Сизин ҝөрдүјүнүз тәмизлијә, сәлигәјә риајәт етмәјән мүсәлманлар тәәссүф ки, динимизә әмәл етмәјән мүсәлманлар олуб
Садиг мүәллим Исвечрәјә мүһим бир иш үчүн ҝәлмишкән досту, тәләбәлик јолдашы Исвечрә вәтәндашы олан Һерманы да зијарәт етди. Һерман адлы исвечрәлинин евиндә шам етдикдән сонра Һерман достуну ејванда чај ичмәјә дәвәт етди. Һерман бәј Исвечрәнин 26 кантонундан (мәнтәгә) бири олан Сүрих шәһәринин Фисҹһентһал мәнтәгәсиндә бир јердә дәбдәбәли бир евдә јашајырды. Сүрих шәһәри өлкәнин шимал-шәргиндә Сүрих ҝөлүнүн кәнарында јерләшир вә өлкәнин ән бөјүк шәһәридир.
Балкондан баханда хејли узагдан мәнтәгәнин мәһшур, адлы-санлы килсәси дә ҝөрүнүрдү. Бу мәнтәгәнин рәсми дили Алман дилидир вә Һерман Инҝилис дилиндән әлавә Алман дилини дә аз-чох өјрәнмишди. Амма, ил јарым иди ки, бу мәнтәгәдә јашамасы вә алман дилли инсанлара гајнајыб-гарышмасы онун алман дилини јахшы өјрәнмәсинә сәбәб олмушду.
Һерман әзиз досту Садиг бәјлә чај ичә-ичә балконда сөһбәт едирдиләр. О, узагдан әлијлә килсәни ҝөстәриб Садиг бәјә деди:
-Бу килсәни ҝөрүрсәнми? Бураларын ән мәшһур дини Рома католик килсәсидир. Әһалинин демәк олар ки, тән јарысы бу динә ситајиш едир вә килсәјә ҝедән дә чохдур. Ондан сонра протестантлыг ҝәлир. Бир фаиздән чоху исә ортадоксдур.
-Бәс мүсәлманлар нечә фаиз тәшкил едир?
-Мигрантларла бирликдә һесабласаг, тәгрибән 4-5 фаиз олар.
-Чох аз...
-Мән дини сөһбәтләр едиб ајрысечкилик салмаг вә мүсәлманлар һаггында данышмаг истәмирәм... Бир әтрафа бах, ҝөр күчәләр нә гәдәр сәлигәли вә тәмиздир. Бурада ҹамаат күчәдә һанбурҝер јејиб кағызыны күчәјә тулламыр. Ҝөрдүјүн о зибил үчүн ајрылмыш гутулара атыр. Һәтта, мүсәлманлар да буна өјрәшиб. Онлар да бура ҝәләндән Исвечрә менталитетинә табе олуб мәдәниләшибләр.
-Һерман, әзиз достум, бурада олан мүсәлманларын бура ҝәлмәздән өнҹә вә ја ҝәлдикдән сонра неҹә рәфтар вә мәдәнијјәтә саһиб олдугларыны дејә билмәрәм. Амма, ону билирәм ки, Ислама биз мүсәлманлар риајәт етсәк тәмиз вә сәлигәли оларыг. Вә һарада олмағымыз фәрг еләмәз. Исвечрә олсун, јахуд Һолландија.
-Мән аз-чох ислам вә мүсәлманлар һаггында охумушам. Ҝәлдијим нәтиҹә бу олуб ки, сиз мүсәлманлар даһа чох дахили паклыға, јәни мәнәвијјата өнәм верирсиниз. Заһирән либасынызын, шәһәринизин, күчәнизин тәмиз вә сәлигә олмасы сизин үчүн о гәдәр дә өнәмли дејил. Амма дејим ки, мәнәвијјәтә өнәм вермәјиниз тәгдирәлајигдир.
-Јох, тәәссүф ки, јанлыш китаблар охумусан достум (- дејә Садиг бәј ҝүлүмсүндү даһа сонра сөзүнә белә давам етди:) Биз мәнәвијјатымыза диггәт јетирдијимиз кими заһиримизә, либасымыза, евимизә, күчәләримизә дә диггәт едирик.Сөһбәтә мараглы бир мәсәлә илә башлајым;
Бир нечә ил бундан әввәл Инҝилтәрә гәзети олан “Тһе Ындепендент” мүсәлман ихтирачыларын һаггында бир мәгалә дәрҹ етмишди. Мараглы фактлардан бири будур ки, Сәлиб јүрүшләриндә мүсәлман әсҝәрләри христиан әсҝәрләри ҝөрәндә тәәҹҹүб едирдиләр. Она ҝөрә јох ки, онлар ишғалчы вә тәҹавүзкар идиләр, она ҝөрә ки, онлар надир һалларда чимирдиләр вә бәдәнләриндән даим иј ҝәлирди. Илк дәфә сабун вә шанпуну әрәб мүсәлманлары иҹад едиб. Инҝилтәрәдә исә шампун илк дәфә 1759-ҹу илдә истифадә едилмишдир. О да, бир мүсәлманын Брајтон шәһәриндә һамам ачмасындан сонра. Амма Испанијада - Әндәлүсдә һәлә сәккизинҹи әсрдән һамамлар мөвҹуд олуб. Һәтта, бизим дини рәвајәтләрдә мәшһур "раҹулун сабунијјун" ибарәси вар ки, мәнасы сабунчу, сабун сатан киши демәкдир. Бу ибарә бизим етигад бәсләдијимиз вә Һәзрәт Иса (ә) илә бирликдә залымлара гаршы вурушаҹаг Һәзрәт Мәһдијә (ә.ф) мәхсус бир ибарәдир. Јәни, Һәзрәтә нисбәт верилән бир рәвајәтдә кечиб бу ибарә...
-Чајын сојуду Садиг, һәрдән бир ич чајдан...
Садиг бәј чајдан бир-ики гуртум ичиб сөзүнә давам еләди:
-Бахын сизә бир факты дејим. Сиз билирсинизми ки, бизим алимләримизин китабларында һәтта чалада ҹәм олуб галан тәмиз сују мурдарламаг белә бәјәнилмир?
-Тәбии ки, налајиг һәрәкәтдир.
-Сизин ҝөрдүјүнүз тәмизлијә, сәлигәјә риајәт етмәјән мүсәлманлар тәәссүф ки, динимизә әмәл етмәјән мүсәлманлар олуб. Вә сиз онларын әмәлләри фонунда исламы белә танымысыныз. Бу ҹүр мүсәлманлар һәр јердә вар. Әҝәр динләсәниз, сизә чох мараглы бир һекајә данышарам.
-Бујурун... Чох мараглы олар. Мән мүсәлманларын белә сөһбәтләрини һәр заман динләмәјә һазырам.
-Америкалыларын 21-ҹи әсрин әввәлләриндә ишғал етдикләри вә һәлә дә тамамијлә чәкилиб ҝетмәдикләри Ираг дөвләтиндә бир шәһәр вар. Нәҹәф шәһәри. Бу шәһәрдә тарих боју Исламын бөјүк алимләри јетишиб. Мәним достларымдан биринин бабасы бу мүгәддәс шәһәрдә али елми рүтбәјә јетишиб. Дини биликләрә һәртәрәфли вә дәриндән јијәләниб. Достум Советләр Бирлијинин сүгутуна бир нечә ил галмыш Украјна ССР-нин Тернопол шәһәриндә һәрби хидмәтдә олуб. Бабасындан ушаглыгдан дини билҝиләр өјрәниб вә риајәт етмәјә чалышыб. Биз мүсәлманлар авропалылардан фәргли олараг зәрурәт тәләби олмајынҹа авропа туалетләриндән истифадә етмәрик. Һәтта, биздә мүсәлман кишиләр белә туалетдә ајагүстә дејил, отураг-саллахы вәзијјәтдә өз еһтјаҹларыны гаршылајарлар. Бу һәм бөјрәкләрин сыхылмасындан вә ичиндә нәҹасәтин галмаамсындан өтрүдүр, һәм дә либасымыза нәҹисин сычрамамасына ҝөрә.
Достум дејир; бир ҝүн командирләрдән биринә мәним динә бағлы адам олдуғуму билдирмишдиләр. Командирим мүсәлманлар арасында ҹаванлыгда чох олдуғуна ҝөрә мүсәлманлары һәмишә дүрүст вә етибарлы инсанлар кими таныјыб. Мәни "илишдирә" биләрди, амма етмәди. Һәтта, мәнә деди ки, мән билирәм ки, сиз мүсәлманлар дилинизә сөјүш вә налајиг сөз ҝәтирмәдијиниз кими, јәни ағзынызы, дилинизи тәмиз сахладығыныз кими, туалетдә белә либасынызы вә бәдәнинизи тәмиз сахлајырсыныз. Чүнки ибадәт әһлисиниз. Мүсәлман олмајанлар исә бурада сөјүш сөјмәјә адәт едиб. Демәли, ибадәт едәнин батининдән әлавә заһири, бәдәни дә бурада мүсәлман олмајан вә ағзы сөјүшлә ачылыб-јумулан әсҝәр-забит һејәтиндән тәмиз вә пакдыр. Афәрин сизә! Амма еһтијатлы олун!
-Сизи тәмизлијә ибадәтиниз, дуаныз сөвг едир?
-Бәли, ибадәтин бу ишдә чох бөјүк ролу вар. Бизим динимиздә намаз ајини вар. Ҝүн әрзиндә 17 дәфә Аллаһымыз үчүн тәшәккүр әламәти олараг диз гатлајарыг. Бу ибадәтин бәзи мүгәддимәләри вар. Ән мүһүмү бу ајини иҹра етмәздән әввәл су илә бәзи әзаларымызы јумағымыздыр. Һәтта, Пејғәмбәримиздән (с) бир һәдис вар. Бујурур ки, сизләрдән һансыса бириниз ҝүндә беш дәфә чајда чимсә тәмизләнмәзми?
-Ҝүндә беш дәфә?
-Бәли, беш дәфә... Пејғәмбәрин (с) јанындакылар ҹаваб верир: бәли тәмизләнәр. Пејғәмбәр (с) бујурур, намаз гылан шәхс дә, ҝүндә беш дәфә намаз гылмагла тәмизләнир. Һерман, биз намаз гылмагла һәм ибадәт едиб мәнәвијјатымызы паклајырыг, һәм дә бәдәнимизи су илә јујуруг. Өзү дә диггәт етсән ҝөрәрсән ки, бәдәнимизин јујулмасы мәнәвијјатымызын јујулмасынын мүгәддимәсидир. Вә Исламы арашдырсан ҝөрәрсән ки, бу әснада истифадә етдијимиз сујун пак олмасы әсас шәртдир, әкс һалда мүгәддимә дүзҝүн олмаз. Мүгәддимә дүзҝүн олмадыгда исә ибадәт дә дүзҝүн олмајаҹаг
