Исламын сечилмиш гадын кими гејд етдији дөрд гадындан бири Асјадыр. "Асијә" сөзү шәфа верән мәнасыны билдирир. Бу сөзүн Мисир шаһзадәсинин адындан, "Аминја" сөзүндән ҝөтүрүлдүјү билдирилир. Гуран вә рәвајәтләрә ҝөрә Асја һәзрәт Мусанын мүасири олан Фиронун зөвҹәсидир. Тарихчиләр ону Бәни-исраил гадынларындан, икинҹи Рамсесин зөвҹәси кими гејд етмишләр. Гуранан әсасән, Муса бешикдә судан ҝөтүрүләндә Асја орада олуб вә Фирону бу ушағын гәтлиндән чәкиндириб. Мүсәлманлар Асјаны Мусанын төвһид дининә илк иман ҝәтирәнләрдән сајырлар. Онун ады дөрд мүгәддәс гадындан бири кими гејд олунур. Гуранда ики гадынын ады чәкилир. Онлардан бири Исанын анасы Мәрјәм, о бири Мусанын баҹысы Мәрјәмдир. Муса илә әлагәдар да Асја ады зикр олунур. Беләҹә, бу үч шәхсин әфсанәјә ҝөрә мүгәддәс шәҹәрәдән олдуғу јада салыныр. Олсун ки, Асја ады бәдбәхтлик мәнасыны верән Аснас ады илә бағлыдыр. Рәвајәтә ҝөрә бу гадын Јусифин зөвҹәсинин адыдыр. Һәмин Асјанын атасы Мәзаһим олуб. Әҝәр Төврат рәвајәтләринә бахсаг әҹнәби әсирләр Мисирдә јашајыр мәгам газанырдылар. Бу адын онлара аид олдуғу да вурғуланыр. Үмумијјәтлә Марија ады арами дилиндә мүгәддәслик билдирилир. Заһирән мүгәддәс шәҹәрә илаһәси белә адландырылыб. Амма әрәбләр бүтләри илаһ адландырырдылар.
Гуранда ады чәкилән Мәрјәм һәзрәт Муса вә Һарунун баҹысы, Имранын гызыдыр. Бу шәҹәрәнин Фирондан габаг Мисирә ҝәлдији дејилир.
Мисирдә мәгам газанмыш әҹнәби Һиксус 150 ил һакимијјәтдә олду вә чох инсанлар Фәләстинә говулду.
Гурани-Кәримдә ады чәкилмәдән ики мәгамда Асја зикр олунур. Гәсәс сурәсинин 9-ҹу ајәсиндә охујуруг: "Фиронун гадыны (Асја) деди: “Бу ушаг мәним дә, сәнин дә ҝөз бәбәјимиз (ҝөзајдынлығымыз, ҝөзүмүзә севинҹ олсун). Ону өлдүрмәјин. Ола билсин ки, (о бөјүјәндә) бизә бир фајда верәр, јахуд да ону оғуллуға ҝөтүрәрик!” Онлар (ишин нә јердә олдуғуну, бу ушағын әлиндә һәлак олаҹагларыны) билмирдиләр." Диҝәр бир ајәдә Тәһрим сурәсинин 11-ҹи ајәсиндә бујурулур: "Аллаһ иман ҝәтирәнләрә исә Фиронун зөвҹәсини (Асијә бинт Мәзаһими) мисал чәкди. О заман о: “Еј Рәббим! Мәним үчүн Өз дәрҝаһында – Ҹәннәтдә бир ев тик. Мәни Фирондан вә онун әмәлиндән гуртар. Мәни залым гөвмдән хилас ет!” – демишди." Әксәр тәфсирчиләр бу ајәнин тәфсири илә јазырлар ки, бу гадынын ады Асја олуб. Ән чох гејд едилән мәлумат будур ки, Фиронун зөвҹәсинин ады Асјадыр вә о Мәзаһимин гызыдыр. Нәгл олунур ки, бу гадын һәзрәт Мусанын сеһирбазлар гаршысында мөҹүзәсини ҝөрдүјү заман гәлбиндә иман нуру ишыгланды. Һәмин ан Мусаја иман ҝәтирди амма буну ҝизли сахлады. Илаһи ешги ҝизләмәк исә мүмкүн дејилди. Асјанын һалынын дәјишмәси Фиронун нәзәриндән гачмады. Зөвҹәсинин Мусаја иман ҝәтирдијини ҝөрән Фирон онун бундан чәкиндирмәк истәди. Илаһи ешг јолуну тутмуш гадын Фиронун тәләбләринә тәслим олмады, сонда әри тәрәфиндән ишҝәнҹәләрә мәруз галды. Ону әл вә ајагларындан мыхлајыб, ҝүнәшин алтында сахладылар. Синәсинә ағыр даш гојдулар. Өмрүнүн сон анларында дуасы бу олду ки, илаһи беһиштә өз ҹиварында мәнә бир ев вер. Асја Аллаһдан гуртулуш истәди вә Аллаһ онун дуасыны гәбул едиб ону Мәрјәм кими үстүн ханымлар ҹәрҝәсиндә гәрар верди.
Аллаһ-Таала Асјанын дилиндән бир дуа нәгл етмәклә онун јүксәк мәгамыны, бәндәлик дәјәрини хүласәләшдирир. Асјанын дуасы ади бир дуа дејил. Бу дуа халис бир имандан гајнагланыр. Аллаһдан онун ҹиварында ев истәмәси, Фирондан гуртулуш арзусу Асјанын мәгамыны ҝөстәрир. Аллаһын ҹиварында ев истәји Аллаһла јахынлыг истәјидир. Асја Мисир падшаһы илә јахынлығы јох, Аллаһла јахынлығы сечир. Һансы ки дүнјәви бахымдан бүтүн ләззәтләр Фиронла јахынлыгда иди. Әҝәр буну ҝүнүмүзә тәтбиг етсәк бир инсанын сарајда биринҹилији гојуб шәһадәт јолундан кечәрәк ахирәти сечмәсинин чәтинлијини дәрк едәрик. Бир инсан ки дүнја ләззәтләринә бағланыб сарај ләззәтләрини неҹә атар?! Бүтүн дүнја немәтләри, бүтүн ләззәтләр онун ајағы алтындадыр. О исә бүтүн бунлара ҝөз јумуб Аллаһа јахынлыг јолуну сечиб вә бу јолда бүтүн ишҝәнҹәләри гәбул едиб. Асјанын атдығы аддым иман јолуну сечмиш бүтүн инсанлар үчүн нүмунә ола биләр. Аллаһ бу мәгамы бир ҹүмләдә, бу дуада хүласәләшдирир. Асја инсаны Аллаһдан узаглашдыран бүтүн әјләнҹәләрдән, дәбдәбәли һәјатдан имтина едир. Јеҝанә арзусу Фирондан, башга сөзлә сарај ләззәтләриндә гуртулушдур. Али-Имран сурәсинин 169-ҹу ајәсиндә охујуруг: "Аллаһ јолунда өлдүрүләнләри (шәһид оланлары) һеч дә өлү зәнн етмә! Әсл һәгигәтдә онлар диридирләр. Онлара Рәбби јанында рузи (ҹәннәт рузиси) әта олунур."
Гејд олунмуш ајә рәвајәтләрә әсасән Асја Фиронун сарајында јашаса да Мусанын дөврүндә бир Аллаһа иман ҝәтирмишди. Өнҹә иманыны ҝизләјирди, тәдриҹән онун етигады үзә чыхды. Фирон ону чох ағыр ҹәзаландырды. Белә ки бу ишҝәнҹә тарихдә гејд едилди. Фирон чох лашыды ки Асајны тутдуғу јолдан чәкиндирсин. Амма гәлбинин дәринлијинә көк атмыш иман Асјаны бу чәтин јолда мөһкмә сахламышды. Синәсинә даш салынмаздан габаг руһу ҹанындан чыхмышды. Әҝәр Лут вә Нуһун зөвҹәләри Аллаһын пејғәмбәринә гаршы чыхмышдыларса, Асја Аллаһ јолунда өз әринә етираз етмишди. Күфр мүһитиндә иман сахламаг асан дејил. Әҝәр бир инсан күфрүн һаким олдуғу аиләдә јашајырса онун доғру јола ҝәлиши даһа чәтин олур. Ислам Пејғәмбәри (с) бујурур ки, Асја Мәрјәм, Хәдиҹә вә Фатимә илә јанашы беһиштин ән үстүн гадынларындандыр. Пејғәмбәрдән башга бир рәвајәтә ҝөрә, Исламдан өнҹә үч шәхс һеч вахт күфрә јол вермәјиб. Али-Фирон мөмини, Әли ибн Әбуталиб, Фиронун зөвҹәси Асја.
Асја Бәни-Исраилин мөһтәрәм ханымларындан олуб. Фирон Али-фирон мөминини гәтлә јетирәндә Асја ҝөрдү ки, мәләкләр бу гадынын руһуну ҝөјә галдырды. Бу һадисә онун иманыны даһа да ҝүҹләндирди. Фирона етиразла деди: "Вај олсун сәнә, Аллаһын гаршысында бу ҹинајәтә неҹә ҹүрәтин чатды?!" Фирон белә бир етираз ҝөзләмирди. Тәәҹҹүблә деди: "Јохса Муса кими дәли олмусан?" Асја ҹаваб верди: "Дәли олмамышам, садәҹә Аллаһа иман ҝәтирмишәм. О Аллаһ ки мәни, сәни бүтүн аләмләри јарадыб." Фирон Асјанын анасыны чағырыб деди: "Гызын дәли олуб. Анд ичмишәм ки, Мусанын Аллаһыны инкар етмәсә ону ода атаҹағам." Асјанын анасы гызы илә сөһбәт етди, ону бу јолдан чәкиндирмәк итсәди. Амма бүтүн сөзләри тәсирсиз иди. Асја һеч бир һалда Аллаһдан үз дөндәрмәјәҹәјини билдирди. Фиронун ҝөстәриши илә бу мөмин гадыны әл вә ајағындан чармыха чәкдиләр. Бу сәбәбдән Гуран Фирону "мыхлар саһиби" кими јада салыр. Фәҹр сурәсинин 10-ҹу ајәсиндә бујурулур: "Еләҹә дә мыхлар саһиби Фирон..." Фирон Асјаны чармыха чәкән заман дејирди: "Бу гадынын дәлилијинә бахын белә ағыр ишҝәнҹә алтында ҝүлүр." Бу гадынын һәзрәт Мусанын үзәриндә бөјүк һаггы вар. Ушаг вахты Мусанын һәјатыны горујан Асја олду. Бәли, Гурани-Кәримин тәгдим етдији нүмунә гадынлардан бири Фиронун зөвҹәсидир. О нәинки гадынлара, бүтүн мөминләрә нүмунәдир. Гуранда һәзрәт Мәрјәм вә Асја нүмунә ҝөстәрилир. Үмумијјәтлә гадынлар арасында јухарыда гејд етдијимиз кими дөрд гадын нүмунә сајылыр.
Фиронун зүлм-ситәми бәшәр тарихиндә бир дәфәлик һәкк олунмуш һадисәдир. Фирон зүлм символудур. О да Бабил падшаһы Нәмруд кими өзүнү танры сајырды. Ҹәмијјәтин наданлығындан истифадә едә бу шәхсләр бүтпәрәстлијә рәваҹ верир, инсанлары мүти вәзијјәтдә сахлајырдылар. Назијат сурәсинин 24-ҹү ајәсиндә охујуруг: "Һәгигәтән, мән сизин ән уҹа Рәббинизәм!" Амма Асја бу јалана ујмады. Ислам Пејғәмбәри бујурур ки, кишиләр арасында камиллик дәрәҹәсинә чатанлар чох олса да, гадынлар арасында беләси дөрд нәфәрдир: Асја, Мәрјәм, Хәдиҹә вә Фатимә. Башга бир рәвајәтдә һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: "Беһишт дөрд гадынын ҝөрүшүнә мүштагдыр: Мәрјәм бинти Имран, Асја бинти Мәзаһим, Хәдиҹә бинти Хувәјлид, Фатимә." Һәдисләрдә дејилир ки, гијамәт ҝүнү Асја, Мәрјәм вә Хәдиҹә Фатимә мүшајәт едәр, онун әтрафында бешиһтә дахил олар. Иман гадыны елә бир мәгама чатдырыр ки, Фиронун евиндән беһиштә ҝедир. Асја һеч заман әринин пис әмәлләринә табе олмады.
Асјанын мүһүм хүсусијјәти бу иди ки, ширк мүһитиндә, дәбдәбә ичиндә икән Аллаһа үз тутмушду. Дүнјанын ән бөүјк сарајында олан гадын беһиштдә Аллаһын ҹиварында ев истәјиндә иди. Чүнки бу инсанын варлығы иманла долудур. О Фиронун сарајына сығмыр. Пејғәмбәрләрин дәвәтиндә белә бир тәсир вар ки, ән јүксәк дәбдәбә ичиндә јашајан инсан да һагга ҹәзб олунур.
Асјанын башгларындан фәргләндирән бир нечә хүсусијјәт вар. Бу хүсусијјәтләрдән бири күфр вә фәсад мүһитиндән гачмаг гәрарыдыр. Бу гадын зүлм оҹағында тәкбашына һәгигәт бајрағы галдырды. Һәтта иман ҝәтирмәздән өнҹә Муса ушаг икән ону һимајәсинә ҝөтүрдү. Бүтүн бунла сағлам фитрәтин хүсусијјәтләридир. Нәгл олунур ки, бу мөмин гадын Мусанын әсасы сеһирбазларын гурғуларыны удан ан иман ҝәтирди. Иманына ҝөрә сонда ән фаҹиәли шәкилдә гәтлә јетирилди.
Асја зүлмә гаршы баҹардығы сәвијјәдә мүбаризә апарды. Ачыг шәкилдә Фирона гаршы чыхыб ону чиркин аддымлардан чәкиндирмәк истәди. Онун беһиштдә ев истәмәси Фиронун сарајындан зара ҝәлмәсини ҝөстәрир.
Асја тәгиб олунан мөминә сығынаҹаг вермәклә иманыны бир даһа тәсдигләди. Диндә һәр кәс баҹардығы һәддә чалышмаға вәзифәлидир. Асја бу вәзифәсини лајигинҹә јеринә јетирди. Мусаны чајдан ҝөтүрдү, ағушуна алды, өлүмдән хилас етди. Она ана мәһәббәти ҝөстәрди, сонда пејғәмбәрлијинә иман ҝәтириб беһиштдә үз тутду.
Nur-az.com/ таһоорданесһ.ҹом
