Шрифт өлчүсү:

19 Касым 2013

Һәзрәт Мәсумәни (с) зијарәтин савабы, ханымын мәгам вә кәрамәтләри

Мүгәддимә

Мәсумә (с) кимдир?

О кимин гызыдыр?

О кимин баҹысыдыр?

Мәсумәнин мәгамы нәдир, о һарада дәфн олунуб?

Мәсумә (с) кимдир ки, шәфаәт мәгамына чатыб?

Мәсумә (с) кимдир ки, ону зијарәт едәнә беһшит ваҹибдир?

Мәсумә (с) кимдир ки, һәр ил зәвварлар онун һәрәминә сел кими ахышыр?

Мәсумә (с) кимдир ки, дүјүнләри ачыр, бүтүн шиәләрә үмид верир?

Мәсумә (с) кимдир ки, бүтүн тәглид мәрҹәләри вә бөјүк алимләр ондан көмәк истәјир?

Мәсумә (с) кимдир ки, исмәт мәгамына чатыб?

Мәсумә (с) кимдир ки, она "икинҹи Фатимә" дејирләр?

Мәсумә (с) кимдир ки, атасы онун елми мәгамыны тәсдигләјиб?

Мәсумә (с) кимдир ки, ону мәсум дәфн етди?

Мәсумә (с) кимдир ки, кәрамәтләри сонсуздур?

Мәсумә (с) елә бир мәгама чатды ки, атасы онунла ифтихар етди. Мәсумә (с) елә бир мәгама уҹалды ки, Фатимеји-Зәһра ондан гүрур дујду. Мәсумә (с) елә бир мәгама јүксәлди ки, шиәләрлә Әһли-бејт арасында рабитә олду.

Мәсумә (с) атасы кими "Бабул-һәваиҹ", јәни истәкләр гапысыдыр.

Мәсумә (с) елә бир мәгам саһибидир ки, дүнја шиәләринин гәлбиндә өзүнә јер едиб. Үмид едирик ки, Аллаһ- Таала бу сәмави ханымла даһа јахындан танышлыг төвфиги лүтф едәҹәк. Олсун ки, ону мәрифәтлә зијарәтимиздән шәфаәт әлдә едәҹәјик.

Аббас Әзизи

Ханымын фәзиләти

Гызларын тәһсил алмасы үчүн зәмин, шәраит јаратмаг зәруридир. Валидејнләр гызларынын тәһсилинә иҹазә вермәлидир. Мәбада, ата-ана тәәссүб уҹбатындан дүшүнә ки, гызы тәһсил алмамалыдыр. Дин белә бир сөз демәјиб. Исламда тәһсил мөвзусунда гызла оғлан арасында фәрг гојулмајыб. Шәраит јарадаг ки, ҝәнҹ гызларымыз тәһсил алсынлар, елмә јијәләнсинләр вә баша дүшсүнләр ки, дүнја империализми гадын һаггында неҹә әсассыз тәблиғатлар апарыр. Јалныз елм јолу илә бу нөгтәләри дәрк етмәк олар. Бу ҝүн бизим ән иманлы вә пак гызларымыз вә ханымларымыз тәһсилли зүмрә арасында дејилми?! Дәбдәбә, бәрбәзәк, ејш-ишрәт ардынҹа гачан, ҝејимдә гәрби јамсылајан гызларын вә ханымларын әксәри савадсыздыр. Төвсијәмиз будур ки, ата-аналар өвладларынын тәһсил алмасы үчүн чалышсынлар. Әҝәр истедад вә мараглары варса али тәһсил ардынҹа ҝетсинләр. Савадлы инсанлардан олун, дүнјада баш верәнләри дәрк един.

Һәр шеј Аллаһын әлиндәдир. Әјјуб ибн Нуһдан нәгл олунур ки, Јәһја ибн Зәкәријја өвлад ҝөзләјирди. Имам Һадијә (ә) белә јазды: "Өвладымыз јолдады. Аллаһдан истәјин ки, бизә оғлан

өвлады рузи етсин." Имам ҹавабында белә јазды: "Чох гызлар оғландан үстүн олур." Јәһјанын гызы дүнјаја ҝәлди. (Кәшфул-ғәммә)

Пејғәмбәр (с) өз гызына хүсуси еһтирам ҝөстәрирди. Бу еһтирам һәмин гызын бөјүк шәхсијјәтиндән данышырды. Рәвајәтдә дејилир ки, Пејғәмбәр сәфәрә чыхмаздан өнҹә ханым Фатимә илә видалашар, сәфәрдән гајыданда һамыдан габаг һәзрәт Фатимә илә ҝөрүшәрди. Аллаһын Рәсулунун (с) гызы Фатимәјә еһтирамы әтрафдакыларын диггәтини ҹәлб едән фөвгәладә бир һадисә иди.

Тәләбә гызларын тәрбијәси зәруридир. Тәләбә гызлары елмә һәвәсләндирмәк лазымдыр. Бу мәгсәд ислами дәјәрләр сорағында олан мәмләкәти һәдәфә јахынлашдырыр.

Еј ханымлар, халг сизин хидмәтләринизә еһтијаҹлыдыр. Сизин динә бағлылығыныз да мүһүм етијаҹлардандыр. Аллаһ бу ишдә сизә јардымчы олсун. Ханым Фатимәни өзүнүзә нүмунә сечин. Тәһсилдә јаранан проблемләри арадан галдырмаг үчүн бу нүмунәнин ролу бөјүкдүр. Әксәр тәһсил мәркәзләриндә проблемләр вар. Бу проблемләр арадан галхса гызлар вә гадынлар тәһсил ардынҹа ҝедә биләр. Биз елм гүлләсини фәтһ етмиш, әхлагда, ҹәмијјәтдә мәгама чатмыш ханымларла фәхр едирик.

Һәзрәт Пејғәмбәрдән (с) мараглы бир һәдис нәгл олунур. Пејғәмбәр (с) бујурур: "Гадынын илк өвладынын гыз олмасы онун мүбарәклијини ҝөстәрир."

Башга бир һәдисдә Һәзрәт бујурур: "Өвладын әтри беһишт әтридир. Гыз өвладлары јалныз мөминләр севир."

Имам Садиг (ә) бујурур: "Оғлан өвладлар немәтдир, гыз өвладлар хејир. Аллаһ немәтләри сорғуја чәкәр, јахшылыглара ҝөрә мүкафат верәр."

Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: "Гызлар үрәкјандыран, гајғыкеш, бәрәкәтлидирләр. Аллаһ-Таала бир гыз өвлады олана һәмин гызы ҹәһәннәм одуна гаршы либас гәрар верәр. Кимин ики гызы олса, бу гызлара ҝөрә беһиштә дахил олар. Үч гыз өвлады вә ја баҹысы оланын үзәриндән ҹиһад вә сәдәгә мәсулијјәти ҝөтүрүләр."

Ики гыз өвлада гәјјумлуғун мүкафаты вар. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: "Һәр кәс ики гыз өвлады бөјүдүб боја-баша чатдырса мәнимлә јанашы беһиштә дахил олар."

Үч гыз өвлада гәјјумлуғун мүкафаты да фәрглидир. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: "Үч гыз өвлада онлар әрә ҝедәнә гәдәр һимајә ҝөстәрән шәхс ҹәһәннәм одундан амандадыр."

Гыз өвладын дәјәри илә бағлы рәвајәтләр чохдур. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: "Гызыныз оланда гәмләнмәјин. Чүнки онлар чох дәјәрли һәмдәмләрдир."

Гыз өвлад һәм дә рузи үчүн тәзминатдыр. Ҹаруд ибн Мунзәр нәгл едир ки, имам Садиг (ә) бујурду: "Мәнә хәбәр чатды ки, гызын олуб, наратлыг кечирмисән. Ондан зәрәр ҝөрмәзсән. О бир ҝүлдүр ки, әтрини аларсан вә рузиси тәзмин олунуб. Пејғәмбәр өзү нечә гыз атасы иди."

Ханым Мәсумәнин (с) фәзиләтләри

Һәзрәт Мәсумәнин (с) анасы Нәҹмә иди. Нәҹмә хатун фәзиләтли ханымлардан иди, тәгва вә ләјагәт нүмунәси сајылырды. Бәшәр тарихиндә белә ханымлар аз олуб. Ханым Нәҹмә мәнбәләрдә 10 адла зикр едилир. Бу адларын ән мәшһуру Нәҹмәдир. Нәҹмә улдуз мәнасыны билдирир. О ишыг сачан бир улдуз иди, Имам Риза (ә) кими имамәт ҝүнәшини ағушунда бөјүтмүшдү. Бу парлаг улдузун ағушунда һәзрәт Мәсумә (с) кими ишыглы ај да варды.

Нәҹмә хатун о гәдәр әдәбли иди ки, һеч вахт Һәмидә хатунун һүзурунда әјләшмәзди. Шејх Сәдуг устадларындан нәгл едир ки, ағыл вә дүшүнҹә, ибадәт-итаәт, хүсусилә Һәмидә хатуна еһтирамда мисилсиз иди.

Имам Садиг (ә) һәзрәт Мәсумәнин (с) исмәтиндән данышыр. Шиәләрдән бири имам Садигин (ә) ҝөрүшүнә ҝәлир. Һәзрәтин бир бешик кәнарында әјләшдијини ҝөрүр. Имамын көрпә илә данышмасындан тәәҹҹүбләниб дејир: "Сиз јени доғулмуш ушагла данышырсыныз?" Имам Садиг (ә) бујурур: "Әҝәр мејлин варса јахын ҝәл, сән дә онунла даныш." Һәмин шәхс нәгл едир ки, көрпәнин бешијинә јахынлашдым вә салам вердим. Саламыма ҹаваб аланда һејрәтә ҝәлдим. Имам мәнә бујурду ки, јени доғулмуш гызына гојдуғун ады дәјиш, Аллаһ бу ады севмир." Бу шәхсин бир нечә ҝүн өнҹә гызы дүнјаја ҝәлмишди вә онун адыны Һумәјра гојмушду. Ушағын данышмасы, имамын бүтүн ишләрдән хәбәрдар олмасы, мәнә хәбәрдарлыг етмәси тәәҹҹүбүмә сәбәб олду. Имам бујурду: "Тәәҹҹүбләнмә, бу көрпә оғлум Мусадыр, Аллаһ ондан Фатимә адлы бир гыз верәҹәк. Бу гыз Гум адланан јердә торпаға тапшырылаҹаг вә ону зијарәт едәнә беһишт ваҹибдир.

Имам Ризанын (ә) баҹысы ифтихарына саһиб олан һәзрәт Мәсумә (с) бу нөгтәни вурғулајараг бујурур: "Мән Мәсумә (с) Имам Ризанын баҹысыјам."

Имам Риза (ә) өз сөһбәтләриндә ханым Мәсумәни тез-тез јада салыр. Һәзрәт бујурур: "Ким Гумда һәзрәт Мәсумәни зијарәт етсә мәни зијарәт етмиш кимидир."

Һәзрәт Мәсумәнин (с) исмәти мүстәсна хүсусијјәт кими вурғуланыр. "Насихут-тәварих" китабында нәгл олунур ки, Имам Риза кимсә һаггында мүбалиғәли данышмазды вә ханымы "Мәсумә" кими о зикр едир.

Ханым Мәсумәнин адлары арасында ики ад мәшһурдур: "Мәсумә" вә "Кәримеји-Әһли-бејт". Онун башга адлары да вар: Таһирә, Һәмидә, Бәррә, Рәшидә, Тәгијјә, Нәгијјә, Рәзијјә, Мәрзијјә, Сәјјидә, Ухтур-Риза.

Бу адлар мүхтәлиф зијарәтнамәләрдә ишләдилән адлардыр.

Һәзрәт Мәсумәнин әсл ады Фатимеји-Күбрадыр. Ону имам Риза Күбра адландырыб. Имам Ризанын бујуруғунҹа һәзрәт Мәсумәнин зијарәти имамын зијарәти савабына маликдир.

Һәзрәт Мәсумәнин (с) имам Ризадан нәгл олунмуш зијарәтнамәсиндә дејилир: "Аллаһдан истәјирик ки, сизи танымаг мәрифәтини биздән алмасын. О һами вә гүдрәтлидир."

Ујғун зијарәтнамәдә һәзрәт Мәсумә (с) Пејғәмбәрин гызы кими јада салыныр. Онун һаггында "Фатимә вә Хәдиҹәнин гызы, Әмирәлмөминин Әлинин гызы, Һәсән вә Һүсејнин гызы, имам Казимин гызы, Аллаһ вәлисинин баҹысы, Аллаһ вәлисинин бибиси" тәбирләри ишләдилир.

Бу тәбирләр тәкҹә әсил-нәҹабәт ҝөстәриҹиси дејил. Тәбирләрдән ајдын олур ки, ханым Мәсумә (с) мәнәви вә илаһи бахымдан доғрудан да Пејғәмбәр, Зәһра вә Хәдиҹә, мәсум Имамларын өвладыдыр.

Имам Риза зијарәтнамәдә белә дејир: "Еј Фатимеји-Мәсумә! Беһиштә ҝедәҹәјин заман бизә шәфаәт вер. Чүнки Аллаһ гаршысында сәнин чох јүксәк мәгамын вар."

Тәәссүф ки, һәзрәт Мәсумәнин һәјат јолу тарихдә гејдә алынмајыб. Бәлкә дә, бу мәлуматлар итиб-батыб. Сәбәб һәмин дөврә һаким олан тәзјигләр вә горхудур. Әһли-бејтин һәјатыны јазмаг тәһлүкәли бир иш иди. Биз јалныз әлимиздә оланларла кифајәтләнирик.

Ханым Мәсумәнин хүсусијјәтләриндән бири бу олуб ки, Ислам вә Али-Мәһәммәд елмләриндән хәбәрдар олуб. Бу елмләри башгаларына да өјрәдиб. Ханым Мәсумә (с) рәвајәт вә һәдис нәгл едәнләрдән сајылыр. Имам Казим бу сәбәбдән бујурур ки, атан сәнә фәда олсун. Һансы ки атасы мәсум имам иди. Мәшһур олмајан бир зијарәтнамәдә охујуруг: "Салам олсун сәнә еј Муса ибн Ҹәфәрин гызы, һөҹҹәт вә әмини Фатимә!"

Бәли, һәзрәт Мәсумә (с) атасы имам Казимин һөҹҹәт вә әманәтчиси иди. Јәни о илаһи әманәтин мүһафизләриндән иди.

Суал олунур ки, бир нечә баҹысы олдуғу һалда нә үчүн һәзрәт Мәсумәнин мәгамы бу гәдәр уҹадыр? Белә бир суал һәзрәт Зәһра һаггында да верилир. Ҹаваб олараг дејә биләрик ки, бу ики ханымын әсил-нәҹабәт имтијазындан әлавә, иман вә әмәл имтијазы олуб. Бу ики ханым али мәгамлар фәтһидир. Ирфан вә әмәлдә парлаг нүмунә кими јадда галыб.

Һәзрәт Мәсумә (с) елм, ирфан, иман, сијасәт, рәһбәр мәгамын һимајәси кими саһәләрдә сечилиб, сонда бу јолда шәһадәтә чатыб.

Ханым Гумда ҹәми 17 ҝүн олуб. Бу 17 ҝүндә даим ибадәтлә мәшғул олуб вә онун ибадәт јеринә "бејтун-нур" дејирләр. Бу јер Гумда Ситтијјә мәдрәсәсиндә, Мир мејданы мәһәлиндә јерләшир. Ханымын нуранијјәти Аллаһла рабитәсинин мәһсулудур.

Нә үчүн ханым Мәсумә (с) аилә һәјаты гурмајыб? Бу суалын ҹавабында ики нөгтә јада салыныр. Ханым Фатимәнин аилә гурмамасынын бир сәбәби она лајиг һәјат јолдашынын тапылмамасы ола биләр. Имам Казимин гызлары, хүсусилә ханым Мәсумә (с) чох јүксәк камал саһиби идиләр вә бу бахымдан онлара мүнасиб һәјат јолдашынын тапылмасы чәтин иди. Имам Казим гызларына төвсијә етмишди ки, гардашларынын төвсијәси илә аилә гурсунлар. Сәбәб бу ола биләр ки, онлара мүнасиб һәјат јолдашы тапылсын. Һәзрәт Зәһра һаггында имам Садиг бујурур: "Әҝәр Аллаһ-Таала Фатимә үчүн Әли јаратмасајды бүтүн јер үзүндә Адәмдән бу јана кимсә она һәјат јолдашлығына лајиг олмазды.

Икинҹи сәбәб бу ола биләр ки, арамсыз тәзјигләр дөврүндә, Һарунун ишҝәнҹәләри алтында кимсә имамын гызлары илә аилә гурмаға ҹүрәт етмирди. Һарунун нәзәринҹә имамын гызы илә аилә гурмаг ҹинајәт иди. Бу сәбәбдән имамын гызларынын аилә гурмамасы мүмкүндүр.

Буну да нәзәрә алмаг лазымдыр ки, имам Казим (ә) һәбсханада иди. Имам Ризанын атасынын шәһадәтиндән, Хорасана мәҹбури сүрҝүндән хәбәрдар олмасы ханым Мәсумәнин издиваҹ етмәмәсинин башга бир сәбәби ола биләр.

Имам Садиг (ә) бујурур: "Өвладларымдан ады Фатимә олан бир ханым Гумда дәфн едиләр. Онун шәфаәти илә бүтүн шиәләримиз беһиштә дахил олар."

Һәзрәт Мәсумәнин елми мәгамы да јүксәк олуб. Онун зијарәтиндә ади имамзадә зијарәтнамәси јох, хүсуси бир зијарәтнамә охунур. Чүнки ханымын зијарәти беһишт мүждәси илә јанашыдыр. Чох бөјүк сөздүр. Нәгл едирләр ки, бир ҝүн имам Муса-Казим Мәдинәдә евдә олмадығы заман бир шәхс суал вермәк үчүн ҝәлир. Һәмин вахт һәзрәт Мәсумә (с) ушаг иди. Ҝәлән адамдан нә истәдијини сорушур. О суалы олдуғуну дејир. Ханым бујурур ки, суалыны јаз. Бу шәхс суалыны јаздыгдан сонра ханым суала ҹаваб верир. Имам Казим евә гајытдыгдан сонра зөвҹәси әһвалаты данышыр. Имам бујурур: "Ата-анам она фәда, Аллаһ нә һөкм едибсә ону бујуруб."

Бу инсанлар ади фәрд олмајыб. Аллаһ билир ки, бу аиләдә неҹә шәхсијјәтләр тәрбијә олунуб. Тәбии ки, һәзрәт Пејғәмбәрин кәрамәтләрини гәбул етмәјәнләр онун өвладларынын да кәрамәтини инкар едәсидир. Пејғәмбәрин гәбри кәнарында дајанан нәзарәтчи дејир ки, зәриһин әвәзинә мәним әлими өп!

Мисирдә чап олунмуш китабда белә бир рәвајәт вар: Фатимә имам Казимин гызыдыр. Бу ханым имам Садигин (ә) гызы Фатимәдән, о Фатимә имам Багирин гызы Фатимәдән, о Фатимә дә өз нөвбәсиндә имам Сәҹҹадын гызы Фатимәдән, о да өз нөвбәсиндә Һүсејнин гызы Фатимәдән, о да Әлинин гызы Зејнәбдән, о да Пејғәмбәрин гызы Фатимәдән нәгл едир: "Аҝаһ олун ки, дүнјадан Али-Мәһәммәдин севҝиси илә ҝедән шәһид кими ҝетмишдир."

Һәзрәт Мәсумәнин (с) кәрамәтләри

Һәзрәт Мәсумәјә бөјүк истәкләрлә ағыз ачын. Ханым Мәсумәнин шәфаәтинин бүтүн шиәләрә шамил олмасы онун бөјүк әзәмәтиндән данышыр. Бәли, ханымын мүстәсна фәзиләтләри вар. Исфаһанын дөвләтабад алимләриндән бири олан Ајәтуллаһ Һаҹы Шејх Мәһәммәд Насири атасы Ајәтуллаһ Шејх Мәһәммәдбагирдән белә нәгл едир: Һиҹри 1295-ҹи илдә Гум әтрафында гытлыг вә гураглыг олду. Халг әзаб чәкирди. 40 нәфәр мөмин ајрылыб ханым Мәсумәнин һәрәминдә минаҹат үчүн топланды. Ханымын еһтирамына Аллаһдан јағыш истәдиләр.

Үч ҝүн сонра бу шәхсләрдән бири Ајәтуллаһ-үзма Мирзаји Гуммини јухуда ҝөрүр. Ајәтуллаһ-үзма Мирзаји Гумми ондан сорушур ки, нә үчүн бир јерә топланмысыныз? Алим әрз едир ки, бир мүддәтдир јағыш јағмыр, гураглыг вә гытлыгдыр, ханыма пәнаһ ҝәтирмишик. Гумми дејир ки, бу бөјүк мүшкүл дејил. Онун һәлли үчүн бизә дә мүраҹиәт едә биләрдиниз. Амма бүтүн инсанлар үчүн шәфаәт истәјирсинизсә ханыма тәвәссүл един.

Ајәтуллаһ Мәсуди Хомејни ханым Мәсумәнин һәрәминин мәсулларындандыр. 1380-ҹы ил (милади 2001) деј ајынын 21-и, ҹүмә ҝүнү сәһәр 9:30-да Гум телеканалында белә бујурду: "15 ҝүн өнҹә бир нечә түрк ҝәлмишди. Фарсҹа билмәдикләриндән тәрҹүмәчи истәјирдиләр. Тәрҹүмәчи ҝәлди вә онларын истәјини бизә чатдырды. Бу адамларла бирликдә 15 јашлы гыз вә анасы да варды. Анасы деди ки, гызым бир илдир психи хәстәлијә тутулуб. Мүајинә кағызларыны, һәким рәјини ҝөстәрди. Гадын деди ки, гыз бир ҝүн јухудан галхыб вә Гума апарылмасыны истәјиб. Гадын деди ки, мадди дурумлары јахшы олмадығындан бу сәфәр јубанырды. Нәһајәт гызым сырғаларыны сатыб јол хәрҹи етди. Сүбһ тездән һәрәмә дахил олдуг, ханыма тәвәссүл етдик. Ҝөз јашы ахыдыб гызыма шәфа истәдим. Бирдән гызым фәрјад чәкди вә мән горхдум. Сәбәбини сорушанда деди ки, 12 нәфәр ҝөрүрәм. Ондан ајаға галхмасыны истәмишдиләр, демишди ки, баҹармырам. Икинҹи дәфә фәрјад чәкиб ајаға галхды вә гәтијјәтлә деди ки, артыг сағалмышам!

Мән дедим ки, гызын бу ҝүн һалы јахшы ола биләр. Сиз бир һәфтә сонра ҝәлин. Јол хәрҹиниз бизим өһдәмизә. Нөвбәти дәфә ҝәләндә билдирдиләр ки, гыз артыг там сағалыб. Бу мүнасибәтлә тәбил чалынды. Тәбилин сәсиндән зәвварлар бу кәрамәтдән хәбәр тутдулар.

Бир ханым оғлунун ағыр хәстәлијинә ҝөрә узун мүддәтди нараһат иди. Мүалиҹәләр нәтиҹә вермирди. Ханымын әли һәр јердән үзүлмүшдү. Ханым Мәсумәнин һәрәминә ҝәлиб она тәвәссүл етди вә бу тәвәссүл ҝүнләрлә узанды. Бир ҝеҹә јухуда ханым Мәсумәни ҝөрдү. Ханым бујурду: "Хәстәни һәрәмә ҝәтир вә ҝөстәрдијим јердә сахла. Әмим Аббас мәним зијарәтимә ҝәләндә әмимдән онун үчүн шәфаәт истәјәрәм." Ханым дејир: Јухудан ојананда ниҝаранчылығым өтүб-кечмишди. Һәзрәт Мәсумәнин ҝөстәришинә әмәл етдим. Хәстәни ханымын ҝөстәрдији јерә ҝәтирдим. Чох ҝөзләмәли олмадыг. Хәстә әјләшән кими һалы дәјишди вә мәнә билдирди ки, даһа јахшыјам.

Нәгл едирләр ки, Ајәтуллаһ Һаҹы Шејх Әбдүлкәрим Һаиринин мәрҹәијјәти дөврүндә Гумда бир шәхс варды, әксәријјәт ону таныјырды. Бәдәнинин ашағы әтрафы ифлиҹ олмушду, һәрәкәт едә билмирди. Јол ҝедәндә ајағыны јерлә сүрүјүрдү. Совет вахты Гафгаздан ҝәлмишди. Һәзрәт Мәсумәдән шәфа алмаг истәјирди. Рамазан ҝеҹәләринин бири гәфилдән тәбилләрин сәси уҹалды. Дедиләр ки, ханым Мәсумә (с) ајағы ифлиҹ бир шәхсә шәфа вериб. Киши о гәдәр сағалмышды ки, нә вахтса хәстә олдуғу билинмирди. Дејирди ки, вүҹудумда зәррәҹә ағры һисс етмирәм.

Бир ҝеҹә јухуда Мирзаји Гуммидән сорушурлар ки, Гум әһлинин шәфаәти һәзрәт Мәсумәнин ихтијарындадыр? Тәәҹҹүблә бахыб бујурур: "Гум әһлинин шәфаәти мәнә аиддир. Ханым исә аләмә шәфаәтчидир."

Һәзрәт Мәсумәнин пак һәрәминин хидмәтчиләриндән олан Абдулла Әфса дејир:

Әслән Зәнҹандан олан анаданҝәлмә 9 јашлы лал гызы һәрәмә ҝәтирмишдиләр. Дедиләр ки, ата-анасы вәфат едиб, Гума нәнәси илә ҝәлиб. Нәнәси зәриһин кәнарында дајаныб һәзрәт Мәсумәјә хитабән деди: "Еј биби! Бу дәфә зијарәтә ҝәлмәмишәм. Ҝәлмишәм ки, бу гыза шәфаәт истәјим. Онун мәндән башга кимсәси јохдур. Әҝәр өлсәм, бу ушағын талеһи нә олаҹаг билмирәм! Сән јахшы билирсән ки, мән ону бу јаша һансы чәтинликлә чатдырмышам...

Гоҹа гадын беләҹә ханымла дәрдләширди. Гәфилдән зәриһин кәнарында әјләшмиш гыз ајаға галхды вә нәнәсини чағырды. Нәнәси һәјәҹан ичиндә ону ағушуна алды. Һөнкүртү илә ағлајырды. Хидмәтчиләр јашлы гадынла гызы һәрәмин ишләр идарәсинә апардылар. Онлара мадди јардым ҝөстәрдиләр, һәдијјә вердиләр, ҝери гајытмаг үчүн билет алдылар. Нәнә илә нәвә севинҹ ичиндә Зәнҹана гајытдылар.

Һәрәмин хидмәтчиси Рзазадә дејир: "Тәнҝәнәфәс олурдум, аз гала боғулурдум. Дәфәләрлә һәкимә мүраҹиәт етмишдим, һеч бир нәтиҹәси јох иди. Ханыма тәвәссүл етдим, гыса вахтда сағалдым. Инди 80 јашым вар, һәрәмдә хидмәт едирәм вә хәстәлик нә олдуғуну билмирәм. Сағламлығыма ханым Мәсумә (с) замин дуруб.

Ајәтуллаһ Һаҹы Сејид Мәһәммәдбагир Мүвәһһид Әбтәһи нәгл едир ки, һөҹҹәтүл-ислам вәл-мүслимин Сејид Әһмәд Рөвзатинин баҹысы хәстәләнмишди. Ҹәрраһијә әмәлијјатына еһтијаҹ варды. Әмәлијјатын Теһранда кечирилмәси нәзәрдә тутулурду. Доктор деди ки, ҹүмә ҝүнү Теһранда олмајаҹағам, шәнбә ја базар ҝүнү ҝәлин.

Гума гајытдыгдан сонра бизим евә ҝәлдиләр. Ҹүмә ахшамы ханым һәрәмә ҝетди вә һәзрәт Мәсумәнин (с) зәриһинә сарылыб шәфа истәди. О јалварырды ки, гадын үчүн намәһрәм һәкимин мүалиҹәси ағыр ишдир. Дејирди ки, бибиҹан, разы олма ки, мән бу һәјәҹаны јашајым.

Шәнбә ҝүнү Теһрана ҝетдиләр. Һәким сон мүајинәдән сонра һејрәт ичиндә демишди: "Тәәҹҹүблүдүр, сизин ҹәрраһијә әмәлијјатына еһтијаҹыныз јохдур." Севинҹ ичиндә ҝери гајытдылар. Һансы ки Исфаһан вә Теһранын бүтүн танынмыш һәкимләри ҹәрраһијә әмәлијјатыны зәрури сајмышдылар.

Ајәтуллаһ Һаҹы Мирза Мәһәммәд Фазил Ләнкәрани бујурурду:

Нечә ил өнҹә бир һадисә илә үзләшдим. Һәр дәфә Тәтһир ајәсини ҝөрәндә дүшүнүрәм ки, әҝәр бу ајә Пејғәмбәрин зөвҹәләринә аид дејилсә, нә үчүн онларын ады чәкилир? Узун илләр бу барәдә дүшүнмүшәм. Ханым Мәсумәјә (с) тәвәссүл етдим, Аллаһын лүтфү, ханымын диггәти сајәсиндә проблем һәлл олду. Елми һәмсөһбәтим олан Шәһабәддин Ишраги илә бирликдә бир китаб јаздым. Елми дәлилләрлә сүбута јетирилди ки, бу ајәнин Пејғәмбәрин (с) зөвҹәләринә һеч бир аидијјаты јохдур, ајә јалныз Әһли-бејтә мәхсусдур.

Бөјүк алим Шејх Муса Гумминин оғлу, мәрһум Һаҹы Шејх Әли Заһидинин нәвәси һөҹҹәтүл-ислам вәл-мүслимин Һаҹы Шејх Әбдүррәсул нәгл едир:

Һиҹри 1391-ҹи илдә Нәҹәфдә олдуғум заман 15 зилгәдә ҝүнү Гума јола дүшдүм. Ҝүнорта вахты иди. Ҝүнорта намазыны гылмамышдым. Дәстәмаз алдым, ханым Мәсумәнин (с) һәрәминә үз тутдум. Намаздан габаг зијарәтнамә охудум. Ханыма үз тутуб әрз етдим: "Бибиҹан! Биз Ирагда сизин ата-бабаларынызын сајәсиндә јашајырыг. Бүтүн еһтијаҹларымызы онлар өдәјир. Сиздән истәјим вар. Бош әллә ҝәлмишәм, көмәк, јашамаг үчүн ев истәјирәм. Узун илләрдир аилә гурмушам, өвладым олмур, салеһ бир өвлад арзусундајам."

Гыса бир мүддәтдә раһат бир мәнзил нәсибимиз олду. Чох чәкмәди ки, өвладымыз дүнјаја ҝәлди. Ханымын лүтфү сајәсиндә алты өвладым вар. Доланышыг еһтијаҹларымыз тәмин олунду. Нәҹәфдәкиндән гат-гат үстүн шәраитдә јашајырыг. Бу мүгәддәс шәһәрә гәдәм гојдуғум ҝүндән һеч бир мүстәһәбб әмәли бурахмамышам. Нә јахшы иш ҝөрүрәмсә ханымы да буна шәрик едирәм.

Һөҹҹәтүл-ислам вәл-мүслимин Гази Заһиди һәзрәт Мәсумәнин (с) кәрамәтләриндән биринә шаһид олуб. Һадисә 20 ил бундан габаг баш вериб. Нәгл едир ки, бир ҝеҹә һәрәмдә тәвәссүл дуасы варды. Дуанын ортасында ишыг кәсилди, бир мүддәт гаранлыг олду. Ишыглар јананда һисс етдим ки, һамы һәрәмдә бир нөгтәјә бахыр. Бу Шаһ Аббасын гәбри иди. Мәним дә диггәтим һәмин нөгтәјә јөнәлди. 17-18 јашлы бир гыз һәмин јердә дајанмышды. Ајдын олду ки, 10 јашындан лал олуб, шәфа алмаг үчүн мүгәддәс Мәшһәдә ҝедиб. Јухуда имам Риза (ә) бујуруб ки, бу гызы Гума апарын, һәзрәт Мәсумә (с) она шәфа верәҹәк. Инди гыз шәфа тапмышды.

Һаҹы аға Сәбзвари бујурур:

Бир ҝүн мүгәддәс Мәшһәд шәһәриндә мәрһум Ајәтуллаһ Мүҹтәһидинин хидмәтиндә идим. Танынмыш бир Сејјид дә орада иди. Һәзрәт Мәсумәнин (с) мәгамындан сөһбәт ҝедирди. Сејјид бујурду ки, ханым Мәсумәнин (с) һәрәминдә гәлбдән кечән истәкләр дә јеринә јетир. Јәни бир истәји дилә ҝәтирмәсән дә бу истәк ханымын диггәтиндәдир.

Сөзүнә давам етди ки, Мәшһәддән Гума ҝәлдији заман мүәјјән мәбләғдә борҹу олуб. Һәрәмә ҝедиб. Хидмәтчи Куһхызри илә дост имиш. Дәрдини она дејиб. Хидмәтчи дејиб ки, истәјин јеринә јетәҹәк. Буну һарадан билдијини сорушанда ҹаваб вериб ки, бу мәним бојнума.

Сејјид һәрәмин кәнарында дајаныб гәлбиндә данышмаға башлајыб. Чох кечмәмиш достларындан бири илә растлашыб, һал-әһвал тутандан сонра досту борҹ барәдә һеч нә сорушмадан һәмин мәбләғи она вериб.

Бөјүк мүһәддис мәрһум Һаҹы Шејх Аббас Гумми Молла Сәдра һаггында јазаркән гејд едир ки, Молла Сәдра мүәјјән сыхынтылар сәбәбиндән Шираздан Гума мүһаҹирәт етмишди. Гумун дөрд фәрсәхлијиндә јерләшән Кәһәкдә мәскунлашмышды. Гаршысына елми чәтинлик чыханда ханымын зијарәтинә ҝәләр вә онун лүтфү илә чыхыш јолу тапарды.

Мәрһум Мүһәддис Нури нәгл едир: Бағдадда Јәгуб адлы нәсрани истисга хәстәлијинә јолухмушду. Мүалиҹәсинә үмид галмамышды. О гәдәр зәифләмишди ки ајаға галха билмирди. Онун дилиндән белә нәгл едирләр: "Аллаһдан тәкрар-тәкрар өлүм истәмишдим. Һиҹри-гәмәри 1280-ҹы илдә јухуда нурани бир сејид ҝөрдүм. Јатағымын кәнарында дајанмышды. Мәнә деди ки, шәфа истәјирсәнсә Казимејнә ҝетмәлисән. Јухудан ојандым. Јухуму анама данышдым. Мәсиһи анам деди ки, бу шејтани јухудур. Сонра даһа ики дәфә јухуја ҝетдим, бу дәфә чадрада, нигаблы бир гадын ҝөрдүм. Мәнә деди ки, атам сизә нә деди, галх ајаға сүбһ олду. Сорушдум ки, атасы кимдир? Ҹаваб верди ки, атам Муса ибн Ҹәфәрдир, мән онун гызы, имам Ризанын баҹысы Мәсумәјәм.

Јухудан ојандым. Һејрәт ичиндә идим. Бу барәдә кимдән сорушајдым? Ағлыма илк ҝәлән Сејид Рәзи Бағдади олду. Бағдада онун ҝөрүшүнә ҝетдим. Гапыны дөјдүм. Гапынын архасындан сәс ҝәлди: "Гапыны ачын, бир нәсрани мүсәлман олмаг үчүн ҝәлиб." Гапы ачылды, евә дахил олдум. Сејид Рәзидән сорушдум ки, мәним һансы мәгсәдлә ҝәлдијими һарадан билир? Бујурду ки, јухуда ҹәддим мәни бу мәсәләдән һали етди. Беләҹә, Сејид мәни Казимејнә, Шејх Әбдүлһүсејн Теһранинин јанына апарды. Әһвалаты данышдым. Онун ҝөстәриши илә мәни имам Казимин (ә) һәрәминә апардылар. Зәриһи тәваф етдим, бир дәјишиклик һисс етмәдим. Һәрәмдән чыханда сусадым. Су ичән кими јерә јыхылдым. Сонра һисс етдим ки, санки чијнимдә дағ вар имиш, ҝөтүрүлдү. Шүбһәм галмады ки, сағалмышам. Чөһрәмин рәнҝи дәјишди. Хәстәликдән әсәр-әламәт галмады. Шејхин һүзуруна ҝедиб онун васитәсилә Исламы гәбул етдим.

Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма һаҹы шејх Мүртәза Һаири бујурур: Сејид Ҹамал адлы бир шәхс варды. Ағыр хәстәлијә тутулмушду. Бир јерә ҝедәндә кимсә ону далына алар апарарды. Тасуа ҝүнү ҝүнортадан сонра бу шәхси Фејзијјә мәдрәсәсиндә Ајәтуллаһ Һаиринин тәшкил етдији рөвзә мәҹлисинә ҝәтирдиләр. Ајәтуллаһ Һаиринин хидмәтчиси сејид Әли Сејф ону ҝөрәндә етиразла деди ки, нә үчүн бура ҝәтирибләр, ҹамаата әзијјәт верирләр! Деди ки, һәгигәтән сејидсә, ҝетсин бибидән шәфа алсын.

Бу сөзләр сејид Ҹамала тохунду. Мәҹлисин сонунда ону ҝәтирән шәхсдән хаһиш етди ки, ону һәрәмә апарсын. Бу иши ҝөрдүләр, сејид тәвәссүл етди вә ону јуху апарды. Јухуда бир шәхс деди ки, ајаға галх. Сејид ајаға галха билмәдијини сөјләди. Ејни сөзләр нөвбәти дәфә тәкрарланды. Она бир имарәт ҝөстәриб дедиләр: "Ҝөрдүјүн имарәт һаҹы сејид Һәсәниндир. О бизә рөвзә охујур. Бу мәктубу да она верәрсән." Сејид Ҹамал гәфилдән јухудан ојанды вә өзүнү ајаг үстә ҝөрдү. Әлиндә мәктуб варды. Мәктубу дејилән үнвана чатдырды. Кимсә бу мәктубда нә јазылдығыны билмәди. Һәтта Ајәтуллаһ Һариди дә бу мәсәләдән хәбәрсиз галды. Бу һадисәдән сонра сејид Ҹамал тамам дәјишди вә демәк олар ки, зикрдән башга дилинә сөз ҝәлмәди.

Мәрһум һаҹы Мирза Мәһәммәд Тонкабунинин хејли китабы вар. Һиҹри-шәмси 1302-ҹи илдә дүнјасыны дәјишмиш бу алимин әсәрләринин сајы 212 ҹилдә чатыр. Гисәсул-үләма китабында һәмин китабларын ады садаланыр.

Гисәсул-үләма китабы адындан ҝөрүндүјү кими алимләр һаггындадыр. Мәрһум Тонкабуни өз биографијасында һәзрәт Мәсумәнин (с) кәрамәтләринә ишарә едир. Бу кәрамәтләрдән икисини јада салырыг. Алим белә јазыр:

Имам Муса ибн Ҹәфәрин (ә) гызы Мәсумәнин (с) зијарәтинә ҝетдим. Гызыл пул кисәси варымды. Кисәдә ади сиккәләр дә варды. Бир ҹүмә ахшамы ики гызыл әшрәфи кисәјә гојуб ханымын зијарәтинә јола дүшдүм. Һәрәмдә үрәјимдән кечди ки, хидмәтчиләрә һәдијјә верим. Һава гаранлыг иди. Әлими кисәјә салыб ики сиккә хидмәтчинин овуҹуна гојдум. Евә гајыдандан сонра баша дүшдүм ки, ади сиккә әвәзинә гызыл әшрәфиләри вермишәм. Сәһәри ҝүн евдән чыхмамыш кисәјә гызыл әшрәфи гојмаг истәјәндә һејрәтдән донуб галдым. Ики гызыл әшрәфи пул кисәсиндә иди. Һансы ки ҝеҹә кисәдәки пуллары јерә төкүб бир-бир бахмышдым вә шүбһәм јох иди ки, әшрәфиләри вермишәм...

Ханым Мәсумәнин (с) зијарәти заманы һәјат јолдашым вә оғлум ағыр хәстәләнмишди. Демәк олар ки, өлүм јатағында идиләр. Истәкләр гапысына үз тутуб әрз етдим: "Узаг јол ҝәлмишик. Интизарымыз јохдур ки, әлибош ҝери гајыдаг." Чох чәкмәди ки зөвҹәм вә өвладым шәфа тапды.

Мәшһур хәтиб Һејдәри Кашани нәгл едир ки, руһани танышларындан бири Ајәтуллаһ-үзма Бәһаүддининин ҝөрүшүндә оланда белә бир әһвалат нәгл едиб:

10 јашлы гызымын ҝөзүнә кичик хал дүшмүшдү. Мүтәхәссис һәкимә мүраҹиәт етдим, мүајинәдән сонра билдирди ки, гызын ҝөзүндә ҹәрраһијјә әмәлијјаты апарылмалыдыр.

Гызым буну ешидәндә чох нараһат олду вә хаһиш етди ки, ону һәзрәт Мәсумәнин (с) һәрәминә апараг. Биз һәрәмә үз тутдуг. Гызым һәрәмдә зәриһә сарылыб бибијә хитабән деди: "Бибиҹан (биби дејәндә бурада мөһтәрәм ханым нәзәрдә тутулур – ред), разы олма ки, ҝөзүм әмәлијјат олунсун." О буну дејиб ағлаја-ағлаја ҝөзүнү зәриһә сүртүрдү. Мән ону гуҹағыма алыб сакитләшдирмәк истәјәндә ҝөзү диггәтими чәкди. Халдан әсәр-әламәт галмамышды.

Бир сејјид мәрһум Ајәтуллаһ сејид Әбүлгасим Руһанијә нәгл едирди ки, һәр дәфә һәрәмә ҝедәндә хидмәтчиләрә (ајаггабы сахлајан) пул верирдим. Бу иш адәт шәкли алмышды. Амма һәр дәфә пул вермәк ағыр олдуғундан ара бир зијарәти тәхирә салырдым. Бир ҝеҹә ханым Мәсумәни (с) јухуда ҝөрдүм. Мәнә бујурду: "Хидмәтчијә пул вермәмәјә хатир мәним зијарәтимә ҝәлмирсән?!"

Ханымын хидмәтчиләрә лүтфү

Ханым Мәсумәнин (с) һәрәминин хидмәтчиләриндән олан Сәиди дејир:

Бөјүк мәбләғдә пула еһтијаҹым варды. Сүбһ намазыны гылмаг үчүн һәрәмә ҝетдим. Ајәтуллаһ-үзма Мәрәши Нәҹәфи һәрәмә дахил олду. Онун сәҹҹадәсини јерә салырдым. Аға овуҹума пул гојду. Баханда ҝөрдүм ки, бу пул еһтијаҹым олан мәбләғдир. Ағаја әрз етдим: "Һарадан билирдиниз ки, пула еһтијаҹым вар?" Аға бујурду: "Әлли илдир бу һәрәмдәјәм. Һәзрәт Мәсумә (с) гәрибдир. Она баҹардығын һәддә хидмәт ет."

Һәрәмин Мирза Әсәдулла адлы хидмәтчиси хәстәләнир, ајаг бармаглары гаралыр. Ҹәрраһлар билдирирләр ки, бармаглары кәсмәкдән башга чыхыш јолу јохдур. Әмәлијјатдан бир ҝүн өнҹә Мирза Әсәдулла һәрәмә ҝәлир, ханым Мәсумәни (с) зијарәт едир. Онун бармагларыны зәриһә сүртүрләр. Бармагларынын ағрысындан налә чәкән хидмәтчинин гәфилдән һалы дәјишир вә һәрәмдә фәрјад сәси уҹалыр. Әтрафдакылар шаһид олурлар ки, Мирза шәфа тапыб, бармаглары сағалыб. Өзү белә нәгл едир: "Јухуда ҝөрдүм ки, алиҹәнаб бир ханым мәнә дејир: "Нә чәтинлијин вар?" Мән она дәрдими дедим. Ханым сакитҹә бујурду: "Сәнә шәфаәт вердим."

Имам Заман (әҹ) һәзрәт Мәсумәнин (с) һәрәминдә

Әффан Бәсри имам Садигдән (ә) нәгл едир: "Билирсинизми Гуму нә үчүн белә адландырыблар? Сәбәби будур ки, Гум әһли Али-Мәһәммәддән олан гаимлә гијама галхар, онун һөкмүнә табе олуб јардым ҝөстәрәр."

Нәгл едирләр ки, етибары илә танынмыш сејид Әбдүррәһим адлы шәхс дејир: Јухуда ҝөрдүм ки, Гумун бөјүк гәбирстанлығындајам. Бөјүк издиһам вар. Бу вахт сүвари бир шәхс ҝөрүндү. Бир нәфәр деди ки, бу сүвари һәзрәт Һөҹҹәтдир (әҹ). Бу сөзү ешидиб сүваринин архасынҹа гачдым. О һәрәмә доғру һәрәкәт едирди. Һәрәмә чатыб, атдан дүшдү. Зәриһ әтрафында кимсә јох иди. Јалныз һәзрәтин јанында бир шәхс дајанмышды. Гәрибә бир һадисә баш верди. Онлар атын ҹиловуну мәнә вердиләр. Өз-өзүмә дүшүндүм ки, атын ҹиловуну сахламаг јахшыды, јохса һәзрәтлә ҝетмәк. Ҹилову һәзрәтин јанындакы шәхсә вериб имамын ардынҹа ҝетдим. Имам ханым Мәсумәнин (с) башы үзәриндә дајанды. Хидмәтчиләрдән кимсә ҝөзә дәјмирди. Дүшүндүм ки, јахына ҝедим ја јох? Һәзрәтин сәси ҝәлсә дә нә дедијини анламырдым. Бир мүддәт сонра имам һәрәмдән чыхды. Онун ардынҹа ҝетмәк истәдим. Амма гәфилдән итирдим. Нә гәдәр ахтардымса тапа билмәдим.

Алимләрин һәзрәт Мәсумә (с) севҝиси

Имам Хомејни (р) һәзрәт Мәсумәнин (с) мәзары кәнарына ҝәләр, тәвазө илә зәриһи өпәрди. Имам өз ҹәназәсинин һәрәмдә дәфнини истәмәмишди. Мүхтәлиф өлкәләрдән ҝәлән рәсмиләрин вә зәвварларын имамын зијарәтинә мәшғуллуғу ханымын зијарәтинә көлҝә сала биләрди. Имам бу тәсәввүрләрлә башга бир јердә дәфн олунмасыны мүнасиб сајды.

Ханымын һәрәминдә јени сәһнә (салон) һазыр оланда Әтабәк аға Нәҹәфини намаз гылмаг үчүн дәвәт етди. Илк намаз аға Нәҹәфинин имамәти илә гылынды. Јохса Гум алимләри јерин вәгфини нәзәрә алараг јени сәһнәдән өтүб кечмирдиләр. Амма Нәҹәфдән Ирана сүрҝүн олунмуш Наини кими алимләр орада намаз гылырдылар. Олсун ки мәрһум Сејид Әбүлһәсән Исфаһани Имам Заман мәсҹидиндә намаз гылыб.

Мәрһум Ајәтуллаһ-үзма Нәҹәфи Мәрәши 60 ил ардыҹыл, исти-сојуға бахмадан сүбһ азанындан өнҹә ханым Мәсумәнин (с) һәрәминдә олуб. Нәгл едирләр ки, һәрәмин гапылары ачылмаздан өнҹә мәрһум алим гапыда дајаныб ҝөзләјәрди.

Ајәтуллаһ һаҹы сејид Мәһәммәд Шаһруди бујурур: "Мән һәр ҝеҹә һәрәмә ҝәлирәм. Суал верән чох олур. Олсун ки суаллары ҹавабландырмағын савабы даһа чохдур. Мән һәрәмә ҝәләндә санки ҝүҹ алырам. Бир ҝүн ҝәлә билмәсәм һәмин ҝүн һалым пис олур.

Нечә ил габаг һәрәмин мәдәнијјәт ишләри үзрә мәсулу мәрһум Ајәтуллаһ Әракинин ҝөрүшүнә ҝедир вә ондан ханымын кәрамәтләри һаггында сорушур. Аға бујурур: "Әлләрим о гәдәр шишмишди дәстәмаз ала билмирдим. Тәјәммүм етмәјә мәҹбур олмушдум. Һеч бир мүалиҹә тәсир ҝөстәрмирди. Нәһајәт ханыма тәвәссүл етдим. Һараданса зеһнимә ҝәлди ки, әлҹәк ҝејиним. Бу иши ҝөрәндән сонра әлләрим сағалды." Бу әһвалат мәрһум Әракинин дилиндән јазыја алыныб вә чап едилиб.

Һаҹы сејид Садиг Гумми Мәшһәди Әли Нәгидән нәгл едир ки, јухуда Сејид Мүртәзаны ҝөрүр, сејид она дејир: "Нә үчүн ханымын зијарәтинә аз ҝедирсән?!"

Ајәтуллаһ-үзма Мәрәши Нәҹәфи вәсијјәт едиб ки, ҹәназәсини бибинин гәбри илә үзбәүз гојсунлар, әммамәсинин бир уҹуну зәриһә, о бирини табута бағласынлар. Алим бу вәзијјәтдә имам Һүсејнин (ә) мүсибәтиндән охунмасыны истәјиб.

Ајәтуллаһ Фазил Ләнкәрани белә төвсијә едир: "Бүтүн Әһли-бејт (ә) ашигләри, хүсусилә шәһид тәрбијә едән Гум әһалиси, еләҹә дә тәләбәләр вә Имам Заман әсҝәрләри бу немәтин гәдрини билсинләр, имам гызы, имам баҹысы, имам бибиси Мәсумәнин (с) зијарәтиндән мүмкүн һәддә бәһрәләнсинләр."

Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Тәбатәбаи бөјүк философ, ариф иди. Оруҹ тутдуғу заман ифтардан габаг һәрәмә ҝәләр, оруҹуну зәриһи өпмәклә ачарды.

Һәзрәт Мәсумәни (с) зијарәтин савабы

Мәрһум Ајәтуллаһ-үзма Мәрәши Нәҹәфи бујуруб: Мәрһум атам Ајәтуллаһ әлламә сејид Маһмуд Мәрәши Нәҹәфдә јашајарды. Даим ханым Зәһранын гәбринин сорағында иди. Бу мәгсәдлә ардыҹыл дуа охујарды. 40 ҝүн бу иши давамлы шәкилдә иҹра едир, үмид едир ки, ханым Зәһранын пак мәзарындан хәбәр тутаҹаг.

Ардыҹыл дуалардан сонра јатыб јухуда имам Багири (ә) ҝөрмүшдү. Имам Багир (ә) бујурмушду: "Әһли-бејтин әтәјиндән јапыш."

Атам елә баша дүшмүшдү ки, имам ханым Зәһраны нәзәрдә тутур. Әрз етмишди ки, мән дә бу әмәлләри ханымын мәзарынын јерини билмәк үчүн јеринә јетирдим. Имам бујурмушду: "Мән Гумда ханым Мәсумәнин (с) һәрәмини нәзәрдә тутурам. Аллаһ мәсләһәт билиб ки, ханым Зәһранын гәбри һәмишә мәхфи галсын. Онун гәбрини зијарәт етмәк истәјәнләр үчүн ханым Мәсумәнин гәбрини гәрар вериб. Ханым Мәсумәнин (с) мәзарына елә бир әзәмәт верилиб ки, ханым Зәһранын гәбри ашкар олсајды һәмин әзәмәтдә оларды." Сејид Маһмуд Мәрәши јухудан ојананда ханым Мәсумәни (с) зијарәт үчүн Гума јола дүшүр. Аиләси илә бирликдә ханымын зијарәтиндә олур.

Имам Садиг (ә) бујурур: "Һәгигәтән ханымын зијарәти беһишти газанмаға бәрабәрдир."

Имам башга бир мәгамда бујурур: "Гумда бизим һәрәмимиз вар. Орада Фатимә адлы ханым дәфн олунар. Ону зијарәт едәнә беһишт ваҹибдир."

Имам Садиг (ә) бујурур: "Бизим зијарәтимизә ҝәлмәк имканы олмајанлар ләјагәтли достларымызы зијарәт етсәләр, бизи зијарәтин савабыны газанарлар."

Имам Садиг (ә) ханым Мәсумә (с) дүнјаја ҝәлмәздән өнҹә сөһбәтиндә бујурур: "Тезликлә өвладларымдан Фатимә адлы бир ханым Гумда дәфн едиләр. Ону зијарәт едәнә беһишт ваҹибдир."

Имам Риза (ә) бујурур: "О ханымы мәрифәтлә зијарәт едәнин мүкафаты беһиштдир."

Мөвла Һејдәр Хансари јазыр: Рәвајәтә ҝөрә имам Риза (ә) бујурурб: "Мәни зијарәт едә билмәјән Рејдә гардашымы (һәзрәт Әбдүл Әзимин мәзары кәнарында дәфн олунмуш имамзадә Һәмзә), ја да Гумда баҹымы зијарәт етсә мәни зијарәт етмәјин савабыны алар."

Бир шиә әввәлҹә мүгәддәс Мәшһәддә имам Ризаны (ә) зијарәт етди, сонра Кәрбәлаја јола дүшдү. Јолу Һәмәдандан кечирди. Јухуда имам Ризаны (ә) ҝөрдү. Имам бујурду: "Олмаз ки, Гумдан кечиб, баҹымы зијарәт едәсән?!"

Имам Риза (ә) бујурур: "Гумда Мәсумәни зијарәт едән инсан мәни зијарәт етмиш кимидир."

Имам Ҹавад бујурур: "Гумда бибими зијарәт едәнин мүкафаты беһиштдир."

Залым шаһлыг дөврүндә Сәудијјә Әрәбистаны Кралы Ирана ҝәлир. Крал Ајәтуллаһ-үзма Бүруҹердијә һәдијјә ҝөндәрир. Алим Гуран вә Кәбә пәрдәсиндән бир парчаны ҝөтүрүб галан һәдијјәләри ҝери гајтарыр. Крал алимлә ҝөрүшмәк истәјир. Мәрһум Бүруҹерди ҝөрүшдән имтина едиб бујурур: "Әҝәр о Гума ҝәлсә, ханым Мәсумәнин (с) зијарәтинә ҝетмәсә, бу ханыма гаршы һөрмәтсизлик олар. Мән белә һөрмәтсизлијә дөзә билмәрәм."

Ајәтуллаһ Бүруҹерди Әһли-бејтдә, ханым Мәсумәјә (с) чох бағлы иди. Бир дәфә ҝөрүшүнә ҝәләнләр арасында кимсә дејир ки, Имам Заман вә Ајәтуллаһ Бүруҹердинин саламатлығы үчүн салават! Бу сөз ағаны гәзәбләндирир. Бујурур ки, һәмин шәхси отагдан чыхарсынлар. Ағаја ағыр ҝәлир ки, онун адыны Имам Заманла јанашы чәкирләр.

Һәрәмин хидмәтчиси Мухтар Шәбани белә нәгл едир: Ајәтуллаһ-үзма Мәрәши Нәҹәфи бујурурду: "Атам имканлы олан заман Мәккәјә ҝетмишди. Мәккәдә минаҹата мәшғул олур, дуа едир, ағлајыр, Пејғәмбәрдән (с) ханым Фатимәнин (с) јерини сорушур. Јухуда ҝөрүр ки, Пејғәмбәр (с) бујурур: "Өвладым! Аллаһ истәјир ки, ананын гәбри ҝизли галсын. Гумда Фатимеји-Мәсумәни зијарәт етсәниз һәзрәт Зәһраны (с) зијарәт етмиш кимисиниз."

Гази Нуруллаһ Шүштәри имам Садигдән (ә) рәвајәт едир: "Аллаһын һәрәми вар вә бу һәрәм Мәккәдир. Пејғәмбәрин һәрәми вар вә о Мәдинәдир. Әмирәлмөмининин һәрәми вар, о Куфәдир. Гум кичик Куфә сајылыр. Беһиштин 8 гапысы вар, үчү Гума ачылар. Орада өвладларымдан Мусанын гызы Фатимә дәфн олунар. Шиәләр онун шәфаәти илә беһиштә ҝедәр. Ону зијарәт едәнә беһишт ваҹибдир."

Сәәд ибн Сәәд дејир: Имам Ризадан (ә) ханым Фатимә (с) һаггында сорушдум. Имам (ә) бујурду ки, ону зијарәт едәнә беһишт ваҹибдир."

Ханым Фатимәни (с) зијарәтин гајдалары

Ханымын зијарәти илә бағлы 40 нөгтә зикр олунуб:

1.Зијарәт сәфәринә чыхмаздан өнҹә гүсл вермәк;

2.Бош данышыг, јерсиз мүбаһисәдән узаг олмаг;

3.Тәһарәтли олмаг;

4.Пак либас ҝејмәк;

5.Һәрәмә ҝедәндә кичик аддымларла ҝетмәк;

6.Әтирләнмәк (бу гајда јалныз Имам Һүсејнин (ә) зијарәтиндә истиснадыр);

7.Һәрәмә ҝедәндә "Әлһәмду лиллаһ", "Сүбһанәллаһ", "Ла илаһә илләллаһ" зикрләрини демәк, Пејғәмбәр вә Әһли-бејтинә салават ҝөндәрмәклә ағызы әтирләндирмәк;

8.Һәрәмә ҝирмәздән өнҹә дахил олмаг үчүн иҹазә алмаг (иҹазә мәтнини охумаг);

9.Хүзу вә хүшу, тәвазө вә горху илә дахил олмаг;

10.Дәфн олунана там диггәт вә дүнја фикриндән узаглыг;

11.Зәриһин мүбарәк ҹиварыны өпмәк;

12.Һәрәмә сағ ајагла дахил олмаг, сол ајагла чыхмаг;

13.Зәриһә јахынлашыб ону өпмәк;

14.Зијарәт охујаркән үзү зәриһә доғру дајанмаг;

15.Дуа вә зијарәтдә аһузарла истәмәк;

16.Ајаг үстә зијарәт етмәк;

17.Пак зәриһи ҝөрәндә тәкбир демәк;

18.Ики рәкәт зијарәт намазы гылмаг;

19.Һәрәмә дахил олан заман ҹәмијјәт намазы гылынарса әввәлҹә намаз гылмаг, сонра зијарәт етмәк;

20.Гуран охујуб савабыны ханыма һәдијјә етмәк;

21.Зијарәт заманы сәси галдырмамаг;

22.Шәһәрдән чыхаркән ханымла видалашмаг;

23.Мүгәддәс шәһәрин еһтирамыны ҝөзләмәк;

24.Имкан һәддиндә сәдәгә вермәк;

25.Ханымларын һиҹаба камил риајәт етмәси;

26.Зијарәтдә кишиләрин гадынлардан ајры олмасы;

27.Гадынлар галын чадра өртсүн ки, бәдәнләри билинмәсин;

28.Гадынлар галын гара ҹораб ҝејсинләр;

29.Гурани-Кәримдә бујурулдуғу кими, гадынлар намәһрәм кишиләрә зинәтләрини ҝөстәрмәсинләр;

30.Киминсә гәлбинә тохунмамаг, кимәсә әзијјәт вермәмәк;

31.Әмр бе мәруф вә нәһј әз мүнкәри тәрк етмәмәк;

32.Ата-ана, дост-таныш тәрәфиндән зијарәт етмәк;

33.Зәриһин јанында јубанмамаг, башгаларынын зијарәтинә шәраит јаратмаг;

34.Зијарәти-ҹамеә, Әминәллаһ кими мөтәбәр зијарәтнамәләр охумаг;

35.Јолда көмәјә еһтијаҹы олан зәввара имкан һәддиндә көмәк етмәк;

36.Ким мөминин гәбринә әлини гојуб једди дәфә Гәдр сурәси охуса гијамәт ҝүнү аманда олар;

37.Бош вахтларда әјләнҹә әвәзинә, бөјүк алимләрин гәбрини зијарәт етмәк;

38.Зијарәтә һалал пулла ҝетмәк;

39.Зијарәтдән мәгсәд ҝәзинти вә тиҹарәт јох, Аллаһа јахынлашмаг мәгсәди олмалыдыр;

40.Зијарәтдән гајыдандан сонра еһтијатлы олаг ки, шејтан газандығымыз савабы ҝүнаһла пуча чыхармасын вә бу зијарәт сон зијарәт олмасын.

Ханым Мәсумәнин (с) зијарәтнамәси

Ханым Мәсумәнин (с) өзүнәмәхсус зијарәтнамәси имам Ризанын (ә) дилиндән чыхмышдыр. Ханым Фатимәдән (с) сонра хүсуси зијарәтнамәси олан икинҹи шәхс ханым Мәсумәдир (с). Һәзрәт Зејнәбин (с) чох бөјүк мәгамы олса да хүсуси зијарәтнамәси јохдур. Әлламә Мәҹлиси васитә илә нәгл едир ки, имам Риза (ә) Сәд Әшәри Гуммијә бујурур: "Еј Сәд! Сизин јердә (Гумда) бизә аид бир гәбир вар. Һәр кәс ону мәрифәтлә, таныјараг зијарәт етсә, бешиһтә ҝедәр." Сонра имам Риза (ә) ханымы неҹә зијарәт етмәји Сәдә өјрәдир. Бујурур ки, гәбрин баш тәрәфиндә кәнарда үзү гибләјә дајаныб 34 дәфә Аллаһу әкбәр, 33 дәфә Сүбһанәллаһ, 33 дәфә Әлһәмдулиллаһ де, сонра бу зијарәтнамәни оху: "Әссәламу әла Адәмә сифвәтилләһ..."

Зијарәтнамәнин өзүнәмәхсус хүсусијјәти будур ки, әввәлдә өнҹә гејд етдијимиз зикр дејилсин. Башга зијарәтләрдә бу зикр јохдур. Бу төвһид башланғыҹынын сәбәби одур ки, зијарәтдә төвһид руһијјәси олунсун, ханымла илаһи рабитә гурмаг мүмкүн олсун. Инсанда бу руһијјә оланда Аллаһ өвлијалары гаршысында пак гәлблә дајаныр.

Ханым Мәсумәнин (с) зијарәтнамәси:


Әссәламу әла адәмә сифвәтилләһ

Әссәламу әла нуһин нәбијилләһ

Әссәламу әла ибраһимә хәлилилләһ

Әссәламу әла муса кәлимилләһ

Әссәламу әла иса руһилләһ

Әссәламу әләјкә ја рәсуләллаһ

Әссәламу әләјкә ја хәјрә хәлгилләһ

Әссәламу әләјкә ја сәфәијәлләһ

Әссәламу әләјкә ја муһәммәдәбнә әбдиллаһ, хатәмән нәбијјин

Әссәламу әләјкә ја әмирәлмомининә әлијјәбнә әбиталиб, вәсијјә рәсулилләһ

Әссәламу әләјки ја фатимәту сәјјәидәтә нисаил-аләмин

Әссәламу әләјкум ја сибтәј нәбијјир-рәһмә, вә сәјјидәј шәбаби әһлил ҹәннә

Әссәламу әләјкә ја әлијјәбнәл-һусәјни сәјјидәл-абидин, вә гуррәтә әјнин-назирин

Әссәламу әләјкә ја муһәммәдәбнә әлијјин багирил-илми бәдән нәбијј

Әссәламу әләјкә ја ҹәфәрәбнә муһәммәдинис-садигәл баррәл-әмин

Әссәламу әләјкә ја мусәбнә ҹәфәринит-таһирәт-туһр

Әссәламу әләјкә ја әлијјәбнә мусәрризәл-муртәза

Әссәламу әләјкә ја муһәммәдәбән әлијјинит-тәгијј

Әссәламу әләјкә ја әлијјәбнә муһәммәдинин-нәгијјән-насиһәл-әмин

Әссәламу әләјкә ја һәсәнәбнә әлијј

Әссәламу әләл вәсијји мин бәдиһ

Әллаһуммә сәлли әла нурикә вәсирәҹикә, вә вәлијји вәлијјикә, вә вәсијји вәсијјикә, вә һуҹҹәтикә әла хәлгик

Әссәламу әләјки ја бинтә рәсулилләһ

Әссәламу әләјки ја бинтә фатимәтә вә хәдиҹә

Әссәламу әләјки ја бинтә әмирилмоминин

Әссәламу әләјки ја бинтәл-һәсәни вәл һусәјн

Әссәламу әләјки ја бинтә вәлијилләһ

Әссәламу әләјки ја ухтә вәлијилләһ

Әссәламу әләјки ја әммәтә вәлијилләһ

Әссәламу әләјки ја бинтә мусәбни ҹәфәр, вәрәһмәтуллаһи вәбәрәкатуһ

Әссәламу әләјки ја әррәфәллаһу бәјнәна вә бәјнәкум фил-ҹәннәти вә һәшәрәна фи зумрәтикум вә рәдна һәвзә нәбијјикум вә сәгана бикәсин ҹәддикум мин јәди әлијјибни әбиталибин сәләватуллаһи әләјкум, әсәлуллаһә ән јуријәна фи кумус сурурә вәл-фәрәҹ, вә ән јәҹмәәна вә ијјакум фи зумрәти ҹәддикум муһәммәдин вә ән ла јәслубәна мәрифәтәкум иннәһу вәлијјун гәдир

Әтәгәррәбу иләллаһи биһуббикум, вәл бәраәти мин әдаикум вәт тәслими иләллаһ, разијән биһи ғәјрә мункирин вәла мустәкбир, вә әла јәгини ма әта биһи муһәммәдун вә биһи раз, нәтлубу бизаликә вәҹһәкә ја сәјјиди

Әлллаһуммә вәрзакә вәддарәл-ахирә

Ја фатимәтушфәи ли фил-ҹәннә, фә иннә ләки индәллаһи шәнән минәш-шән

Әллаһуммә инни әсәлукә ән тәхтимә ли биссәадә, фәла тәслуб минни ма әнә фиһи, вәла һәвлә вәла гуввәтә илла биллаһил-әлијјил-әзим

Әллаһумәстәҹиб ләна вәтәгәбәлһу бикәрәмикә вә иззәтикә вә бирәһмәтикә вә афијәтик, вә сәлләллаһу әла муһәммәдин вә алиһи әҹмәин, вәсәлләмә тәслимән ја әрһәмәр-раһимин.

Һәзрәт Мәсумәнин (с) шәһадәти вә һәрәми

Һәзрәт Мәсумәнин (с) Гума ҝәлиши һаггында тарихи мәнбәләр јазыр ки, бу ҝәлишин објектив сәбәбләри варды. Имам Казим (ә) һәбсә алынан заман оғлу Имам Ризаја (ә) вәсијјәт етди ки, гызларын һимајәсини өз үзәринә ҝөтүрсүн. Гызларына да вәсијјәт етди ки, гардашлары һәзрәт Ризаја (ә) итаәт етсинләр. Һиҹри-гәмәри 183-ҹү илдә имам Муса-Казим (ә) шәһадәтә чатан заман ханым Мәсумәнин (с) он јашы варды. О аҹы ушаглыг дөврү кечирмишди. Гардашынын һимајәсиндә јашајан ханым Мәсумә (с) имам Ризанын (ә) Хорасана мәҹбури сәфәриндән сонра бир ил Мәдинәдә јашады. Ханым изтираб ичиндә иди, һеч вәҹһлә сакитләшә билмирди. Гардашыны ҝөрмәк истәји илә Мәдинәдән Хорасана узун сәфәрә гәрар верди. Јахынлары илә бирликдә сәфәрә чыхды. Гардашыны ҝөрмәк арзусу илә алышыб-јанан ханым јол арасы Савәдә хәстәләнди.

Бәзиләри ханымын хәстәлији һаггында јазырлар ки, Савә әһли о заман Пејғәмбәр аиләсинә дүшмән иди вә бу сәбәбдән ханымын карваныны ҝөрәндә она һүҹум етдиләр. Бу дөјүшдә ханым Мәсумәнин (с) гардашлары вә гардашы оғланлары шәһадәтә чатды. Ханым Мәсумә (с) 23 јаралы ҹәсәди ҝөрүб ејнән бибиси Зејнәб кими гәм-гүссәјә гәрг олду. Бу гәм-гүссә хәстәлијә сәбәб олду. Ханым бу вәзијјәтдә Гума ҝәлди, Гумда вәзијјәти даһа да ағырлашды. 16-17 ҝүндән сонра дүнјасыны дәјишди.

Башга бир рәвајәтдә билдирилир ки, Һарун ибн Муса ибн Ҹәфәр баҹысы һәзрәт Мәсумә (с) дә дахил олмагла 23 нәфәрлә бир карванда Савәјә дахил олду. Әһли-бејт дүшмәнләри сүфрә башына јығышмыш мүсафирләрә һүҹум етдиләр. Әввәлҹә Һаруну шәһадәтә чатдырдылар. Карванын диҝәр үзвләри јараланды, пәрән-пәрән дүшдү. Нәгл олунур ки, ханым Мәсумәнин (с) хөрәјинә зәһәр гатдылар. Ханым ағыр вәзијјәтдә јатаға дүшдү вә чох чәкмәди ки, Гумда шәһадәтә чатды. Бәзиләри нәгл едир ки, ханымы Савәдә бир гадын зәһәрләјиб.

Ханым Фатимәнин (с) ҝәлиши хәбәри Али-Сәдә чатды. Ханымын истигбалына ҝедиб, ону Гума дәвәт етдиләр. Бу топлум арасында Муса ибн Хәзрәҹ адлы бири ханымын карванына чатыб, онун дәвәсинин ҹиловундан тутду вә Гума доғру һәрәкәт етмәјә башлады. Бу шәхс ханымы өз евиндә бөјүк һөрмәтлә гәбул етди. 16-17 ҝүн бу евдә ағыр хәстәлик кечирән ханым Мәсумә (с) дүнјасыны дәјишди. Али-Сәд өвладлары ханыма әза мәҹлиси гурдулар.

Бәли, һәзрәт Мәсумә (с) чох инҹимишди. Ата вә гардашы илә ҝөрүш арзусу гәлбиндә галмышды. О бу дүнјаны гәм-гүссә ичиндә тәрк етди. Гумда олдуғу бир нечә ҝүндә гардашдан ајрылыг интизарындан үзүлән ханымын вәзијјәти даһа да ағырлашырды. Гонаг олдуғу евдә ибадәт етдији ҝушә инди дә сахланылыр вә һөрмәтлә јад едилир. Бу һүҹрәдә руһани-тәләбәләр тез-тез олур, һүҹрәнин ҹәнубунда бөјүк мәсҹид тикилиб. Һәмин јер Мир мејданындадыр вә Ситтијјә мәдрәсәси адланыр.

Ханымын шәһадәти илә бағлы мүхтәлиф еһтималлар вар. Бир еһтимала ҝөрә, 32 сәфәр јолдашыны ган ичиндә ҝөрән, бөјүк үзүнтү јашајан ханым Савәдә Мәмунун ҝөстәриши илә зәһәрләнмишдир. Арашдырмачылар бу барәдә јазырлар ки, имам Ризанын (ә) вәлиәһдлији заманы Ираг, Јәмән, Һиҹаз вә башга јерләрдән имамын ҝөрүшүнә ҝәләнләр варды. Бу инсанларын чоху арзусуна чата билмәди. Онлар имамла ҝөрүшәнә гәдәр ону шәһадәтә јетирдиләр.

Мәмунун ҝөстәриши илә еһтимал олунан бүтүн јоллара нәзарәт едилирди вә хүсусилә сејидләр һәбсә алыныб гәтлә јетирилирди.

Һәзрәт Мәсумәнин (с) әзәмәтини ҝөстәрән дәлилләрдән бири дә мәсум имамларын она диггәти, онун дәфни илә бағлы әзадарлығыдыр. Шиә етигадына ҝөрә, мәсум шәхсин ҹәназәсини јалныз мәсум дәфн едә биләр. Ханымын дәфниндә мәсумларын иштиракы гејд олунур.

Ханымын дәфниндән сонра Муса ибн Хәзрәҹ вә јахын чеврәси бу мәзар үзәриндә түрбә тикдиләр. Имам Мәһәммәдтәгинин (ә) гызы Зејнәб Гума ҝәлдији заман ханымын гәбри үзәриндә гүббә уҹалдыр.

Бир мүддәт сонра имам Ҹавадын (ә) оғлу Мусанын гызы Үмми-Мәһәммәд дүнјасыны дәјишди вә ону һәзрәт Мәсумәнин (с) ҹиварында дәфн етдиләр.

Даһа сонра Үмми-Мәһәммәдин баҹысы Мәјмунә вәфат етди, о да ханымын мәзары јахынлығында торпаға тапшырылды. Бу ханымын гәбри үзәриндә ајрыҹа гүббә уҹалдылыб. Ханымын јахынлығында дәфн едилән нөвбәти шәхс имам Ҹавадын (ә) оғлу Мусанын гызы Бәриһијјә олуб.

Мәрһум Мүһәддис Гумми ханым Мәсумәнин (с) ҹиварында башгаларынын да дәфн олундуғуну јазыр. Имам Ҹавадын (ә) гызы Зејнәб, Мәһәммәд ибн Мусанын кәнизи Үмми-Исһаг, Мәһәммәд ибн Әһмәд ибн Мусанын кәнизи Үмми-Һәбиб бу гәбилдәндир.

Беләҹә, ханымын пак һәрәминдә алты имамзадәнин дәфн олундуғу билдирилир. Јахшы олар ки, ханымын мәзарыны зијарәт едәнләр гыса шәкилдә дә олса бу имам өвладларыны јад етсинәр: "Әссәламу әләјкуннә ја бәнати рәсулилләһ, әссәламу әләјкуннә вә рәһәмәтуллаһи вә бәрәкатуһ" – Салам олсун сизә еј Пејғәмбәр гызлары, Аллаһын салам, рәһмәт вә бәрәкәти!

Тарихи-Гум китабынын мүәллифи јазыр ки, Һүсејн ибн Әли ибн Һүсејн ибн Муса ибн Бабујә, Мәһәммәд ибн Һәсән ибн Әһмәд ибн Вәлиддән белә нәгл едир: Ханым Фатимә дүнјасыны дәјишәндән сонра она гүсл вердиләр, кәфәнә бүкдүләр, ҹәназәсини Бабулан адлы јерә ҝәтирдиләр, ханым үчүн һазырланмыш сәрдабәдә дәфн етдиләр. Али-Сәд ханымын кимин тәрәфиндән гәбрә гојулмасындан долајы мүбаһисә етди. Нәһајәт, разылыға ҝәлдиләр ки, салеһ бир гоҹа бу иши ҝөрсүн. Гоҹа ҹәназәјә јахынлашанда үзү нигаблы ики сүвари ҝөрүндү. Онлар чапараг дәфн јеринә јахынлашырдылар. Дәфн јеринә чатыб атдан дүшдүләр, ҹәназәјә намаз гылдылар вә ону сәрдабәјә гојдулар. Јенидән ата сүвар олуб ҝәлдикләри истигамәтдә ҝөздән итдиләр. Бу ики шәхс ким иди? Гази Нуруллаһ имам Садигдән (ә) белә нәгл едир: Аллаһын һәрәми вар вә о Мәккәдир. Аллаһ Рәсулунун һәрәми вар вә о Мәдинәдир. Һәзрәт Әлинин һәрәми вар вә о Куфәдир. Доғрудан да, Гум кичик Куфәдир (јәни Әмирәлмөмининин кичик һәрәмидир). Билин ки беһиштин 8 гапысы вар, бу гапылардан үчү Гума доғру ачылар. Орада мәним өвладларымдан бири дүнјасыны дәјишәр. Ады Фатимәдир. Онун шәфаәти илә әксәр шиәләр беһиштә дахил олар.

Гумун фәзиләти

Һиҹри-гәмәри 201-ҹи илдә имам Казимин (ә) гызы һәзрәт Мәсумә (с) Мәдинәдән Хорасана доғру сәфәрә чыхыр. Савәјә чатанда хәстәләнир, јатаға дүшүр. Ханымын мәлуматы варды ки, Савәнин јахынлығындакы Гумда шиәләр мәркәзләшиб. Хүсуси хидмәтчисиндән истәјир ки, ону Гума апарсынлар.

Диҝәр бир мәлумата әсасән, ханым Мәсумәнин (с) Савәјә ҝәлишиндән хәбәр тутан Гум әһли, Сәд Әшәринин өвладлары гәрара ҝәлирләр ки, ханымы Гума ҝәтирсинләр. Муса ибн Хәзрәҹ ибн Сәд Әшәри дә бу адамлар арасында олур. Онлар Савәјә ханымын истигбалына ҝедир, ону бөјүк һөрмәтлә Гума ҝәтирирләр. Ханымын Гума ҝәлиши, онун Гумда дәфн олунмасы, сонрадан имамзадәләрин Гума ҝәлиши бурада шиәлијин ҝенишләнмәсинә тәкан верир. Нәтиҹәдә, елм һөвзәсинин бүнөврәси гојулур, бөјүк алимләр, рәвајәтчиләр, имам Садигин (ә) танынмыш шаҝирдләри, имам Казим (ә) вә имам Ризанын (ә) јахынлары бу шәһәрлә әлагә гурур. Үчүнҹү әсрдән башлајараг бу ҝүнәдәк елм һөвзәсинин јараныб мөһкәмләндији Гум шәһәриндә һәзрәт Мәсумәнин (с) пак мәзары ҝүнәш кими ишыг сачыр.

Имам Садиг (ә) бујурур: "Гум елм вә фәзиләт мәркәзидир. Зүлмә дүчар оланларын дүнјасында белә бир јер тапылмаз."

Әлламә Гази Нуруллаһ Шүштәри "Мәҹалисул-моминин" китабында јазыр: Гум әзәмәтли вә кәрамәтли бир шәһәрдир. Бу јер Дарул-моминин кими таныныр. Имамијјә шиә мәктәбинин фәзиләтли шәхсләри, мүҹтәһидләр бу торпагдан бәһрәләнибләр. Бир шәхс гумлујам дејирсә, һөкмән шиәдир. Өзүнү Гума аид едән шиә мәзһәбинә аид етмиш олур.

Мәсум имамлардан нәгл олунур ки, Гум әһли олмасајды дин сәһнәдән чыхарды.

Һәзрәт Пејғәмбәр (с) мераҹ ҝеҹәси мүшаһидә едир ки, Иблис бу торпагда отуруб. Һәзрәт "галх еј мәлун" бујурур. Бәзиләри бу фикирдәдир ки, мәһз "гум", јәни "галх" сөзүнә ҝөрә бу јер белә адландырылыб. Шаирин тәбиринҹә:

Пејғәмбәр иблисә "гум" дедијиндән

Бу шәһәрин ады Гумдур о ҝүндән

Мераҹ һәдисләриндә Пејғәмбәрдән (с) нәгл олунур ки, јер үзүндә бир мәнтәгә Пејғәмбәрин диггәтини ҹәлб етди. Ҹәбраилдән бу барәдә сорушанда ҹаваб алды ки, һәмин јер сәнин вә ҹанишинин Әлинин шиәләринин јеридир.

Һәдисин давамында бујурулур ки, Пејғәмбәр (с) шејтаны һәмин јердә ҝөрүб "гум ја мәлун" бујурду.

Имам Садиг (ә) бујурур: "Бүтүн јерләр фитнә-фәсада бүрүнәндә Гум вә онун әтрафына үз тутун. Чүнки Гум бәлалардан амандадыр."

Имам Садиг (ә) бујурур: "Гум үчүн бир мәләк ајрылыб, бу мәләк ганадларыны Гумун үзәринә чәкиб. Бир залым Гума әл узатса Аллаһ ону дуз суда әридији кими әридәр.

Имам Садиг (ә) бујурур: "Гум түрбәти (торпағы) мүгәддәсдир. Гум әһли биздәндир, биз дә онларданыг. Бир залым Гум әһлинә зүлм едә билмәз. Бу фикрә дүшәнин гаршысыны әзаб алар. О замана гәдәр беләдир ки, гардаш гардаша хәјанәт етмәсин. Хәјанәт едилсә, Аллаһ залымы бәла ҝөндәрәр. Онлар бизим гаимин көмәкчиләри, һагга дәвәтчиләрдир." Сонра имам үзүнү ҝөјә тутуб деди: "Пәрвәрдиҝара, онлары бүтүн бәлалардан гору, һифз ет."

Әффан Бәсри дејир: Имам Садиг (ә) мәнә бујурду ки, билирсәнми бу јер нә үчүн Гум адландырылыб? Буну белә шәрһ етди ки, чүнки бу јерин әһли Али-Мәһәммәддән олан Гаимә јолдашдыр, онунла гијама галхарлар, она көмәк едәрләр вә мөһкәм дајанарлар.

Имам Садиг (ә) бујурур: "Әзаб-әзијјәт сизә һүҹум чәкәндә Гума үз тутун. Гум фатимиләрин сығынаҹағы, мөминләрин гуртулуш јеридир."

Имам Садиг (ә) Гум һаггында данышаркән ханым Фатимә дүнјаја ҝәлмәмишди. Һәтта атасы Муса ибн Ҹәфәр (ә) доғулмамышды. Имам Садигин (ә) "мәним өвладларымдан бири" демәси ханымын бөјүк мәгамы вә әзәмәтиндән данышыр.

Имам Садиг (ә) бујурур:"Бәла ҝәләндә Гума сығынын, Гум Фатимә өвладларынын еви, мөминләрин раһатчылыг мәканыдыр. Тезликлә бир заман ҝәләр ки, шиәләримиз биздән узаг дүшәр вә бу узаглыг мәсләһәтдир. Бунунла онлар танынмазлар, ганлары ахыдылмаз, маллары гарәт едилмәз. Ким Гума үз тутса Аллаһ ону зәлаләтдән һифз едәр."

Имам Садиг (ә) бујурур: "Аллаһ-Таала Гуму башга шәһәрләр үчүн һөҹҹәт гәрар вериб, Гум әһли шәргдән гәрбә бүтүн дүнјаја һөҹҹәтдир. Гум әһли дининдә зәиф дејил, Аллаһ онлара төвфиг вериб, онлары тәсдигләјиб."

Имам Садиг (ә) бујурур: "Гум әһли гәбирдә сорғуја чәкиләр, мәһшәрдә гәбриндән беһиштә јола дүшәр. Гум әһли бағышланар."

Имам Садиг (ә) бујурур: "Гум торпағы мүгәддәсдир, Гум әһли биздәндир биз дә онларданыг."

Имам Муса-Казим (ә) бујурур: "Беһиштин сәккиз гапысы вар, онлардан бири Гум әһли үчүндүр. Шиәләр арасында онлар үстүндүр, Аллаһ бизә итаәти онларын хисләтиндә гәрар вериб."

Имам Муса-Казим (ә) бујурур: "Гум Али-Мәһәммәдин сығынаҹағы, шиәләрин үмид јеридир. Амма тезликлә орадан олан ҝәнҹләрин бир групу аталарына итаәтсизлик етдији, бөјүкләри сајмадығы үчүн мәһв олар. Бунунла белә, Аллаһ онлары дүшмәнләрин шәриндән, бүтүн писликләрдән горујар."

Имам Риза (ә) бујурур: "Хош гумлуларын һалына! Беһиштин 8 гапысындан бири Гум әһлинә мәхсусдур."

Мөтәбәр сәнәдләрә әсасән имам Риза (ә) Хорасана мәҹбури сәфәриндә јол үстү Гума баш чәкиб. Имам (ә) Куфәдән Бағдада ҝедиб, орадан Гума ҝәлиб. Гум әһли имамы севинҹлә гаршылајыб, һәрә ону өз евинә гонаг апармаға чалышыб. Имам бујурур: "Дәвәм һарада дајанса, ораја ҝедәҹәјәм." Имамын дәвәси салеһ бир шәхсин гапысында дајаныр. Бу шәхс ҝеҹә јухуда ҝөрмүшдү ки, имам онун гонағы олур. Јухусу чин чыханда севинҹинин һәдд-һүдуду олмур. Һазырда һәмин ев Азәр күчәсиндәдир, Рәзәвијјә елм мәдрәсәси ады илә таныныр.

Имам Риза (ә) бујурур: "Фитнә-фәсад, бәла аләми бүрүјәндә Гума сығынын. Гум бәлалардан амандадыр."

Имам Һади (ә) бујурур: "Бу шәһәр она ҝөрә Гум адланыб ки, Нуһун ҝәмиси мәшһур туфан заманы бурада дајаныб. Бу јер Бејтүл-Мүгәддәсин бир парчасы сајылыр."


Аббас Әзизи

Nur-az.com
Тәрҹүмә бөлмәси