24 Август 2025
Буҝүн Имам Рзанын (ә) шәһадәт ҝүнүдүр
İмамын Рза адланмасынын сәбәбиИмам Әли ибн Мусанын (ә) мәшһур ләгәби Рзадыр (ә). Рәвајәтдән белә бәлли олур ки, о һәзрәтин Рза адланмасынын бир нечә сәбәби вардыр:
1. О һәзрәт Аллаһын асиманда разы олдуғу, Пејғәмбәрин (с) вә мәсум имамларын (ә) Јер үзүндә разы олдуғу вә бәјәндији бир шәхсдир.
2. Шиә вә әһли-сүннә, һәтта, мүхалифләр дә ондан разы олмушлар.
3. О һәзрәт Аллаһын разылығына разы иди. Сәбр мәгамындан да үстүн олан бу ҝөзәл вә дәјәрли мәгам Имам Рзада (ә) даһа ачыг-ајдын ҝөрүнүрдү.
Гејд етмәк лазымдыр ки, бүтүн мәсумлар Аллаһын разылығына разы олмушлар, Аллаһ да онлардан разы олмушдур. Анҹаг Имам Рзанын (ә) јашадығы дөврдә белә бир әхлага малик олмаг Ислам үчүн чох зәрури вә дәјәрли иди. Она ҝөрә дә бу мәсәлә һәзрәтдә даһа чох бүруз етди, дөврүнүн мүрәккәб чәтинликләрини сәбр, тәдбир вә хүсуси дөзүмлүлүклә һәлл етди.
Мәмунун Имам Рзаны (ә) Мәдинәјә дәвәт етмәси
Имам Рза (ә) ијирми иллик имамлыг мүддәтинин он илини Һарунла бир дөврдә, беш илини Әминин хилафәти вә диҝәр беш илини дә Мәмунун хилафәти дөврүндә јашамышдыр.
İмам Рза (ә) Мәмунун хилафәти башлајана гәдәр өз вәтәни Мәдинә шәһәриндә јашамышдыр. Мәмун һакимијјәтә ҝәлдикдән сонра өз хәбис мәгсәдинә чатмаг үчүн Имамы (ә) Хорасана чағырды.
Имам Рза (ә) әввәл Мәмунун дәвәтини гәбул етмәди. Лакин Мәмун вә Имам Рза (ә) арасында чохлу мәктублашмалар олдугдан вә Мәмунун тәһдидиндән сонра нәһајәт, о, һәзрәт Әлинин (ә) нәслиндән олан бир дәстә танынмыш шәхсләрлә бирликдә Мәрв истигамәтиндә һәрәкәт етди.
Имам Рза (ә) Мәдинәдән чыхмаға һазырлашанда, гоһум-әгрәбасыны топлајыб, онлардан онун һалына ағламасыны истәмиш вә бујурмушдур: “Мән бир даһа өз аиләмә тәрәф гајытмајаҹағам.”
Сонра Пејғәмбәрлә (с) видалашмаг мәгсәдилә о һәзрәтин мәсҹидинә дахил олду. Имам (ә) нечә дәфә видалашса да, јенә Пејғәмбәрин (с) гәбринә тәрәф гајыдыб уҹа сәслә ағлады. Систани јазыр: “Бу заман Имамын (ә) јанына ҝәлиб салам верәрәк онун үчүн уғурлу сәфәр диләдим. Имам (ә) бујурду: “Мәнә јахшы-јахшы бах, ҹәддимин јанындан узаглашыб гүрбәтдә өләҹәјәм вә Һарунун јанында дәфн олунаҹағам.”
Имам Рзанын (ә) карванынын јола дүшмәси
Мәмунун ҝөстәришинә ујғун олараг Имамын (ә) карваны Ирана тәрәф јола дүшдү. Карван Нишапура чатдыгда ҹамаат күчәләрә ахышды, һәзрәтин дәвәсинин әтрафына топлашдылар. Һамы Имамы (ә) ҝөрдүјүнә ҝөрә севинирди. Чохлары севинҹиндән ағлајырды. Һәр кәс Имамла (ә) сөһбәт етмәк, өз суалына ҹаваб алмаг истәјирди. Шәһәрин бөјүкләри һәзрәти өз евләринә дәвәт едирдиләр.
Имамын пајтахта чатмасы
Имам Рзанын (ә) карваны шәввал ајынын онунда Мәрв шәһәринә чатды. Шәһәрдән нечә фәрсәх кәнарда Мәмун, Фәзл ибн Сәһл вә Аббасиләрдән олан диҝәр әмирләр вә бөјүкләр Имамы (ә) гаршыламаға чыхараг бөјүк һөрмәтлә карваны шәһәрә дахил едирләр.
Јол јорғунлуғунун чыхмасы мәгсәдилә бир нечә ҝүн давам едән истираһәтдән сонра Имам Рза (ә) илә Мәмун арасында мүзакирәләр башлады вә Мәмун һәзрәтә хилафәти гәбул етмәји тәклиф етди. Мәмунун әсил мәгсәдиндән хәбәри олан Имам (ә) бу тәклифдән ҹидди шәкилдә имтина етди. Фәзл ибн Сәһл һејрәтлә дејир: “Хәлифәлик мәгамыны о ҝүнкү кими һеч вахт дәјәрсиз ҝөрмәдим. Мәмун һакимијјәти Әли ибн Муса Рзаја (ә) верир, о исә һакимијјәти гәбул етмирди.”
Имам Рзанын (ә) хилафәти гәбул етмәјәҹәјини бәлкә дә, габагҹадан тәхмин етмиш Мәмун деди: “Инди ки беләдир, онда вәлиәһдлији гәбул ет!”
İмам Рза (ә) бујурду: “Мәни бу ишдә дә үзүрлү һесаб ет.”
Анҹаг Мәмун бу дәфә Имамын (ә) үзрүнү гәбул етмәјиб, сәрт вә гәзәбли һалда ону һәдәләјәрәк деди: “Сән һәмишә мәним фикримин әксинә һәрәкәт едир вә өзүнү мәним гүдрәтимдән аманда ҝөрүрсән. Анд олсун Аллаһа ки, әҝәр вәлиәһдликдән имтина етсән, сәни зорла ону гәбул етмәјә мәҹбур едәҹәјәм. Әҝәр онда да гәбул етмәсән, сәни өлдүрәҹәјәм.”
Имам Рза (ә) мәҹбур олуб мәсләһәт үзүндән Мәмунун тәклифини гәбул едәрәк бујурду: “Мән вәлиәһдлији бу шәртлә гәбул едәрәм ки, өлкә ишләриндә бир дәфә дә олсун, һөкм вермәјим вә һакимијјәт органларында да һаким тәјин етмәк, јахуд вәзифәдән узаглашдырмаг, һөкм вә фәтва вермәк кими ишләрә гарышмајым.”
Инсанларын ән алими вә сәбирлиси
Әли ибн Мәһәммәд ибн Ҹәһим дејир:
Бир ҝүн Мәмунун мәҹлисинә ҝетдим. Имам Рза (ә) да орада иди. Мәмум Имамдан (ә) суаллар сорушду. Имам (ә) онун суалларынын ҹавабыны верди. Мәмун јенә суал сорушду вә һәзрәт ҹавабыны верди. Имам Рзанын (ә) әмиси Мәһәммәд ибн Ҹәфәр дә һәмин мәҹлисдә иштирак едирди. Мәмун онун әлиндән тутуб деди: Гардашын оғлу барәдә фикрин нәдир?
Мәһәммәд ибн Ҹәфәр деди: О, алим бир инсандыр вә мән онун елм өјрәнмәк үчүн алим јанына ҝетмәсини ҝөрмәдим (јәни, елм она Аллаһ тәрәфиндән верилмишдир).
Мәмун она деди: Гардашын оғлу һәзрәт Рза (ә) рисаләт аиләсиндәндир. Пејғәмбәр (с) онлар барәдә бујурмушдур: “Билин ки, мәним аиләмин јахшылары вә паклары ушаг икән инсанларын ән сәбирлиси, бөјүк икән ән алимидир. Онлар сизи гуртулушдан узаглашдырмыр вә ҹәһаләтә тәрәф апармыр.”
Мәҹлисдән сонра Имам Рза (ә) евинә гајытды. Һәмин ҝүнүн сәһәриси һәзрәтин һүзуруна ҝетдим, Мәмунла о һәзрәтин әмиси арасында олан сөһбәти Имама (ә) данышдым. Имам (ә) ҝүлүмсүнәрәк бујурду: “Еј ибн Ҹәһим! Мәмунун сөзләри сәни алдатмасын. Чүнки о, тезликлә мәни ҝөзләнилмәдән вә хәбәрсиз гәтлә јетирәҹәк. Аллаһ мәним интигамымы онадан алаҹаг.”
Имам Рзанын (ә) гәтијјәтли ҹаваблары
Мәмунун ҝөстәриши илә бөјүк христиан, јәһуди, сабеи вә диҝәр дин вә мәзһәбләрин, һабелә әгаид мәктәбләринин башчылары, философ вә алимләрдән ибарәт бир мәҹлис тәшкил едилди. Имам Рза (ә) да бу мәҹлисә дәвәт олунду. Һәзрәт Мәмунун ҹавабында бујурду: “Сәнин мәкирли нијјәтиндән хәбәрим вардыр. Сабаһ иншаллаһ, мәҹлисдә иштирак едәҹәјәм.” Һәзрәт мәҹлисдә иштирак етди вә дин алимләринин мүхтәлиф суалларына ҹаваб верди. Мүсәлманларын арасында дүнјанын бүтүн елмләри вә тәфәккүрләрини дәгигилији илә билән бир алимин олмасы онлары һејрәтә салмышды.
İмам Рза (ә) католикос Ҹасәлигин суалынын гаршысында һәзрәт Мәһәммәдин (с) сонунҹу пејғәмбәр олмасыны Инҹил китабы вә һәзрәт Исанын (ә) сөзләри васитәсилә сүбута јетирди. Ҹасәлиг Имамын (ә) һикмәтли сөзләрини динләдикдән сонра деди: Һәгигәтән сән дејәндир. Анд олсун Аллаһа ки, мүсәлманлар арасында сәнин кими бир шәхсин олмасына һеч инанмаздым!
Имам Рзанын (ә) шәһадәти
Һәзрәт Имам Рзанын (ә) Мәмунун ҝөстәриши илә шәһадәтә јетишмәсинә аид чохлу рәвајәт вә сүбутлар вардыр.
Мәмун өз һөкумәтини горумаг мәгсәдилә Имамы (ә) Хорасана ҝәтирди, анҹаг Имамын (ә) гәтијјәтли рәфтары вә фикирләри илә растлашдыгда онун сөзләри вә давранышынын ганунсуз һөкумәти зәифләтдијини баша дүшдү. Диҝәр тәрәфдән дә Аббасиләр, Имам Рзаны (ә) өз вәлиәһди тәјин етдијинә ҝөрә Мәмуну тәһдид едирдиләр. Нәһајәт, Мәмун өз мәкирли планыны һәјата кечирмәји вә һәзрәти өлдүрмәји гәрара алды.
Мәмун ҝеҹә вахты өз ҹинајәтини һәјата кечирди вә Имам Рзаны (ә) зәһәрләјәрәк шәһид етди. Сәһәр ачыланда ҹамаат Пејғәмбәр өвладынын шәһадәт хәбәрини ешидәндә чох нараһат олдулар. Онлар баш вә синәләринә вурараг Мәмунун һијлә илә Имам Рзаны (ә) шәһид етдијини дејир, “Мәмун Пејғәмбәрин өвладыны өлдүрдү” дејә, фәрјад гопарырдылар.
Беләликлә, Имам Рза (ә) 203-ҹү һиҹри гәмәри или, сәфәр ајынын сонунҹу ҝүнү 55 јашында икән Мәмунун ҝөстәриши илә шәһид едилди вә мәзлумҹасына, ҝеҹә вахты дәфн олунду.
12.11.25, 12:26
АБШ ҝүҹүнү горумаг үчүн һәтта террорчулары белә гуҹаглајыр 12.11.25, 10:28
Түркијәдә көрпү чөкдү: өләнләр вар 12.11.25, 10:24
Русија Украјнада Ф-16-ларын јерләшдији аеродрому вурду 12.11.25, 10:12
Тәјјарәдәки 20 һәрбчинин һамысы өлүб - АДЛАРЫ 12.11.25, 09:50
Әкрәм Имамоғлуја 2350 ил... 12.11.25, 09:43
Иран, Чин вә Русија сәфирләри Гросси илә ҝөрүшүб 12.11.25, 09:34
Сербија Президенти: Авропа Русија илә мүһарибәјә һазырлашыр 12.11.25, 09:25
Исламабадда интиһар һүҹуму – азы 12 нәфәр... 12.11.25, 09:22
Америкалылардан Трампа етираз - кимин президентисән? 11.11.25, 12:12
Гәддафинин оғлу ҝиров гаршылығында азадлыға бурахылды 11.11.25, 12:06
Нидерланд Исраил мәһсулларынын идхалыны гадаған етмәјә чалышыр 11.11.25, 11:14
Сионист режим Гәззә атәшкәсини 282 дәфә позуб 11.11.25, 10:51
Трампын сүлһү ҹәми ики һәфтә давам етди 11.11.25, 09:11
ҺӘМАС: Мүгавимәтин силаһы Фәләстин дөвләтинин гурулмасындан әввәл мүзакирәолунмаз мәсәләдир 11.11.25, 09:08
Кремл: Украјна мүһарибәсинин тезликлә баша чатмасыны истәјирик 10.11.25, 11:20
Бакыда киши арвадыны балта илә өлдүрүб, сонра өзүнү асды 10.11.25, 11:13
Катс Әрдоғана: Гәззаы јалныз дурбинлә ҝөрә биләрсиниз 10.11.25, 10:27
Венесуела Хариҹи Ишләр Назири: Һазыр вәзијјәтдәјк 10.11.25, 10:24
Зеленскинин Ҝуардиан илә мүсаһибәси заманы електрик кәсилди 09.11.25, 11:39
Франческа Албанес сионист сәфирә ҹаваб верди 09.11.25, 10:18
Испанија ресторанынын саһиби, сионист мүштәриләри "Ләббејк ја Нәсруллаһ!" шүары илә ресторандан говду 09.11.25, 10:14
Моссад телевизијасы нәһајәт етираф етди: Исраил, АБШ-ын Јахын Шәргдәки ән мүһүм прокси гүввәсидир 09.11.25, 10:11
Еһуд Барак Нетанјаһунун кабинетинин деврилмәсини тәләб етди 09.11.25, 10:03
Русијада һеликоптер гәзасы - өләнләр вар 08.11.25, 10:26
Јәмәнин Әнсаруллаһ лидери Иранын реҝионал һадисәләрдәки ролунун тәһрифинә гаршы хәбәрдарлыг етди 08.11.25, 10:01
Түркијәдә гатил Нетанјаһунун һәбсинә гәрар верилди 08.11.25, 09:47
Кремл: Дүнја нүвә мүһарибәсинә һәлә јахынлашмајыб 06.11.25, 10:53
Дик Чејни Иранын деврилмәси арзусуну гәбрә апарды 06.11.25, 10:14
Мәхфи ҸЫА забитинин етирафлары: Биз азлыглары тәшкилатландырырдыг ки, өз өлкәләриндә үсјана галхсынлар 06.11.25, 10:08
Трамп: Дүнәки сечкиләр мәнә үмидсиз етди 06.11.25, 09:59
Һизбуллаһ: Исраил јалныз ҝүҹ дилини баша дүшүр 05.11.25, 13:08
Ајәтуллаһ Сејид Әли Хаменеи Иран вә АБШ арасында әмәкдашлыг шәртләрини ачыглады - Фото 05.11.25, 11:24
Исраилин һәрби сәнајеси һакерләр тәрәфиндән әлә кечирилиб 05.11.25, 11:05
Мәмдани: Мән мүсәлманам вә бунун үчүн үзр истәмирәм 05.11.25, 10:57
Әнсаруллаһ: Сионистләрлә һәр ҹүр ссенарисијә һазырыг 05.11.25, 10:53
Нју-Јоркун јени мери: Нетанјаһу Нју-Јорка ајаг басарса... 05.11.25, 09:39
ҺӘМАС: Сионист режими Гәззәдә 190 дәфәдән чох атәшкәси позуб 05.11.25, 09:35
Иран иврит дилиндә телевизија каналы ачыр 05.11.25, 09:22
Неw Јорк Тимес: Трумп һөкумәти Венесуелаја һүҹум етмәк үчүн 3 ссенари нәзәрдән кечирир 05.11.25, 09:18
Иран: БМТ Тәһлүкәсизлик Шурасы АБШ-ын нүвә силаһлары сынаг програмыны тәҹили шәкилдә арашдырсын 05.11.25, 09:15
Трамп вә Нетанјаһунун дүшмәни Нју-Јорк шәһәринин мери сечилди 04.11.25, 11:31
Трампын хариҹи сијасәтдә диктаторлуғу! 04.11.25, 10:01
Америкалыларын 63 фаизи Трампы истәмир 04.11.25, 09:49
АБШ Конгресинин үзвүндән Трампа тәнгид: Ниҝерија, Венесуела вә Иранла мүһарибә апармаг әвәзинә, Америка халгыны дүшүн! 04.11.25, 09:46
Исраил мәнбәләри: Һизбуллаһ даһа ҝүҹлү олуб 04.11.25, 09:39
АБШ-ын милли кәшфијјат рәһбәри Исраилә сәфәр едиб 03.11.25, 10:09
АБШ-да әјләнҹә мәрасиминдә атышма: 9 јаралы 1... 03.11.25, 10:00
Колумбија президенти: Гәзза дүнјанын мүгавимәт пајтахтыдыр 03.11.25, 09:47
Әнсаруллаһ Исраиллә бирбаша мүһарибәјә һазыр олдуғуну бәјан етди 03.11.25, 09:27
Исраил ордусунун һәрби прокурору итҝин дүшүб 03.11.25, 09:22
Сүни интеллектин ҝәләҹәји нүвә енержисинә сөјкәнир! 03.11.25, 09:17
ЫЈЛЕП, АБШ-ын ираглы ҝәнҹләрә нүфуз јолу 02.11.25, 12:59
Јәлун: Смотрич вә Бен-Ҝвир Исраили мәһвә апарыр 02.11.25, 12:53
Инҝилтәрәдә гатарда һүҹум - 9 нәфәрин вәзијјәти ағырдыр 02.11.25, 12:23
Ајәтуллаһ Хаменеи: Һәгигәтләри данышмасаныз, дүшмән залымла мәзлумун јерини дәјишәҹәк 02.11.25, 11:04
Русијадан минләрлә инсан депортасија едилир 02.11.25, 10:55
Исраилин тәһлүкәсизлик камералары киберһүҹумла сындырылыб 02.11.25, 10:52
Һаррисон Форд: Трампдан даһа бөјүк ҹинајәткар танымырам 02.11.25, 10:11
Русијанын ән сирли нүвә суалты гајығы сынаг үчүн суја бурахылыб 02.11.25, 09:54
"Һәнзәлә" һакерләри ахтарышда олан 10 сионистин фотосуну јајды 01.11.25, 12:06
Арыгламаға көмәк едән 8... 01.11.25, 11:52
УНЫФЫЛ: Исраил Ливанла атәшкәс сазишини 9,400 дәфә позуб 01.11.25, 11:30
Исраил Мүдафиә Назирлијинин јүксәк вәзифәли рәсмисинин еви гаршысында сионист һәрбчи өзүнү јандырыб 01.11.25, 11:24
Сионистләр өз һөкумәтләрини Американын кукласы һесаб едирләр 01.11.25, 11:22
Гросси: Иранын нүвә силаһы програмы јохдур 01.11.25, 10:15
Илон Маскын атасы: Әҝәр Русија Авропаны хилас етмәсәјди, инди һамымыз алман дилиндә данышардыг 01.11.25, 10:03
Гәззада 20 мин партламамыш бомба галмагдадыр 01.11.25, 09:40
Ирагда да “пејҹер” һүҹумлары ола биләрми? 30.10.25, 11:43
Украјналы 100 мин ҝәнҹ ики ај әрзиндә өлкәдән гачыб 30.10.25, 09:37
Трамп вә Ши ҝөрүшү бирҝә бәјанат олмадан баша чатды 30.10.25, 09:20
"Посејдон" гијамәт силаһы сајыла биләр - Медведјев 30.10.25, 09:19
Ики шәһәр мүһасирәјә алынды - Путиндән Зеленскијә чағырыш 30.10.25, 09:15
43 јашлы гадын бычагланыб 