Ислам дининдә тәгдим олунмуш Илаһи програмда үч истигамәтдә вәзифәләр мүәјјәнләшдирилмишдир:
1. Аллаһ гаршысында вәзифәләр;
2. Шәхси вәзифәләр;
3. Ҹәмијјәт гаршысында вәзифәләр
Аллаһы таныјыб Онун бујругларына итаәт етмәк инсанын илкин вәзифәсидир. Сәадәт сорағында олан инсан анламалыдыр ки, бу сәадәт Аллаһ-тәаланын ихтијарындадыр.
Предмети танымадан онун форма вә мәзмунуну дәјишмәк олмаз. Мәсәлән, танымадығы ики металы бир-биринә гајнагламаг истәјән инсан мүфәввәг ола билмир. Метала гајнағын һәрарәти дәјдикҹә ону әридиб мајејә чевирир.
Аллаһ өз јаратдығы инсаны һамыдан јахшы таныдығы үчүн Онун ҝөстәрдији сәадәт јолу ән доғру јолдур. Амма илаһи јолда һәрәкәтә башламалы олан инсан өзү дә өзүнү танымалыдыр. Һәзрәт Әли (ә) бујурур: «Өзүнү таныјан инсан ән јүксәк мәрифәт мәртәбәсинә чатмышдыр».
Ахы өз истедадларындан хәбәрдар олан инсанын һејвани һәјат тәрзиндә јашамасы неҹә мүмкүн ола биләр?! Өзүндә әгл гүввәсини дујан инсан тәрәггисиз дура биләрми?! Өзүнү таныјан инсанын һејвани һиссләрә ујуб чылпаг вә иффәтсиз, јыртыҹы вә мәрһәмәтсиз бир һәјат сүрмәси гејри-мүмкүндүр. Инсани шәхсијјәтини таныјан инсан өзүнә вә өзҝәләрә биҝанә гала билмир, фәрди вә иҹтимаи вәзифәләринә гаршы мәсулијјәтлә јанашыр.
