yol yorğunluğunun çıxması məqsədilə bir neçə gün davam edən istirahətdən sonra İmam Rza (ə) ilə Məmun arasında müzakirələr başladı və Məmun həzrətə xilafəti qəbul etməyi təklif etdi. Məmunun əsil məqsədindən xəbəri olan İmam (ə) bu təklifdən ciddi şəkildə imtina etdi. Fəzl ibn Səhl heyrətlə deyir: “Xəlifəlik məqamını o günkü kimi heç vaxt dəyərsiz görmədim. Məmun hakimiyyəti Əli ibn Musa Rzaya (ə) verir, o isə hakimiyyəti qəbul etmirdi.”
İmam Rzanın (ə) xilafəti qəbul etməyəcəyini bəlkə də, qabaqcadan təxmin etmiş Məmun dedi: “İndi ki belədir, onda vəliəhdliyi qəbul et!”
İmam Rza (ə) buyurdu: “Məni bu işdə də üzürlü hesab et.”
Ancaq Məmun bu dəfə İmamın (ə) üzrünü qəbul etməyib, sərt və qəzəbli halda onu hədələyərək dedi: “Sən həmişə mənim fikrimin əksinə hərəkət edir və özünü mənim qüdrətimdən amanda görürsən. And olsun Allaha ki, əgər vəliəhdlikdən imtina etsən, səni zorla onu qəbul etməyə məcbur edəcəyəm. Əgər onda da qəbul etməsən, səni öldürəcəyəm.”
İmam Rza (ə) məcbur olub məsləhət üzündən Məmunun təklifini qəbul edərək buyurdu: “Mən vəliəhdliyi bu şərtlə qəbul edərəm ki, ölkə işlərində bir dəfə də olsun, hökm verməyim və hakimiyyət orqanlarında da hakim təyin etmək, yaxud vəzifədən uzaqlaşdırmaq, hökm və fətva vermək kimi işlərə qarışmayım.”
İnsanların ən alimi və səbirlisi
Əli ibn Məhəmməd ibn Cəhim deyir:
Bir gün Məmunun məclisinə getdim. İmam Rza (ə) da orada idi. Məmum İmamdan (ə) suallar soruşdu. İmam (ə) onun suallarının cavabını verdi. Məmun yenə sual soruşdu və həzrət cavabını verdi. İmam Rzanın (ə) əmisi Məhəmməd ibn Cəfər də həmin məclisdə iştirak edirdi. Məmun onun əlindən tutub dedi: Qardaşın oğlu barədə fikrin nədir?
Məhəmməd ibn Cəfər dedi: O, alim bir insandır və mən onun elm öyrənmək üçün alim yanına getməsini görmədim (yəni, elm ona Allah tərəfindən verilmişdir).
Məmun ona dedi: Qardaşın oğlu həzrət Rza (ə) risalət ailəsindəndir. Peyğəmbər (s) onlar barədə buyurmuşdur: “Bilin ki, mənim ailəmin yaxşıları və pakları uşaq ikən insanların ən səbirlisi, böyük ikən ən alimidir. Onlar sizi qurtuluşdan uzaqlaşdırmır və cəhalətə tərəf aparmır.”
Məclisdən sonra İmam Rza (ə) evinə qayıtdı. Həmin günün səhərisi həzrətin hüzuruna getdim, Məmunla o həzrətin əmisi arasında olan söhbəti İmama (ə) danışdım. İmam (ə) gülümsünərək buyurdu: “Ey ibn Cəhim! Məmunun sözləri səni aldatmasın. Çünki o, tezliklə məni gözlənilmədən və xəbərsiz qətlə yetirəcək. Allah mənim intiqamımı onadan alacaq.”
İmam Rzanın (ə) qətiyyətli cavabları
Məmunun göstərişi ilə böyük xristian, yəhudi, sabei və digər din və məzhəblərin, habelə əqaid məktəblərinin başçıları, filosof və alimlərdən ibarət bir məclis təşkil edildi. İmam Rza (ə) da bu məclisə dəvət olundu. Həzrət Məmunun cavabında buyurdu: “Sənin məkirli niyyətindən xəbərim vardır. Sabah inşallah, məclisdə iştirak edəcəyəm.” Həzrət məclisdə iştirak etdi və din alimlərinin müxtəlif suallarına cavab verdi. Müsəlmanların arasında dünyanın bütün elmləri və təfəkkürlərini dəqiqiliyi ilə bilən bir alimin olması onları heyrətə salmışdı.
İmam Rza (ə) katolikos Casəliqin sualının qarşısında həzrət Məhəmmədin (s) sonuncu peyğəmbər olmasını İncil kitabı və həzrət İsanın (ə) sözləri vasitəsilə sübuta yetirdi. Casəliq İmamın (ə) hikmətli sözlərini dinlədikdən sonra dedi: Həqiqətən sən deyəndir. And olsun Allaha ki, müsəlmanlar arasında sənin kimi bir şəxsin olmasına heç inanmazdım!
İmam Rzanın (ə) şəhadəti
Həzrət İmam Rzanın (ə) Məmunun göstərişi ilə şəhadətə yetişməsinə aid çoxlu rəvayət və sübutlar vardır.
Məmun öz hökumətini qorumaq məqsədilə İmamı (ə) Xorasana gətirdi, ancaq İmamın (ə) qətiyyətli rəftarı və fikirləri ilə rastlaşdıqda onun sözləri və davranışının qanunsuz hökuməti zəiflətdiyini başa düşdü. Digər tərəfdən də Abbasilər, İmam Rzanı (ə) öz vəliəhdi təyin etdiyinə görə Məmunu təhdid edirdilər. Nəhayət, Məmun öz məkirli planını həyata keçirməyi və həzrəti öldürməyi qərara aldı.
Məmun gecə vaxtı öz cinayətini həyata keçirdi və İmam Rzanı (ə) zəhərləyərək şəhid etdi. Səhər açılanda camaat Peyğəmbər övladının şəhadət xəbərini eşidəndə çox narahat oldular. Onlar baş və sinələrinə vuraraq Məmunun hiylə ilə İmam Rzanı (ə) şəhid etdiyini deyir, “Məmun Peyğəmbərin övladını öldürdü” deyə, fəryad qoparırdılar.
Beləliklə, İmam Rza (ə) 203-cü hicri qəməri ili, səfər ayının sonuncu günü 55 yaşında ikən Məmunun göstərişi ilə şəhid edildi və məzlumcasına, gecə vaxtı dəfn olundu.
06.11.25, 10:53
Dik Çeyni İranın devrilməsi arzusunu qəbrə apardı 06.11.25, 10:14
Məxfi CIA zabitinin etirafları: Biz azlıqları təşkilatlandırırdıq ki, öz ölkələrində üsyana qalxsınlar 06.11.25, 10:08
Tramp: Dünəki seçkilər mənə ümidsiz etdi 06.11.25, 09:59
Hizbullah: İsrail yalnız güc dilini başa düşür 05.11.25, 13:08
Ayətullah Seyid Əli Xamenei İran və ABŞ arasında əməkdaşlıq şərtlərini açıqladı - Foto 05.11.25, 11:24
İsrailin hərbi sənayesi hakerlər tərəfindən ələ keçirilib 05.11.25, 11:05
Məmdani: Mən müsəlmanam və bunun üçün üzr istəmirəm 05.11.25, 10:57
Ənsarullah: Sionistlərlə hər cür ssenarisiyə hazırıq 05.11.25, 10:53
Nyu-Yorkun yeni meri: Netanyahu Nyu-Yorka ayaq basarsa... 05.11.25, 09:39
HƏMAS: Sionist rejimi Qəzzədə 190 dəfədən çox atəşkəsi pozub 05.11.25, 09:35
İran ivrit dilində televiziya kanalı açır 05.11.25, 09:22
New York Times: Trump hökuməti Venesuelaya hücum etmək üçün 3 ssenari nəzərdən keçirir 05.11.25, 09:18
İran: BMT Təhlükəsizlik Şurası ABŞ-ın nüvə silahları sınaq proqramını təcili şəkildə araşdırsın 05.11.25, 09:15
Tramp və Netanyahunun düşməni Nyu-York şəhərinin meri seçildi 04.11.25, 11:31
Trampın xarici siyasətdə diktatorluğu! 04.11.25, 10:01
Amerikalıların 63 faizi Trampı istəmir 04.11.25, 09:49
ABŞ Konqresinin üzvündən Trampa tənqid: Nigeriya, Venesuela və İranla müharibə aparmaq əvəzinə, Amerika xalqını düşün! 04.11.25, 09:46
İsrail mənbələri: Hizbullah daha güclü olub 04.11.25, 09:39
ABŞ-ın milli kəşfiyyat rəhbəri İsrailə səfər edib 03.11.25, 10:09
ABŞ-da əyləncə mərasimində atışma: 9 yaralı 1... 03.11.25, 10:00
Kolumbiya prezidenti: Qəzza dünyanın müqavimət paytaxtıdır 03.11.25, 09:47
Ənsarullah İsraillə birbaşa müharibəyə hazır olduğunu bəyan etdi 03.11.25, 09:27
İsrail ordusunun hərbi prokuroru itgin düşüb 03.11.25, 09:22
Süni intellektin gələcəyi nüvə enerjisinə söykənir! 03.11.25, 09:17
IYLEP, ABŞ-ın iraqlı gənclərə nüfuz yolu 02.11.25, 12:59
Yəlun: Smotriç və Ben-Gvir İsraili məhvə aparır 02.11.25, 12:53
İngiltərədə qatarda hücum - 9 nəfərin vəziyyəti ağırdır 02.11.25, 12:23
Ayətullah Xamenei: Həqiqətləri danışmasanız, düşmən zalımla məzlumun yerini dəyişəcək 02.11.25, 11:04
Rusiyadan minlərlə insan deportasiya edilir 02.11.25, 10:55
İsrailin təhlükəsizlik kameraları kiberhücumla sındırılıb 02.11.25, 10:52
Harrison Ford: Trampdan daha böyük cinayətkar tanımıram 02.11.25, 10:11
Rusiyanın ən sirli nüvə sualtı qayığı sınaq üçün suya buraxılıb 02.11.25, 09:54
"Hənzələ" hakerləri axtarışda olan 10 sionistin fotosunu yaydı 01.11.25, 12:06
Arıqlamağa kömək edən 8... 01.11.25, 11:52
UNIFIL: İsrail Livanla atəşkəs sazişini 9,400 dəfə pozub 01.11.25, 11:30
İsrail Müdafiə Nazirliyinin yüksək vəzifəli rəsmisinin evi qarşısında sionist hərbçi özünü yandırıb 01.11.25, 11:24
Sionistlər öz hökumətlərini Amerikanın kuklası hesab edirlər 01.11.25, 11:22
Qrossi: İranın nüvə silahı proqramı yoxdur 01.11.25, 10:15
İlon Maskın atası: Əgər Rusiya Avropanı xilas etməsəydi, indi hamımız alman dilində danışardıq 01.11.25, 10:03
Qəzzada 20 min partlamamış bomba qalmaqdadır 01.11.25, 09:40
İraqda da “peycer” hücumları ola bilərmi? 30.10.25, 11:43
Ukraynalı 100 min gənc iki ay ərzində ölkədən qaçıb 30.10.25, 09:37
Tramp və Şi görüşü birgə bəyanat olmadan başa çatdı 30.10.25, 09:20
"Poseydon" qiyamət silahı sayıla bilər - Medvedyev 30.10.25, 09:19
İki şəhər mühasirəyə alındı - Putindən Zelenskiyə çağırış 30.10.25, 09:15
43 yaşlı qadın bıçaqlanıb 30.10.25, 09:13
Amerikalı jurnalistdən şok açıqlama: Tramp, 100 milyon dollar qarşılığında Qərb Sahilini İsrailə satıb 30.10.25, 08:50
Maduro Venesuelada bir CIA təxribatını aşkar etdiyini bildirdi 30.10.25, 08:49
Fransa Parlamentinin üzvü: Netanyahu terrorçudur 30.10.25, 08:46
Putindən sonra Tramp da nüvə silahlarının sınağına əmr verdi 29.10.25, 11:21
Maduronun qaçırılması planı uğursuz oldu 29.10.25, 11:08
İşğalçı İsrail ordusunda intiharlar davam edir 29.10.25, 11:04
Şimali Avropa ölkələrinin Rusiyadan götürülmüş əmlakların müsadirəsi barədə razılığı 29.10.25, 10:51
Cozef Aun: Hizbullahı güc ilə silahsızlandırmaq mümkün deyil 29.10.25, 10:12
ABŞ 90% həyatını müharibəyə həsr edib 29.10.25, 09:45
Təəssüf ki, üçüncü dəfə prezident ola bilmərəm 28.10.25, 11:10
Azadlıq - verilməli, alınmalı, yoxsa öyrənməli? 28.10.25, 10:34
Yeni edam üsulu ABŞ-da qalmaqal yaratdı 28.10.25, 09:52
Çinin İrandakı səfiri: Hər iki ölkə inanır ki, biz son yüz ildə bənzəri görülməyən böyük dəyişikliklərin astanasındayıq 28.10.25, 09:47
Avropa fəlakətli səhvə yol verir - Orban 28.10.25, 09:46
5500 ukraynalı hərbçi mühasirəyə düşdü - Puşilin 28.10.25, 09:25
Amerikalı analitik: Amerikalılar kağız pələngidir 28.10.25, 09:22
Əl-Həyyə: Çətinliklər səbəbindən İsrail əsirlərinin cəsədlərinin tapılması ciddi problemlərlə üz-üzədir 28.10.25, 09:06
Sionist Baş Ravvin təhdid etdi: Biz İsraili tərk edəcəyik 28.10.25, 09:01
Venesuelada "CIA" təşkilatının üzvləri həbs edilib 23.10.25, 10:20
Putin Rusiyanın Milli İnternetini təqdim etdi 23.10.25, 10:17
Ağ Evində təhlükəsizlik hadisəsi baş verib 23.10.25, 10:14
Rusiya nüvə strateji təlimlərinə Putin rəhbərliyi ilə başladı 23.10.25, 10:09
İranın kəşfiyyat naziri: 12 günlük müharibədə 50-dən çox kəşfiyyat xidməti İrana qarşı döyüşdə iştirak edib 23.10.25, 10:03
İsmail Qaani İraqa səfər edib 23.10.25, 09:54
Bir etiraf: Sionist rejiminin nazirlərinin mobil telefonları iranlı hackerlərin əlinə keçib 23.10.25, 09:44
Sionist mütəxəssisi: İsrail xalqı İranla müharibədən narahatdır, çünki zərərlər gözlənilənlərdən çox idi 23.10.25, 09:39
Maduro: ABŞ-a qarşı mübarizə aparmaq üçün 5 min... 