Өнҹә ону дејим ки, 2,9 милјард доллар 1 ил әрзиндә ҝизли игтисадијјатда газанылан вә хариҹдә јујулан чиркли пулларын 10 фаизә гәдәрини тәшкил едир
Игтисадчы Губад Ибадоғлу халгдан оғурланмыш 2.9 милјардла өлкәдә һансы ишләри ҝөрмәјин мүмкүнлүјү илә баҝлы фикирләрини фб сәһифәсиндә бөлүшүб. Игтисадчынын гејдләрини тәгдим едирик:
“2,9 милјард доллары һазыркы мәзәннә илә маната чевирәндә 5 милјард манат едир ки, бу вәсат һесабына категоријасындан асылы олмајараг бүтүн пенсијачыларын иллик тәгаүдләринин 2 дәфә, дөвләт секторунда чалышан мүәллимләрин әмәк һаггыны 3 дәфә, сәһијјә вә сосиал хидмәт ишчиләринин маашларыны исә 10 дәфә артырмаг оларды.
Бу вәсаит өтән ил дөвләт бүдҹәсинә гејри-нефт секторундан дахилолмаларын 90 фаизини тәшкил едир, еләҹә дә Ҝөмрүк Комитәсинин 2016-ҹы илдә дөвләт бүдҹәсинә өдәнишләриндән 2,2 дәфә чохдур.
Сон ҝүнләр Азәрбајҹан һакимијјәтинә сых бағлы олан шәбәкә тәрәфиндән 2,9 милјард доллар пулун хариҹдә јујулмасы фактынын ашкарланмасы һәлә дә мүзакирә предмети олдуғундан бунунла бағлы фикирләрими сизә тәгдим едирәм.
Öнҹә ону дејим ки, 2,9 милјард доллар 1 ил әрзиндә ҝизли игтисадијјатда газанылан вә хариҹдә јујулан чиркли пулларын 10 фаизә гәдәрини тәшкил едир. Чүнки, сон һесабламалара ҝөрә, Азәрбајҹанда ҝизли игтисадијјатын сәвијјәси ҮДМ-ин 67 фаизини тәшкил едир вә гејри-формал игтисадијјатда газанылан пулларын чох һиссәси мәһз хариҹдә, хүсусилә дә офшор зоналарда “јујулур”.
Мигјасына ҝөрә ири коррупсија әмәлијјаты, әһатә даирәсинә ҝөрә мүтәшәккил ҹинајәт категоријасына дахил олан чиркли пулларын јујулмасы малијјә ҹинајәтләри арасында ән ағыры вә тәһлүкәлиси һесаб олунур. Бу фактын хүсусилә дә глобал сәвијјәдә белә ҹинајәтләрә гаршы бирҝә сәјләрин вә тәшәббүсләрин артдығы заманда ашкарланмасы өлкәмизин мөвҹуд һакимијјәтин сәбатсиз идарәчилији нәтиҹәсиндә онсуз да азалан нүфузуну даһа да ашағы салыр. Фикримҹә, Мәдән Сәнајесиндә Шәффафлыг Тәшәббүсүнү тәрк едәндән сонра шәффафлыг вә һесабатлылыға садиглијини нүмајиш етдирмәк истәјиндә олан, ејни заманда хариҹи сәрмајәләрин ҹәлб едилмәси үчүн давамлы инвестисија форумлары тәшкил едән вә әлвериши бизнес мүһитинә даир сијаси бәјанатлар верән Азәрбајҹан һакимијјәтинә бундан бөјүк зәрбә ола билмәз . Чүнки, бүтүн дүнјада анти- икоррупсија вә шәффафлыг чағырышларынын артдығы заманда, “Азәрбајҹан Лаундроматы” адлы арашдырмада тәсвир олунан чиркли пулларын јујулмасы үзрә ҝизли әмәлијјатлар саһәсиндә коррупсија әмәлләриндә Азәрбајҹан һакимијјәтинин али ранглы мәмурларынын адынын һалланмасы, еләҹә дә ҹинајәтин јалныз өз өлкәси дахилиндә дејил, һәтта бир нечә өлкәнин сәрһәдләрини кечәрәк трансмилли характер алмасы һәлә узун мүддәт ҝүндәмдән чыхмајаҹаг. Белә ки, бу ағыр ҹинајәт әмәлинә БМТ-нин институтларынын, Авропа Јенидәнгурма вә Инкишаф Банкынын јүксәк чинли тәмсилчиләри, Франсаны, Алманијаны вә Италыјаны Авропада тәмсил едән сијасәтчиләрин дә ҹәлб олунмасы бу истигамәтдә мүзакирәләрин давамлы олаҹағына демәјә әсас верир. Азәрбајҹан һакимијјәтинә ҝәлинҹә, онун демәк олар ки, бүтүн голларынын – президент админстрасијасынын, назирләр кабинетинин вә парламентин тәмсилчиләринин ҹинајәт просесиндә иширакы бу мүтәшәккил ҹинајәткар шәбәкәнин јүксәк сәвијјәдә һимајә олундуғуну демәјә әсас верир.
Ганунсуз јолла әлдә олунан ҝәлирләрин легаллашдырылмасы мәгсәдилә пулларын хариҹдә јујулмасы ағыр вә хүсусилә тәһлүкәли ҹинајәт һесаб олундуғундан онунла бағлы арашдырмалар давам етдирилмәли вә бу ҹинајәт әмәлинин иштиракчылары сонадәк ифша олунараг лајигли ҹәзаларыны алмалыдырлар. Јохса, бу факт глобал ҹинајәт әмәли кими һәм дә хариҹи мәтбуатын да ҝүндәминдә галаҹаг вә Азәрбајҹан игтисадијјатынын модернләшдирилмәси үчүн сәрмајә ҹәлб едилмәси саһәсиндә ҹидди барјерә чевриләҹәкдир. Һәтта, бундан сонра Азәрбајҹанда фәалијјәт ҝөстәрән, ејни заманда Азәрбајҹан мәншәли ширкәтләрлә әмәкдашлыг едән инвесторлар да бу чиркли пулларын јујулмасы ҹинајәтиндә иштирак едән өлкәдән узаг дурмаға вә бурдакы фәалијјәтләрини мәһдудлашдырмаға вә јахуд да она сон гојмаға үстүнлүк верәҹәкдир. Бундан да ән чох итирән милли игтисадијјат вә Азәрбајҹан вәтәндашлары олаҹаг. Белә ки, 2,9 милјард доллары һазыркы мәзәннә илә маната чевирәндә 5 милјард манат едир ки, бу вәсат һесабына категоријасындан асылы олмајараг бүтүн пенсијачыларын иллик тәгаүдләринин 2 дәфә, дөвләт секторунда чалышан мүәллимләрин әмәк һаггыны 3 дәфә, сәһијјә вә сосиал хидмәт ишчиләринин маашларыны исә 10 дәфә артырмаг оларды.
Бу вәсаит өтән ил дөвләт бүдҹәсинә гејри-нефт секторундан дахилолмаларын 90 фаизини тәшкил едир, еләҹә дә Ҝөмрүк Комитәсинин 2016-ҹы илдә дөвләт бүдҹәсинә өдәнишләриндән 2,2 дәфә чохдур”.
