Аллаһ рәһбәрлик немәтини биздән алмасын, ҹәнаб Хаменинин көлҝәсини үстүмүздән әскик етмәсин
Ашура ҝеҹәси фитнәкарлыг
Һөҹҹәтүлислам вәлмүслимин Һаҹы Әбдүл Һүсејн Сәиди нәгл едир:
Кәнддән шәһәрә ҝәләнләр костјум ҝејинмәли, пәһләви папағы гојмалы идиләр. Мәрһум атам Дамғанын ваизләриндән иди. О бир нечә кәнддә минбәрә ҝедәрди. Әммамәсини башындан чыхардылар, костјум ҝејиндирдиләр, ханәнишин етдиләр. Доланышыг хатиринә издиваҹ дәфтәрханасы ачды. Кимсә Имам Һүсејнә (ә) әзадарлыға ҹүрәт етмирди. Мәһәррәм ајында рөвзә охумаг гадаған едилирди. Кәнд ҹамааты рөвзә охумаг үчүн кәндин әтрафында кешикчи сахлајырды. Һүсејнијјәнин гапысыны бағлајырдылар. Белә бир шәраитдә әзадарлыг едилирди. Шаһын мәмурлары ҝәләндә һамы дағлышырды. Һәсәнаға адлы мәмур ејнән Шимр кими иди. О евләрә ҝириб гадынларын башындан чадрасыны ачырды, һәтта өрпәкләринә әл атырды. Хатырлајырам ки, Дамғанын ҹаме мәсҹидиндә Ашура ҝеҹәси әјјашлары јығыб мусиги мәҹлиси дүзәлтмишдиләр. Пәһләви Дамғандакы үч мәдрәсәни әлә кечириб тәләбәләри говду. Јалныз Мәһәммәдрза Пәһләвинин вахтында Гумун бөјүк мүҹтәһидләриндән олан Сејид Мирза Тураби Дамғана ҝәлиб Мәдрәсәләри ача билди. Мәһәммәдрзанын дөврүндә сијаси ишләрә мүдахилә гадаған едилмишдир. Һәтта һакимләрин зүлмүндән данышанда бизи һәбсә алырдылар. Јалныз шәри мәсәләләрдән даныша биләрдик. Мән минбәрә ҝедирдим. Ҹидди тапшырмышдылар ки, Имам Хомејни һаггында бир кәлмә дә данышмајым. Мән алимләрин фәзиләтиндән данышыр, ад чәкмирдим. Дедиләр ки, мәҹлисләрдә шаһа дуа ет. Мән бундан имтина етдим.
Аллаһа шүкүр едирәм ки, һәгиги Ислам јолуну ачан Имам Хомејнини бизә рәһбәр гәрар верди. Аллаһ рәһбәрлик немәтини биздән алмасын, ҹәнаб Хаменинин көлҝәсини үстүмүздән әскик етмәсин.
Рзаханын һијләҝәрлији
Һөҹҹәтүлислам вәлмүслимин Муштаг Әли Мүшфиги Талигани нәгл едир:
Ајәтуллаһ Аштијанинин језнәси данышырды ки, Рзахан онлары дәвәт едиб. Гапынын ағзында дајаныб алимләрә хошҝәлдин дејирмиш. Һәтта ајаггабылары ҹүтләјирмиш. Биз дүшүндүк ки, белә бир адам шаһ олса Иран ҝүлүстана чевриләр.
Рзахан милли мәҹлисә гәдәм гојду. О вахт сөз вар иди ки, Али-Сәуд Бәги гәбирәстанлығыны дағытмаг истәјир. Рзахан һәрби либасда чхыш едиб деди: “Ешитмишәм ки, Али-Сәуд пејғәмбәрин гәбирини дағытмаг истәјир. Елә билир Рзахан өлүб. Алимләр вә Ајәтуллаһлар иҹазә версә Сәудијјә Әрәбистаныны хараба гојарам.” Әтрафындакылар јалтаглыгла дејирдиләр ки, бизим ордумуз вар, топ-түфәнҝимиз вар, гојмарыг белә иш ҝөрсүнләр!
Имам Хомејни Шәһид Мүдәррис һаггында
Имам Хомејни шәһид Мүдәрриси белә хатырлајыр:
Аллаһ Мүдәррисә рәһмәт етсин. Мәликүшшүәра онун һаггында дејир ки, Монголларын дөврүндән бу ҝүнә гәдәр Мүдәррис кимисини ҝөрмәмишәм. Дејәрди ки, вурун, сиздән шикајәт етсинләр; вурулмајын ки, шикајәтә ҝедәсиниз.
Бир дәфә ҝөрүшүнә ҝетдим. Гардашым јазмышды ки, Рзаханын дөврүндә бир гала рәиси итинин биринин адыны сејид, о биринин адыны шејх гојуб. Мән бу сөзләри Мүдәррисә дедим. Деди ки, өлдүрүн. Дедим ахы неҹә? Деди мән јазырам сиз өлдүрүн. Дедим ки, сиз бурадасыныз, онлар орада. Бу иши неҹә ҝөрсүнләр? Деди неҹә олур ки, Ҝүлпајигандан ҝәлән Карваны бир ҝөстәришлә мәһв едә билирләр сиз бир нәфәри өлдүрә билмирсиниз?
Рөвзә охумаг үчүн мүгәддимә
Һөҹҹәтүлислам вәлмүслимин Сејид Меһди Сәһфи нәгл едир:
Руһанијјәтлә мүбаризәјә башладылар. Онлары тутуб полис идарәсинә апарыр, костјум ҝејиндирирдиләр. Имам Хомејни һәмин һадисәләр заманы “Кәшфүл-Әсрар” китабыны јазды. Рөвзә охумаг истәјән шәхс евин банындан јолу ачыг сахлајырды ки, полис һүҹум етсә гача билсин. Ајәтуллаһ Һаиринин фатиһә мәҹлисиндә иштирак етмәк үчүн иҹазә вермәдиләр. Бир јерә топлашмаг олмаз дејиб рөвзә мәҹлисләринин гаршысыны алмышдылар. Руһани либасы ҝејмәк истәјән шәһәр һакиминдән иҹазә алмалы иди. Руһани либасы ҝејмәк үчүн вәсигә верирдиләр. Бу вәсигәни алмаг үчүн һөкумәтин нүмајәндәсинә имтаһан вермәк лазым иди.
Иҹазә вәсигәси
Ајәтуллаһ Сәиди нәгл едир:
Бир ҝүн дәрсә ҝедирдим. Архадан бири мәни чағырды. Дөнүб ҝөрдүм полис рәисидир. Деди либас вәсигән вар? Мәним вәсигәм јох иди. Јалан да данышмаг истәмирдим. Дедим јанымда дејил. Мәнә деди ки, архамҹа ҝәл. Мәни полис идарәсинә апарды. Јолда базар ҹамааты ҝөрүб гардашыма хәбәр вермишдиләр. Гардашым полис идарәсиндә деди ки, сабаһа гәдәр вахт верин либас вәсигәси ҝәтирим. Либас вәсигәси олмајан руһаниләр сүбһ тездән дәрс үчүн әтрафдакы бағлара ҝедир, ҝеҹә евә гајыдырдылар.
Мәрһум Фәлсәфидән бир хатирә
Ислам дүшмәнләри ганун чыхармышдылар ки, һамы Фырансыз кими ҝејинмәлидир. Мүҹтәһидләр истисна иди. Минбәр әһлинә минбәрдә әммамә гојмаг иҹазәси верилмишди. Амма һамынын әммамә гојмаг үчүн иҹазә вәсигәси олмалы иди. Мүҹтәһид вә мүһәддис олмајанлар руһани либасы ҝејинә билмәздиләр. Мүһәддис о шәхсә дејирдиләр ки, дүзҝүн һәдисләри таныја билсин. Мәним белә бир вәсигәм вар иди. Атам мәнә деди ки, Шејх Һүсејнин јанына ҝет, ондан ваиз вә мүһәддис олмағын һаггында кағыз ал. Бу кағыз васитәси илә әммамә үчүн иҹазә ала биләрсән. Ҹәнаб Шејх Һүсејндән белә кағыз истәјән олмамышды. Мән нә үчүн ҝәлдијими дејәндә елә бир кағыз јазды ки, бу кағызда дөвләтин гануну рәдд едилирди. О јазмышды: “Минбәр әһлинин вәзифәси һарамдан узаг олмаг, әхлагыны дүзәлтәмәкдир. Минбәрә ҝетмәк үчүн мүһәддис олмаг зәрури дејил. Минбәр әһли заманы танымалы, ихтилафлы сөһбәт етмәмәлидир. Сизә һәдис данышмаға вә минбәрә ҝетмәјә иҹазә верирәм.” Онун бу мәктубу әсасында мәнә руһани либасы ҝејмәк иҹазәси вердиләр. Бәзи руһани либасы ҝејәнләр вәсигә имтаһаны верә билмәдији үчүн онлары полис идарәсинә апарыб либасларыны гајчылајырдылар. Полис идарәсинә либасла ҝедән руһаниләр орадан пис ҝөркәмдә, ҝөз јашы ичиндә чыхырдылар. Полис идарәләри руһаниләрин тәһгир олундуғу јерә чевирилмишди. Һәтта Гум шәһәриндә һөвзәни нәзәрә алмадан либас гадағасы тәтбиг едирдиләр.Гумун танынмыш ваизи Мирза Мәһәммәд Тәги Ишраги бизә нәгл едирди ки, Гум ҹамааты Ајәтуллаһ Һаиринин ҝөрүшүнә ҝедиб демишди: “Ҹәнаб Шејх! Рза хана мәктуб јазын ки, Гум әһлинин либасына тохунмасын. Ҹәнаб Һаири ҹаваб вермишди ки, бунун һеч бир фајдасы јохдур, о гулаг асан дејил. Иш о јерә чатмышды ки, бәзиләри Ајәтуллаһ Һаирини етираз билдирмәдији үчүн иттиһам едирди. Тәләбәләр дејирдиләр ки, нә үчүн Шејх Рзахана мәктуб јазмыр? Бир дәфә ҝөрүшүнә ҝетдим, ҝөрдүм ки, дивара сөјкәниб отуруб, әммамәси јерә дүшүб. Дедиләр ки, Шејхин евинә һүҹум олуб, Рзахана етираз етмәдији үчүн Шејхи тәһгир едибләр. Мәрһум Ишраги сөзүнә давам едәрәк дејир: Шејхин јанында әјләшдим она тәсәлли вердим. Бир гәдәр өзүнә ҝәлди. Ону евә дәвәт етдим ки, бир гәдәр истираһәт етсин. О да нөвбәти һүҹумлардан јахасыны гуртармаг үчүн тәклифими гәбул етди. Ону сәрдабәјә апардым, ора бир гәдәр сәрин иди. Халча сәрдим, мүтәккә гојдум. Дедим ки, Шејх, сиз алим, Ајәтуллаһ, тәглид мәрҹәсисиниз. Ја телеграм вурмалысыныз шаһа ја да шәхсијјәтиниз алчалаҹаг. Шејх деди: “Дүшүнүрәм ки, шаһа телеграм вурмаг өзүнү гујуја атмаг кимидир. Бу ишин зәрәри вар.” Дедим зәрәри олса да бу иши ҝөрмәјә мәҹбурсунуз. Бир гәдәр дүшүнүб мәндән кағыз-гәләм истәди. О кәлмә-кәлмә дејирди вә мән јазырдым. Сонра телеграмы имзалады. Телеграмы почта ҝөндәрдим ки, шаһа үнванласынлар. Ҝөндәрдијим адама тапшырдым ки, Шејхин шаһа телеграм јаздығыны десин. Телеграмы апаран адам сонрадан дејирди ки, киминлә растлашыб хәбәр верирдимсә телеграмын сурәтини чыхарырды. Бу адамлардан бири дә Мирза Хәлил Кәмреји иди. Һәмин ҝүн ахшам вахты бүтүн шәһәр билди ки, Шејх шаһа телеграм вуруб. Ҝеҹә Шејхин евинә ҝәлирдиләр ки, шаһдан ҹаваб ҝәлиб јохса јох? Сәһәри ҝүн сүбһ Шејхин гапысында хејли адам топлашмышды. Ҝүнорта кечди, амма ҹаваб ҝәлмәди. Ахшам саат бешдә почт мәмуру шејхә ҹаваб ҝәтирди. Ҹавабы шаһ өзү јазмамышды. Бу өзү һөрмәтсизлик иди. Ҹаваб телеграфыны назир имзаламышды. Ҹавабда дејилирди: “Ҹәнаб Ајәтуллаһ Һаири! Телеграмыныз шаһа чатдырылды. Шаһ чох нараһат олду. Деди ки, бу иши Шејх ҝөрмәјиб. Ону мәҹбур едибләр. Шаһ ҝөстәриш верди ки, Шејхи мәҹбур едәнләр тапылсын, һәбсә алынсын.” Ҹамаат ешидәндә ки, шаһ Шејхи мәҹбур едәнләри ахтарыр, Шејхин евинә һүҹум чәкәнләр костјум ҝејиниб ҹилдләрини дәјишдиләр. Һәтта бәзиләри полис идарәсинин габағында костјумла ҝәзиширди. Мәмурлар халгы горхутмаг үчүн бир групу һәбсә алдылар. Шејх аһ чәкәрәк деди ки, мән ҹамаатын әзијјәтә дүшәҹәјини билирдим. Гумда вәзијјәт белә идисә ҝөрүн башга шәһәрләрдә нә варды!
Руһани либасы чантада
Гум елм һөвзәсинин алимләриндән бири нәгл едир:
О заман рөвзәханлар јанында чанта ҝәздирирди. Әба вә әммамәни чантаја гојардылар. Рөвзә мәҹлиси кечирәнләр тәјин олунмуш вахтда гапыны ачыг гојардылар. Рөвзәхан еһтијатла һәмин үнвана ҝәләр, мәҹлиси кечириб еһтијатла ҝедәрди. Мәмурлар һарада рөвзә мәҹлиси олдуғуну билсәјдиләр рөвзәханы һәбс едәр, мәҹлиси дағыдардылар.
Әли гајчылы мәмурлар
Һөҹҹәтүлислам вәл мүслимин Һаҹы Сејид Меһди Тәбатәбаи Ширази нәгл едир:
Мәмурлар јанында гајчы ҝәздирирди. Руһани либасы ҝејән адам ҝөрәндә ону сахлајыр, либасыны гајчылајырдылар. Таксиләр руһаниләри машына ҝөтүрмүрдүләр. Бүтүн Гумда дөрд руһанинин әммамәси вар иди. Галан алимләрә әммамә гојмаг иҹазәси верилмәмишди. Ҹәнаб Һаиринин иҹтиһад вәсигәси вердији шәхсләрә дә руһани либасы ҝејмәк гадаған иди.
Мәһәммәдрзанын дөврүндә бу сијасәт давам етдирилирди. Оғул шаһ иш башына ҝәлдији заман бир гәдәр јумшаг давранды. Ејнән атасы кими мәсҹидә ҝедир, әзадарлыгда иштирак едирди. Һәҹҹә ҝедиб орада шәкил чәкдирмишди, халгы әлә алмаға чалышырды. Сонрадан вәзијјәт дәјишди. Мән Нәвваб Сәфәви илә һәмкарлыға ҝөрә һәбс едилдим. О заман тудәчи Хосров Рузбеһ дә һәбсдә иди. Мәним руһани оғлу олдуғуму билмәдијиндән мәни өз сыраларына чәкмәк истәјирди. Тудәчиләр сөздә мүсәлман олдугларыны дејир амма намаз гылмырдылар.
Ев саһибиндән өһдәчилик!
Мәрһум Ајәтуллаһ Сејид Аббас Әбу Тураби Гәзвини нгәл едир:
Гәзвиндә базар әһлиндән олан бири евиндә рөвзә мәҹлиси гурмушду. Чох фәрасәтли адам иди. Мәмурлар евинә һүҹум етдиләр, ондан рөвзәханы тәләб етдиләр. О, мәмурлара бир сијаһы верди. Сәһәри ҝүн мәмурлар шәһәрә дүшүб һәмин адамлары һәбсә алмаг истәдиләр. Сонрадан мәлум олду ки, сијаһыда ады јазыланлар дүнјасыны дәјишмиш рөвзәханлар имиш. Кимин гапысыны дөјдүләрсә гәбиристанлығы ҝөстәрди.
Базарда либаслы руһани ҝөрсәјдиләр ону дәрһал полис идарәсинә апарыб либасыны дәјишәрдиләр. Бир ҝүн атам евдә тәләбәләрлә әјләшмишди. Атам ачыг деди ки, Пәһләвинин дини мәһв етмәкдән башга мәгсәди јохдур. Мәмурлар арасында дининә бағлы адамлар вар иди. Беләләри чох еһтијатла һәрәкәт едирдиләр. Атамын сөзүндән сонра еви тәрк етдиләр. Амма шаһ кими дүшүнән мәмурлар нә руһанијә, нә рөвзәхана, нә мүсәлман халга рәһм едәрдиләр.
Vilayet.nur-az.com
