Шрифт өлчүсү:
А+
А
А-
20 Ауғустос 2014

Шејх Мүфид вә Гуранын тәһриф олунмамасы

Вәһһаби сәләфиләринин ифтираларына мәруз галан Шиә алимләриндән бири дә Шејх Мүфиддир (948-1022). Онлар шејхин сөзләринин бир һиссәсини контекстдән чыхарараг Гуранын тәһриф олундуғуну, бәзи һиссәләринин азалдығыны тәсдигләдијини иддиа етмишләр. (Бах: Малуллаһ М. “Әш-Шиә вә тәһриф әл-Гуран”. “Дар әл-вәј ә-ислами”. Бејрут, 1982, 63, 72; Әс-Сејф М. “Әш-Шиә әл-Исна әшәријјә вә тәһриф әл-Гуран”, 18. wагфеја.ҹом) Әслиндә исә Шејх Мүфид јазыр:
“Әһли-бејт имамларындан Гуранын фәргләндијинә, мүәјјән һиссәләринин чыхарылдығына даир мүстәфиз (ваһид һәддини ашан вә мүтәватир һәддинә чатмајан) һәдисләр сөјләнмишдир. Имамијјә шиәләринин бир һиссәси дејир ки, Гуранын нә бир сурәси, нә бир ајәси вә нә бир сөзү дәјишилиб. Имам Әлинин мүсһәфиндә олуб, мөвҹуд Гурандан чыхарылан һиссәләр исә Гурана ачыглама кими назил олан вә мөҹүзәви Гуран вәһјиндән сајылмајан тәфсир вә тәвилләрдир... Мәним үчүн бу сөз мәһз Гуран сөзләринин азалдығыны иддиа едәнләрин фикриндән даһа доғрудур вә мән буну мәгбул сајырам”. (Мүфид М. “Әваил әл-мәгалат”, 80-81)
Ҝөрүндүјү кими, бурада Мүфидин фәргли фикри тәһриф һәдисләринин мүстәфиз һәддиндә олдуғуну сөјләмәси, еләҹә дә Шејх Сәдугдан фәргли олараг, Гуранын дәјишмәдији барәдә фикри шиәләрин һамысына аид етмәмәсидир. Бунунла јанашы, о өз мөвгејини ортаја гојараг бу нөв һәдисләри гәбул етмәдијини вә Гуранын тәһриф олунмадығыны ачыгҹа билдирмишдир. Вәһһаби алимләри исә онун шәхси мөвгејинин ифадәси олан сон һиссәни ҝөрмәздән ҝәлир вә мүсәлмана јарашмајан тәрздә фикрини тәһриф етмиш олурлар.
Şејх Мүфиди тәһриф дүшүнҹәсиндә иттиһам едән Еһсан Илаһизәһир исә онун башга бир ҹүмләсинә истинад едир: “Әлимиздәки Гуранын һамысы Аллаһ кәламыдыр... Аллаһын (Гуран олараг) назил етдијинин галаны исә шәриәт кешикчисиндә (Имам Меһдидәдир)”. (Илаһизәһир Е. “Әш-Шиә вәл-Гуран”, 45; Мүфид М. “Әл-Мәсаил әс-сәрәвијјә”, 78) Илк бахышдан Гуранын азалдығыны билдирән бу сөзләр әслиндә иддиаја јетәрли дејил. Әввәла, китабын әсас нүсхәләриндә “قرآنا” – јәни “Гуран олараг” сөзү јохдур вә мин ил јашы олан бир китаб һагда мүһакимә јүрүдәркән белә фәргләри нәзәрә алмаг ваҹибдир. Икинҹиси, һәтта бу сөз олса белә, Мүфидин јухарыдакы фикриндән дә билирик ки, сонунҹу имамда олан Гуран Имам Әлинин топладығы, һәм дә тәфсир вә тәвили, насих вә мәнсуху гејд олунмуш Гурандыр. Онун Гуран һаггындакы сөзләринә комплекс бахыш сүбут едир ки, “Гуран олараг назил етдији” дедикдә мәгсәди һәм дә Гуранын тәфсири вә тәвили олараг вәһј олунанлардыр. Үчүнҹүсү, ујғун ҹүмләнин јер алдығы доггузунҹу мәсәлә “Гуранын тәһрифдән горунмасы” адланыр вә Мүфид елә орадаҹа јазыр: “Әҝәр кимсә “һазыркы Гуранын артырылыб-азалдылмадығыны неҹә сөјләмәк олар, һалбуки сиз имамларын “үммә” сөзүнү “әиммә” кими... охудуғуну рәвајәт едирсиниз?!” десә, ҹаваб вериләр ки, ваһид рәвајәтләр олдуғу үчүн бунлары гәбул едә билмәрик. Бундан әлавә, ајәнин һәр ики гираәтлә назил олмасы да мүмкүндүр. (Мүфид. “Әл-Мәсаил әс-сәрәвијјә”, 82-84)
Сонда бир мәгамы да хатырлатмаг олар. Шејх Мүфид Шејх Сәдугун әл-Етигадат китабына шәрһ јазараг разылашмадығы мәгамлара даир фәргли фикрини ортаја гојмуш, лакин онун Гуранын тәһриф олунмадығы илә бағлы чох гәти вә шәффаф мөвгејинә һеч бир етираз етмәмишдир. Бүтүн бу фактлар исә ҝөстәрир ки, Шејх Мүфид Гуранын тәһриф олундуғуну дүшүнмәмишдир, милли вә әҹнәби вәһһабиләрин ујғун иддиалары исә ифтирадан башга бир шеј дејил.

Nur-az.com
5823 بازدید
در حال ارسال اطلاعات...