07 Октјабр 2021
Имам Рзанын (ә) шәһадәти мүнасибәтилә

Имам Әли ибн Мусанын (ә) мәшһур ләгәби Рзадыр (ә). Рәвајәтдән белә бәлли олур ки, о һәзрәтин Рза адланмасынын бир нечә сәбәби вардыр:
1. О һәзрәт Аллаһын асиманда разы олдуғу, Пејғәмбәрин (с) вә мәсум имамларын (ә) Јер үзүндә разы олдуғу вә бәјәндији бир шәхсдир.
2. Шиә вә әһли-сүннә, һәтта, мүхалифләр дә ондан разы олмушлар.
3. О һәзрәт Аллаһын разылығына разы иди. Сәбр мәгамындан да үстүн олан бу ҝөзәл вә дәјәрли мәгам Имам Рзада (ә) даһа ачыг-ајдын ҝөрүнүрдү.
Гејд етмәк лазымдыр ки, бүтүн мәсумлар Аллаһын разылығына разы олмушлар, Аллаһ да онлардан разы олмушдур. Анҹаг Имам Рзанын (ә) јашадығы дөврдә белә бир әхлага малик олмаг Ислам үчүн чох зәрури вә дәјәрли иди. Она ҝөрә дә бу мәсәлә һәзрәтдә даһа чох бүруз етди, дөврүнүн мүрәккәб чәтинликләрини сәбр, тәдбир вә хүсуси дөзүмлүлүклә һәлл етди.
Мәмунун Имам Рзаны (ә) Мәдинәјә дәвәт етмәси
Имам Рза (ә) ијирми иллик имамлыг мүддәтинин он илини Һарунла бир дөврдә, беш илини Әминин хилафәти вә диҝәр беш илини дә Мәмунун хилафәти дөврүндә јашамышдыр.
İмам Рза (ә) Мәмунун хилафәти башлајана гәдәр өз вәтәни Мәдинә шәһәриндә јашамышдыр. Мәмун һакимијјәтә ҝәлдикдән сонра өз хәбис мәгсәдинә чатмаг үчүн Имамы (ә) Хорасана чағырды.
Имам Рза (ә) әввәл Мәмунун дәвәтини гәбул етмәди. Лакин Мәмун вә Имам Рза (ә) арасында чохлу мәктублашмалар олдугдан вә Мәмунун тәһдидиндән сонра нәһајәт, о, һәзрәт Әлинин (ә) нәслиндән олан бир дәстә танынмыш шәхсләрлә бирликдә Мәрв истигамәтиндә һәрәкәт етди.
Имам Рза (ә) Мәдинәдән чыхмаға һазырлашанда, гоһум-әгрәбасыны топлајыб, онлардан онун һалына ағламасыны истәмиш вә бујурмушдур: “Мән бир даһа өз аиләмә тәрәф гајытмајаҹағам.”
Сонра Пејғәмбәрлә (с) видалашмаг мәгсәдилә о һәзрәтин мәсҹидинә дахил олду. Имам (ә) нечә дәфә видалашса да, јенә Пејғәмбәрин (с) гәбринә тәрәф гајыдыб уҹа сәслә ағлады. Систани јазыр: “Бу заман Имамын (ә) јанына ҝәлиб салам верәрәк онун үчүн уғурлу сәфәр диләдим. Имам (ә) бујурду: “Мәнә јахшы-јахшы бах, ҹәддимин јанындан узаглашыб гүрбәтдә өләҹәјәм вә Һарунун јанында дәфн олунаҹағам.”
Имам Рзанын (ә) карванынын јола дүшмәси
Мәмунун ҝөстәришинә ујғун олараг Имамын (ә) карваны Ирана тәрәф јола дүшдү. Карван Нишапура чатдыгда ҹамаат күчәләрә ахышды, һәзрәтин дәвәсинин әтрафына топлашдылар. Һамы Имамы (ә) ҝөрдүјүнә ҝөрә севинирди. Чохлары севинҹиндән ағлајырды. Һәр кәс Имамла (ә) сөһбәт етмәк, өз суалына ҹаваб алмаг истәјирди. Шәһәрин бөјүкләри һәзрәти өз евләринә дәвәт едирдиләр.
Имамын пајтахта чатмасы
Имам Рзанын (ә) карваны шәввал ајынын онунда Мәрв шәһәринә чатды. Шәһәрдән нечә фәрсәх кәнарда Мәмун, Фәзл ибн Сәһл вә Аббасиләрдән олан диҝәр әмирләр вә бөјүкләр Имамы (ә) гаршыламаға чыхараг бөјүк һөрмәтлә карваны шәһәрә дахил едирләр.
Јол јорғунлуғунун чыхмасы мәгсәдилә бир нечә ҝүн давам едән истираһәтдән сонра Имам Рза (ә) илә Мәмун арасында мүзакирәләр башлады вә Мәмун һәзрәтә хилафәти гәбул етмәји тәклиф етди. Мәмунун әсил мәгсәдиндән хәбәри олан Имам (ә) бу тәклифдән ҹидди шәкилдә имтина етди. Фәзл ибн Сәһл һејрәтлә дејир: “Хәлифәлик мәгамыны о ҝүнкү кими һеч вахт дәјәрсиз ҝөрмәдим. Мәмун һакимијјәти Әли ибн Муса Рзаја (ә) верир, о исә һакимијјәти гәбул етмирди.”
Имам Рзанын (ә) хилафәти гәбул етмәјәҹәјини бәлкә дә, габагҹадан тәхмин етмиш Мәмун деди: “Инди ки беләдир, онда вәлиәһдлији гәбул ет!”
İмам Рза (ә) бујурду: “Мәни бу ишдә дә үзүрлү һесаб ет.”
Анҹаг Мәмун бу дәфә Имамын (ә) үзрүнү гәбул етмәјиб, сәрт вә гәзәбли һалда ону һәдәләјәрәк деди: “Сән һәмишә мәним фикримин әксинә һәрәкәт едир вә өзүнү мәним гүдрәтимдән аманда ҝөрүрсән. Анд олсун Аллаһа ки, әҝәр вәлиәһдликдән имтина етсән, сәни зорла ону гәбул етмәјә мәҹбур едәҹәјәм. Әҝәр онда да гәбул етмәсән, сәни өлдүрәҹәјәм.”
Имам Рза (ә) мәҹбур олуб мәсләһәт үзүндән Мәмунун тәклифини гәбул едәрәк бујурду: “Мән вәлиәһдлији бу шәртлә гәбул едәрәм ки, өлкә ишләриндә бир дәфә дә олсун, һөкм вермәјим вә һакимијјәт органларында да һаким тәјин етмәк, јахуд вәзифәдән узаглашдырмаг, һөкм вә фәтва вермәк кими ишләрә гарышмајым.”
Инсанларын ән алими вә сәбирлиси
Әли ибн Мәһәммәд ибн Ҹәһим дејир:
Бир ҝүн Мәмунун мәҹлисинә ҝетдим. Имам Рза (ә) да орада иди. Мәмум Имамдан (ә) суаллар сорушду. Имам (ә) онун суалларынын ҹавабыны верди. Мәмун јенә суал сорушду вә һәзрәт ҹавабыны верди. Имам Рзанын (ә) әмиси Мәһәммәд ибн Ҹәфәр дә һәмин мәҹлисдә иштирак едирди. Мәмун онун әлиндән тутуб деди: Гардашын оғлу барәдә фикрин нәдир?
Мәһәммәд ибн Ҹәфәр деди: О, алим бир инсандыр вә мән онун елм өјрәнмәк үчүн алим јанына ҝетмәсини ҝөрмәдим (јәни, елм она Аллаһ тәрәфиндән верилмишдир).
Мәмун она деди: Гардашын оғлу һәзрәт Рза (ә) рисаләт аиләсиндәндир. Пејғәмбәр (с) онлар барәдә бујурмушдур: “Билин ки, мәним аиләмин јахшылары вә паклары ушаг икән инсанларын ән сәбирлиси, бөјүк икән ән алимидир. Онлар сизи гуртулушдан узаглашдырмыр вә ҹәһаләтә тәрәф апармыр.”
Мәҹлисдән сонра Имам Рза (ә) евинә гајытды. Һәмин ҝүнүн сәһәриси һәзрәтин һүзуруна ҝетдим, Мәмунла о һәзрәтин әмиси арасында олан сөһбәти Имама (ә) данышдым. Имам (ә) ҝүлүмсүнәрәк бујурду: “Еј ибн Ҹәһим! Мәмунун сөзләри сәни алдатмасын. Чүнки о, тезликлә мәни ҝөзләнилмәдән вә хәбәрсиз гәтлә јетирәҹәк. Аллаһ мәним интигамымы онадан алаҹаг.”
Имам Рзанын (ә) гәтијјәтли ҹаваблары
Мәмунун ҝөстәриши илә бөјүк христиан, јәһуди, сабеи вә диҝәр дин вә мәзһәбләрин, һабелә әгаид мәктәбләринин башчылары, философ вә алимләрдән ибарәт бир мәҹлис тәшкил едилди. Имам Рза (ә) да бу мәҹлисә дәвәт олунду. Һәзрәт Мәмунун ҹавабында бујурду: “Сәнин мәкирли нијјәтиндән хәбәрим вардыр. Сабаһ иншаллаһ, мәҹлисдә иштирак едәҹәјәм.” Һәзрәт мәҹлисдә иштирак етди вә дин алимләринин мүхтәлиф суалларына ҹаваб верди. Мүсәлманларын арасында дүнјанын бүтүн елмләри вә тәфәккүрләрини дәгигилији илә билән бир алимин олмасы онлары һејрәтә салмышды.
İмам Рза (ә) католикос Ҹасәлигин суалынын гаршысында һәзрәт Мәһәммәдин (с) сонунҹу пејғәмбәр олмасыны Инҹил китабы вә һәзрәт Исанын (ә) сөзләри васитәсилә сүбута јетирди. Ҹасәлиг Имамын (ә) һикмәтли сөзләрини динләдикдән сонра деди: Һәгигәтән сән дејәндир. Анд олсун Аллаһа ки, мүсәлманлар арасында сәнин кими бир шәхсин олмасына һеч инанмаздым!
Имам Рзанын (ә) шәһадәти
Һәзрәт Имам Рзанын (ә) Мәмунун ҝөстәриши илә шәһадәтә јетишмәсинә аид чохлу рәвајәт вә сүбутлар вардыр.
Мәмун өз һөкумәтини горумаг мәгсәдилә Имамы (ә) Хорасана ҝәтирди, анҹаг Имамын (ә) гәтијјәтли рәфтары вә фикирләри илә растлашдыгда онун сөзләри вә давранышынын ганунсуз һөкумәти зәифләтдијини баша дүшдү. Диҝәр тәрәфдән дә Аббасиләр, Имам Рзаны (ә) өз вәлиәһди тәјин етдијинә ҝөрә Мәмуну тәһдид едирдиләр. Нәһајәт, Мәмун өз мәкирли планыны һәјата кечирмәји вә һәзрәти өлдүрмәји гәрара алды.
Мәмун ҝеҹә вахты өз ҹинајәтини һәјата кечирди вә Имам Рзаны (ә) зәһәрләјәрәк шәһид етди. Сәһәр ачыланда ҹамаат Пејғәмбәр өвладынын шәһадәт хәбәрини ешидәндә чох нараһат олдулар. Онлар баш вә синәләринә вурараг Мәмунун һијлә илә Имам Рзаны (ә) шәһид етдијини дејир, “Мәмун Пејғәмбәрин өвладыны өлдүрдү” дејә, фәрјад гопарырдылар.
Беләликлә, Имам Рза (ә) 203-ҹү һиҹри гәмәри или, сәфәр ајынын сонунҹу ҝүнү 55 јашында икән Мәмунун ҝөстәриши илә шәһид едилди вә мәзлумҹасына, ҝеҹә вахты дәфн олунду.
12.02.25, 09:13
Трамп: “Украјна бир ҝүн “Русија”ја чеврилә биләр 11.02.25, 12:07
Биләсуварда баш верән интиһар һадисәсинин тәфәррүаты мәлум олуб 11.02.25, 10:50
Мәшһур рус философу: Иран реҝионун ән уғурлу өлкәсидир 11.02.25, 10:31
Әбу Убејдә: Дүшмән разылашманы позду - Сионист әсирләрин азад едилмәси тәхирә салынды 11.02.25, 10:21
Анкарада 38 нәфәр сахта спиртли ичкидән өлдү 11.02.25, 09:53
Загаталада иткин дүшән һиндистанлы туристин галыглары тапылды 11.02.25, 09:42
АБШ-да јенә тәјјарә гәзасы 11.02.25, 09:35
Загаталада ҝәнҹ оғлан өзүнү фындыг ағаҹындан асды 11.02.25, 09:32
Бакыда гадын намаз гылдығы заман амансызлыгла өлдүрүлдү 10.02.25, 13:52
Иранда Ислам Ингилабынын 46-ҹы илдөнүмү мүнасибәтилә бајрам јүрүшләри кечирилиб - ФОТО 09.02.25, 10:45
Русија Мүдафиә Назирлији: 35 Украјна ПУА-сы вурулуб 09.02.25, 10:31
Трамп Путинлә данышды 08.02.25, 10:05
Русија бу шәһәри јер үзүндән силди - Видео 08.02.25, 09:56
Бу ҝүн ҺӘМАС үч исраилли әсири азад едәҹәк 08.02.25, 09:53
Алјаскада иткин дүшмүш тәјјарәдә олан бүтүн сәрнишинләр өлүб 08.02.25, 09:51
Бу рајонумуза 79 см гар јағды 08.02.25, 09:27
Кумејл дуасы илә бағлы хатирә 05.02.25, 12:56
Иран ПУА-лары сүни интеллект дәстәкли ракетләрдән истифадә едиб 05.02.25, 09:31
Иранын јени ракет системи сынагдан уғурла кечиб 04.02.25, 11:14
Чин АБШ мәһсулларына тариф тәтбиг едиб 04.02.25, 10:42
Трамп Һитлери хатырладыр - Лавров 04.02.25, 10:33
Таҹикистанда ИШИД һәбсхананы әлә кечирди - Рәис... 04.02.25, 10:07
Иран Һава Һүҹумундан Мүдафиә гүввәләринин тәлимләри башлајыб 04.02.25, 10:01
БМТ рәсмиси әрәб өлкәләринин Фәләстин мәсәләсинә гарышмамасындан тәәҹҹүбләндијини билдириб 04.02.25, 09:55
Франса Сенегалдан гошунларыны чыхармаға башлајыб 03.02.25, 12:10
Москвада партлајыш: Өлән вә јаралананлар вар 03.02.25, 11:42
Бакыда отелдә Түркијә вәтәндашынын мејити тапылды 03.02.25, 10:20
Шәһид Сејид Һәсән Нәсруллаһ вә шәһид Сејид Һашим Сәфијәддин илә вида мәрасиминин вахты мәлум олду 03.02.25, 10:15
Данимаркада Гурани-Кәримә нөвбәти тәһгир 03.02.25, 10:13
Ајәтуллаһ Сејид Әли Хаменеи: Америка тәҹавүзкар вә јаланчыдыр 03.02.25, 10:03
Ҝүрҹүстана ишләмәјә ҝедән азәрбајҹанлы һотелдә өлдү 03.02.25, 09:26
Бакыда 89 јашлы киши вә арвады... 02.02.25, 11:12
Нәһәнҝ нефт заводунда дәһшәтли партлајыш - АБШ-да 02.02.25, 09:57
Курскда мәктәбә авиазәрбәләр ендирилиб 02.02.25, 09:53
Достлар бир-бирини гырыр - АБШ-Канада 01.02.25, 13:09
Инҝилтәрә парламентинин һесабаты: Иран һәлә дә Јахын Шәрг балансларында тәсирли бир ҝүҹдүр 01.02.25, 09:51
Мадуро Трампын нүмајәндәсини гәбул етди 01.02.25, 09:50
Русија әһалисинин сајы ачыгланды 01.02.25, 09:48
Адмирал Сәјјари: Биз истәнилән тәһлүкә илә мүбаризәјә һазырыг 01.02.25, 09:11
Евдә әл гумбарасы партлајыб, 5 нәфәр өлүб 30.01.25, 13:18
Әнсаруллаһ: АБШ-ын дәстәји сионист режимин Ливан вә Гәззәјә тәҹавүзүнүн давам етмәсиндә әсас амилдир 30.01.25, 13:14
Ишғалчы Исраил илә ҺӘМАС арасында үчүнҹү әсир мүбадиләси баш тутуб – Јәһја Синвар деталы диггәт чәкиб + ВИДЕО 30.01.25, 13:11
Гуран јандырма аксијаларынын тәшкилатчысы өлдүрүлүб 30.01.25, 09:20
3 исраилли ҝирова ҝөрә азад едиләҹәк фәләстинлиләрин сајы… 30.01.25, 09:05
АБШ-дә сәрнишин тәјјарәси һеликоптерлә тоггушуб - Видео 29.01.25, 12:54
Путинә суи-гәсд нүвә мүһарибәсидир - Володин 29.01.25, 10:05
Сумгајытда гадын гәтлә јетирилиб 29.01.25, 10:03
АБШ-ын Ф-35 типли гырыҹы тәјјарәси сүгут етди - Видео 28.01.25, 10:12
Суријада ҹәми үч ҝүндә 35 гәтл 28.01.25, 10:02
Иллузијадан ајылын, НАТО дағылаҹаг - Карлсон 28.01.25, 09:59
Украјнада башымызы гатырлар, әсас дөјүш... 28.01.25, 09:53
АБШ Путини өлдүрмәк истәјирди - Карлсондан шок 28.01.25, 07:34
Мәбәс бајрамы мүнасибәтилә 27.01.25, 09:59
АБШ сон 40 илдә һеч бир һәрби мүнагишәдә галиб ҝәлмәјиб – витсе-президентдән Пентагона өлдүрүҹү тәнгид 27.01.25, 09:55
Ҝөјҝөлдә 16 јашлы гызын АСЫЛМЫШ мејити тапылды 27.01.25, 09:48
Иорданијадан Трампа ҹаваб: Гәти шәкилдә рәдд едирик! 27.01.25, 09:43
Мәктәбләрдә гыш тәтили башлајыб 26.01.25, 09:42
КХДР стратежи ганадлы ракетини уғурла сынагдан кечирди 26.01.25, 09:27
Имам Казимдән (ә) 10 һәдис 26.01.25, 09:03
ҺӘМАС ишғалчыларын хүсуси тәјинатлы гүввәләринин силаһларыны нүмајиш етдирмәклә ҝүҹ нүмајиш етдириб 26.01.25, 08:58
Дашалты әмәлијјатындан 33 ил өтүр 26.01.25, 08:54
ҺӘМАС атәшкәс разылашмасынын позулмасына ҝөрә Исраили сучлајыб 26.01.25, 05:02
Бу ҝүн Имам Казимин (ә) шәһадәт ҝүнүдүр 25.01.25, 10:03
Шәмкирдә дәһшәтли гәза: 5 нәфәр өлдү 25.01.25, 09:24
Исраил Гәзза мүһарибәсиндә мәғлуб олду - Ајланд 25.01.25, 09:22
Иран вә Русија арасында Рәшт-Астара дәмир јолу хәтти вә газ нәгли планы илә бағлы сон разылашмалар әлдә олунуб 23.01.25, 12:05
"Орду исраиллиләри горуја билмәди" 23.01.25, 11:57
Русија ордусу сүрәтлә ҝүҹләнир: НАТО өлкәсинә һүҹум едәҹәк 23.01.25, 11:54
АБШ-да мәктәбдә атышма: өләнләр вар 23.01.25, 11:47
Рус ордусу ирәлиләди: украјналылар мүһасирәјә дүшдү 23.01.25, 11:43
Атәшкәсдән сонра Гәззада дағынтылар алтындан 212 ҹәсәд чыхарылыб 23.01.25, 11:41
Лос-Анҹелесдә јени јанғынла әлагәдар тәхлијә башлајыб 22.01.25, 13:33
Ағсу сакини интиһар етди 22.01.25, 10:33
Русијаја санксија нәтиҹә вермәди, ләғв едәк! 22.01.25, 09:26
Сараја әл-Гүдсүн сөзчүсү: Иранын Доғру Вәд әмәлијјаты сионист режимин гүруруну мәһв етди 22.01.25, 09:23
АБШ-ын Бакыдакы сәфиринин ҝәрҝинлик јарадан истеһзалары 22.01.25, 09:13
Азәрбајҹан Ордусунун һәрби гуллугчусу вәфат едиб 22.01.25, 09:12
Түркијәдә отел јанғынында өләнләрин сајы... 21.01.25, 13:39
Әл-Һуси: Иран Исраилә гаршы дағыдыҹы әмәлијјатлар һәјата кечирди 21.01.25, 11:54
Путин шәртини ағырлашдырды – “Зеленски һөкумәтинин...” 21.01.25, 11:00
Орбан: АБ рәһбәрлији сәрхош вәзијјәтдәдир! 21.01.25, 10:58
Русија Ирана јени тәклифләр верди: АЕС тикәҹәк - Росатом 21.01.25, 10:57
Бакыда гадын евдә өлү тапылды 21.01.25, 10:56
Түркијәдә дәһшәтли јанғын: 10 өлү... 20.01.25, 14:18
Рус ордусу Новојегоровканы да әлә кечирди